Бозе — Эйнштейн бүленеше

Бозе — Эйнштейн бүленеше яки Бозе — Эйнштейн статистикасы - нуль яки бөтен спин белән бертигез кисәкчәләр дәрман биеклеге буйлап термодинамик тынычлыкта бүленеше. Шушы кисәкчәләр бозон булып исемләнә, мәсәлән: фотон (нуль спин), фонон (кристалл рәшәткәсенең тирбәнүе кванты), һелий-4 атомы, бөтенесе фундаменталь көчләрнең таратучылары.

Очучы магнит Югары температуралы гадәттән тыш үткәргеч өстендә - левитация күренеше. Гадәттән тыш үткәрүчәнлек сәбәпләре - Купер парлары Бозе — Эйнштейн бүленеше белән тасвирлана

Бозе — Эйнштейн бүленеше 1924 елда һинди галимы Шатьендранат Бозе тарафыннан тәкъдим ителә, Альберт Эйнштейн 1925 елда бөтен спинлы кисәкчәләр өчен бу бүленешне тутыра.

Бозе — Эйнштейн бүленеше квант тәэсир исәпкә ала. Квант тәэсир (N/V) ≥ n_q тупланышында барлыкка килә.

n_q — квант тупланыш: кисәкчәләр арасында ераклыгы кисәкчәләр Де-Бройль дулкыны озынлыгына тигез.

Бозе — Эйнштейн статистикасы буенча билгеләнгән i хәлдә кисәкчәләр саны:

$n_{i}={\frac {g_{i}}{e^{(\varepsilon _{i}-\mu )/kT}-1}}$

$\varepsilon _{i}>\mu$, n_i  — i хәлендә кисәкчәләр саны, g_i  — i биеклегенең күп хәле, ε_i  — i - хәленең дәрманы, μ — химпотенциал, k — Больцман даимлеге, T — температура.

$kT\ll \varepsilon _{i}-\mu$ чигендә Бозе-Эйнштейн бүленеше Максвелл — Больцман бүленешенә әверелә

$kT\gg \varepsilon _{i}-\mu$ чигендә Бозе-Эйнштейн бүленеше Рэлей бүленешенә әверелә:

$n_{i}={\frac {g_{i}kT}{\varepsilon _{i}-\mu }}$.

Кулланыш

Бозе — Эйнштейн бүленеше Гадәттән тыш үткәрүчәнлекне, Гадәттән тыш агучанлыкны һәм бөтенесе фундаменталь көчләрнең таратучысының статистикасын тасвирлый.

Моны да карагыз

• Бозе — Эйнштейн тупланышы
• Людвиг Больцман
• Үтә үткәрүчәнлек
• Гаусс бүленеше
• Пуассон бүленеше
• Максвелл — Больцман бүленеше

Әдәбият

• Бозе — Эйнштейна статистика // Большая советская энциклопедия: В 30 т. / Главный редактор А. М. Прохоров. — 3-е издание. — М.: Советская энциклопедия, 1970. — Т. 3. Бари — Браслет. — 640 с.