Kioto
Kioto yäki Köto (yapunça 京都市, tıñla - Kyōto-shi) - Yapunstan şähäre, Yapunstannıñ borınğı başqalası, üzäk xökümäte tarafınnan maxsus status birelgän.
| Şähär
Kioto
yapunça 京都市 
|
.svg)
Honsü utrawınıñ üzäk öleşendä, Kansay töbägendä, Köto prefekturasında urnaşqan. Wilayät üzäge.
Kansay töbägeneñ töp qalası. Mäydanı 827,90 km², xalıq sanı 1 469 848 (2014), tığızlığı 1775,39 keşe/km².
794-1869 yıllarda Yapunstan başqalası, imperatorlar tora torğan urını. Borınğı isem - Heyan.
Tarix
үзгәртүNeolit däwerendä keşelär Kioto urınıda torğan inde.
7 ğasırda Qıtay çığışlı aqsöyäk näsele Hata üz rezidentsiäsenä nigez sala.
8 ğasırda Yapunstan imperatorı Kammu başqalasın Nara şähärennän Nagaoka qalasına küçerä.
794 yılda imperator Kammu Kioto urınında Heyan digän yaña başqalağa nigezli.
XII—XIV ğasırda Kamakura sögunatı. Samuraylar diktaturası.
1467—1477 yılda Onin çualışları näticäsendä Kioto zur zıyan kürä, küp kürenekle binalar cimerelä.
1568 yılda Oda Nabunaga Kiotonı torğıza başlıy.
1603 yılda Tokugawa sögunatı nigezlängännän soñ, säyäsi üzäk Edo şähärenä küçä.
XVII—XIX ğasırda - Kioto - Yapunstan iñ bay şähäre.
1864 yılda yanğın säbäple Kioto zur zıyan kürä, 28 bina yanıp cimerelä.
1864 yılda Mäyci inqıylabınnan soñ yaña İmperator başqalanı Edo (Tokio) şähärenä küçerä.
1945 yılda AQŞ ğäskärläre Kioto şähärenä atom-töş bombasın taşlarğa niätlägän, läkin AQŞ xärbi ministrı Stimson qayçandır Kiotoda üz şirbät ayın uzdırğanğa kürä Kioto Nagasakigä alıştıra.
Şähär klimatı
үзгәртү| Kioto klimatı | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kürsätkeç | Ği | Fev | Mar | Apr | May | İün | İül | Avg | Sen | Okt | Noya | Dek | Yıl |
| Urtaça maksimum, °C | 8,5 | 9,2 | 12,8 | 19,6 | 24,4 | 27,3 | 31,3 | 32,9 | 28,3 | 22,3 | 16,8 | 11,3 | 20,4 |
| Urtaça temperatura, °C | 4,0 | 4,5 | 7,6 | 13,9 | 18,7 | 22,4 | 26,5 | 27,7 | 23,4 | 17,1 | 11,5 | 6,5 | 15,3 |
| Urtaça minimum, °C | 0,3 | 0,7 | 3,0 | 8,7 | 13,4 | 18,2 | 22,7 | 23,7 | 19,5 | 12,7 | 7,0 | 2,3 | 11,0 |
| Yawım-töşem norması, mm | 50,4 | 65,8 | 110,6 | 151,8 | 153,7 | 247,6 | 234,6 | 142,8 | 202,6 | 112 | 69,5 | 39,8 | 1581,2 |
Monı da qarağız
үзгәртүSıltamalar
үзгәртү
