Манхэттен (проект)

беренче атом-төш бомбаларны булдырган тикшеренү проекты һәм җитештерү программасы
(Manhetten proyektı битеннән юнәлтелде)

«Манхэттен» проекты (tat. lat. Manhetten proyektı, ингл. Manhattan Project) — АКШның атом-төш коралын эшкәртү программасы (1939-1947).

Манхэттен
Сурәт
Дәүләт Flag of the United States.svg Америка Кушма Штатлары
Урын Оук-Ридж
Штаб-фатирының урнашуы Оук-Ридж, Андерсон (округ, Теннесси), Теннесси, Америка Кушма Штатлары
Башлану вакыты 1939
Тәмамла(н)у вакыты 1946
Телгә алынган хезмәтләр Los Alamos[d]
Катнашучы(лар) Роберт Оппенһеймер һәм Лесли Гровс[d]
Тикшеренү урыны Реактор B[d]
Проект яки миссиянең максаты Атом-төш коралы
Җитештерә Юан ир-ат[d], Кечкенә малай[d], Әйберчек[d] һәм таркалучы материал[d]
Харита сурәте
Commons-logo.svg Манхэттен Викиҗыентыкта

ТөзелешеҮзгәртү

Проект җитәкчеләре - физик Роберт Оппенһеймер һәм генерал Лесли Гровс.

Проектта АКШтан, Бөекбританиядән, Алманиядән, Канададан галимнәр катнашканнар.

Төп вакыйгаларҮзгәртү

Шулай ук карагыз: Манхэттен проекты хронологиясе(ингл.)

БомбаларҮзгәртү

Проект кысаларында өч атом бомбасы җитештерелгән һәм кулланылган:

  1. плутонийлы "Әйберчек" (ингл. The Gadget) — 1945 елның 16 июль көнендә Тринити сынау полигонында шартлатыла,   Нью-Мексико штаты /   АКШ.
  2. уранлы
    1. "Малай" (ингл. Little Boy) — 6 август көнендә  /  Япон империясенең Хиросима шәһәре өстендә Enola Gay исемле B-29 бомбага тотучы очкычтан төшерелә.
    2. "Юан ир-ат" (ингл. Fat Man) — 9 август көнендә Нагасаки өстендә Bockscar исемле B-29 бомбага тотучыдан төшерелә.

ИскәрмәләрҮзгәртү

ЧыганакларҮзгәртү

СылтамаларҮзгәртү

Моны да карагызҮзгәртү