Әйләнә
Әйләнә — берәр өслектә әйләнә үзәге дип аталган ноктадан бер үк ераклыкта урнашкан нокталар күплеге. Ераклык нульгә тигез булмаган метрикалы булырга тиеш, ул әйләнә радиусы дип атала.
| Әйләнә | |
 | |
| Нинди вики-проектка керә | Проект:Математика[d] |
|---|---|
| Эйлерова характеристика | 0 |
 Әйләнә Викиҗыентыкта | |
Бәйле төшенчәләр үзгәртү
- Радиус — ераклык зурлыгы гына түгел, ә әйләнә үзәген аның нокталары белән тоташтыручы кисемтә дә.
- Әйләнәнең ике ноктасын берләштерүче кисемтә хорда дип атала. Әйләнә үзәге аша узучы хорда диаметр дип атала.
- Озынлыгы радиуска тигез булган әйләнә дугасы 1 радианга тигез булган почмак хасил итә.
- Әйләнә үзәгенә кадәрге ераклыгы радиустан ким булган өслек өстендәге нокталар урыны түгәрәк дип атала.
- Әйләнә белән бердәнбер уртак ноктага ия булган туры әйләнәгә орынучы туры дип атала. Аларның уртак ноктасы исә орыну ноктасы дип атала.
- Гомуми үзәккә ия ике әйләнә концентрик әйләнәләр дип атала.
- Туры почмак астында кисешүче ике әйләнә ортогональ әйләнәләр дип атала.
Үзлекләр үзгәртү
- Изопериметрик тигезсезлек: бирелгән озынлыкка ия булган барлык йомык кәкреләрдән әйләнә максималь мәйданлы өлкәне үз эченә ала.
- Әйләнәгә орынучы туры орыну ноктасында тәмамланучы диаметрга һәрвакыт перпендикуляр.
- Бер турыда ятмаучы өч нокта аркылы бердәнбер әйләнә үткәрергә була.
- Ике әйләнәнең орыну ноктасы аларның үзәкләрен берләштерүче турыда ята.
- Радианнарда бирелгән үзәк почмагы тарафыннан барлыкка китерелгән радиуслы әйләнә дугасының озынлыгын формуласы буенча исәпләргә була.
