Чиё Накамура
Чиё Накамура (япон телендә: 中村チヨ, Nakamura Chiyo; 1906–1969) Япония нивх шаманы, остасы, тамашачысы һәм нивх фольклоры һәм җырлары язучысы булган. Накамура фамилиясе "эчке авыл, үзәк авыл" дигәнне аңлата.
| Җенес | хатын-кыз |
|---|---|
| Ватандашлык |
.svg){kind=small} Япония Япон империясе |
| Туу датасы | 1906 |
| Туу урыны | Сахалин, Сахалин өлкәсе, Ерак Көнчыгыш крае[d], РСФСР |
| Үлем датасы | 1969 |
| Үлем урыны | Абасири, Хоккайдо (префектура), Япония |
| Һөнәр төре | язучы |
Шәхси тормышы
үзгәртүЧиё туганга кадәр 1905 елның сентябрендә Сахалин утравының 50° төньяк параллельдән көньяктагы өлеше Портсмут килешүе буенча Япония территориясе булган.[1] Чиё 1906 елда Япония империясендә, Карафуто префектурасында, Поронайскта (Шисукада) туган булган. Аның әтисе сантан (яп. 山丹) шәхесе булган, ул Сахалинда туган һәм Азия кыйтгасында үскән, Шисукага 20-нче елларда килгән һәм нивх хатынына өйләнгән. Сантан Амур елгасының түбән бассеинының Карафуто сәүдәсендә мәшгуль асаба кешегә карый торган төшенчә. [2] Амур бассеины асаба кешеләренә тунгус халыклары (эвенклар, дючерлар, чжурчженьнар, нанайлар, ульчлар), монголлар (даур халкы), кайбер айнулар һәм тамагы янында нивхлар караган.[3] Туганда Чиё (японча: チョ) исеме бирелгән булган; ул нивхларның Кенвнг (япон телендә: ケヌブン, Kenubun) кланы әгъзасы булган.[2] Чиё шәхси исеме өчен шулай ук 千代 иероглифларын кулланган һәм шулай ук озынрак форма "Чиёко" (японча: 千代子) исемен кулланган.[4] Чиё 1906 елда туганда Шисуканы кертеп көньяк Поронай бассеины Сахалин айнулары һәм ороклар арасында нивх анклавы булган.[5] 1945 елның августында Совет Союзы Карафутоны тиз яулап алган. [6] 1946-1948 елларда Сахалинның Икенче Бөтендөнья сугышы вакытында әле эвакуацияләнмәгән 400 000 –нән артык япон кешесе (японлашкан асаба кешеләрне кертеп) Советлар Союзы һәм АКШ арасында килешү буенча Япониягә депортацияләнгән булган.[7][8] 1947 елда Чиё һәм аның ике баласын кертеп гаиләсе Сахалинда Отасудан Хоккайдога күчкән булган. Башта алар якынча ике елга Иванайда торган, аннары алар берничә башка нивх һәм орок гаиләсе шулай ук күчкән Абаширига күчкән. Чиёның шулай ук өченче улы булган; ул Хоккайдода олы улы Игарайну (япон телендә:一郎, Ichirō) белән янә бергә тормакчы булган, әмма ул Себергә җибәрелгән булган һәм Гулагта үлгән булган. Чиё 1969 елда Абасирида үлгән булган.[4]
Мәдәни эшләре
үзгәртүАбаширида Чиё һәвәскәр тамаша ансамбле җитәкчесе булган. Хоккайдоның Төньяк Халыклары Музеенда Чиё тамашаларының фотолары, шулай ук аның өч агач поты, шаман кушагы, шалтыравыгы һәм тамбурин бәргече саклана. Аның традицион мех киемен кертеп башка артефактлары Хоккайдо Университеты Ботаник Бакчаларында һәм Хоккайдо Утравы Тарихи Музеенда күрсәтелә. Чиё шулай ук Абашири шәһәренең җирле музее мөдире Йонемура Киоэ белән лингвистик өйрәнү буенча хезмәттәшлек иткән.[4]
Чиёның төп язма эше "Гиляк фольклоры" (япон телендә: ギリヤークの昔話) (1992),[9] ул аның үлеменнән соң бастырылган булган, ә 1956-1958 елларда Роберт Аустерлицка сөйләп яздырылган булган.[10] Аның 1992 елда бастырылган башка сөйләп яздырылган эшләренә "Куркак сантан", "Борынгы айну хикәяләре", айну төлкесе турында ике хикәя, "Алкоголь яратучы айну Ходае," ороклар турында ике хикәя һәм айнулар һәм ороклар арасында сугыш турында ике хикәя керә.[2]
Шулай ук карагыз
үзгәртүБилгеләмәләр
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ Text of Treaty; Signed by the Emperor of Japan and Czar of Russia, The New York Times (1905-10-17), бит 6.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Kojima Kyōko (1996). 山丹交易とカラフト諸民族の状況 (Japanese) pp. 11–12, 16–17. 2024-04-19 тикшерелгән.
- ↑ Immanuel Ness (10 November 2014). Peter Bellwood. ed. The Global Prehistory of Human Migration. John Wiley & Sons 2014. p. 227. . https://books.google.com/books?id=2HMTBwAAQBAJ.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 保谷民博関係人名録 (Japanese) pp. 142–43. 国立民族学博物館フォーラム型情報ミュージアム [National Museum of Ethnology Forum Information Museum] (2021-07-28). 2024-02-22 тикшерелгән.
- ↑ Richard Zgusta (2015). The Peoples of Northeast Asia through Time: Precolonial Ethnic and Cultural Processes along the Coast between Hokkaido and the Bering Strait. Brill. pp. 93–94. . https://books.google.com/books?id=oToLCgAAQBAJ.
- ↑ Ealey, Mark (2006-02-26). As World War II entered its final stages the belligerent powers committed one heinous act after another. History News Network.
- ↑ Carson, Cameron (2015). Karafuto 1945: An examination of the Japanese under Soviet rule and their subsequent expulsion. Western Michigan University. 2024-04-20 тикшерелгән.
- ↑ Chaussonnet, Valerie (1995). Crossroads Alaska: Native Cultures of Alaska and Siberia. Washington, D.C.: Smithsonian Institution, Arctic Studies Center. p. 35. . https://books.google.com/books?id=rtBePk-I9_oC.
- ↑ Shigeru Matsuura (February 2006) (in Japanese). 清朝のアムール政策と少数民族. ja:京都大学学術出版会 (Kyoto University Academic Press). p. 219. . https://books.google.com/books?id=HX1AAAAAMAAJ.
- ↑ Nakamura Chiyo; Robert Austerlitz (1992-11-10). Murasaki Kyōko. ed (in Japanese). ギリヤークの昔話. 北海道出版企画センター [Hokkaidō Publication Planning Center]. .