Чадта ислам

Чадта ислам (фр. Islam au Tchad, гарәп. الإسلام في تشاد‎) ― иң күп тарафдарлары булган дин. Мөселманнар, нигездә, илнең төньяк районнарында яши һәм ил халкының (17,4 млн) ~57,8 % ын тәшкил итә ^[1].

Чадның Ваддай төбәге административ үзәге Абеше шәһәре мәчете

Тарих

Хәзерге Чад территориясенә Ислам XI гасыр ахырында үтеп керә башлый^[2]. Ислам дине, иң беренче чиратта, катлаулы географик шартлар аркасында, бу илгә бик акрынлык белән үтеп керә алган. Гарәпләр белән элемтәләр начар булу сәбәпле, Чадта гарәп телен белүче кешеләр аз ^[3].

Ислам

Илдә Мәлики мәзһәбендәге сөнни исламы өстенлек итә, гарәпләр арасында шулай ук Шәфигый мәзһәбе тарафдарлары да бар. Илнең төньягында Кадыйрия тәрикатенең ( ru) йогынтысы көчле, көньякта — Тиҗания (ru), илнең кайбер төбәкләрендә – Санусия тәрикате ( ru) тарафдарлары бар. Бәяләүләр буенча, Чад мөселманнарының 5―10 % ы – Исламның фундаменталь юнәлешләре — Ваһһабичылык һәм Сәләфилек ( ru) яклы ^[4]. Чад мөселманнары еш кына ислам традицияләрен ислам кергәнче булган йолалар һәм ышанулар белән берләштерә.

Чад мөселманнарының 48 % ы үзләрен сөнниләр, 21 % ы – шигыйлар, 4 % ы – әхмәдияләр дип саный, калган өлеше үзләрен билгеле бер төркемгә бәйләп карамый ^[5].

Ислам мәгарифе

Согуд Гарәбстаны кебек башка мөселман илләре белән чагыштырганда,, Чадта Ислам мәгарифе начар үсеш алган^[6].

Чадтагы беренче мөселман мәктәбе – École Mohamed Illech, аңа 1918 елда нигез салынган^[7]. Югары ислам белеме алу өчен, Чад студентлары Мисырга (Әл-Әзһәр университеты), Суданга (Хартум) һ. б. мөселман илләренә бара.

Искәрмәләр

↑ J. Gordon Melton, Martin Baumann. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices. Oxford, England, ABC CLIO, 2010. isbn = 1-57607-223-1(ингл.)
↑ Чад. Энциклопедия Кругосвет. 2013-10-13 тикшерелгән.
↑ Islam in Chad. «Government Local». Library of Congress country studies, December 1988.
↑ Chad. International Religious Freedom Report 2007. The Office of Website Management, Bureau of Public Affairs. 2013-09-27 тикшерелгән.
↑ The World's Muslims: Unity and Diversity. Pew Forum on Religious & Public life (August 9, 2012). әлеге чыганактан 2012-10-24 архивланды. August 14, 2012 тикшерелгән.
↑ Islam in Saudi Arabia 2013 елның 18 октябрь көнендә архивланган.. «Islamic counsels», Monday April 22, 2013.
↑ Chad country study. This article incorporates text from this source, which is in the public domain

[1] J. Gordon Melton, Martin Baumann. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices. Oxford, England, ABC CLIO, 2010. isbn = 1-57607-223-1(ингл.)

[2] Чад. Энциклопедия Кругосвет. 2013-10-13 тикшерелгән.

[3] Islam in Chad. «Government Local». Library of Congress country studies, December 1988.

[gov-4] Chad. International Religious Freedom Report 2007. The Office of Website Management, Bureau of Public Affairs. 2013-09-27 тикшерелгән.

[5] The World's Muslims: Unity and Diversity. Pew Forum on Religious & Public life (August 9, 2012). әлеге чыганактан 2012-10-24 архивланды. August 14, 2012 тикшерелгән.

[6] Islam in Saudi Arabia 2013 елның 18 октябрь көнендә архивланган.. «Islamic counsels», Monday April 22, 2013.

[cs-7] Chad country study. This article incorporates text from this source, which is in the public domain

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]