Сәмәркандка эшелон (роман)
«Сәмәркандка эшелон» (рус. Эшелон на Самарканд) ― язучы Гүзәл Яхинаның 2021 елның мартында нәшер ителгән романы. Идел буендагы ачлыкта биш йөз баланы коткару турында бәян итә[1].
| Сәмәркандка эшелон | |
| Эшелон на Самарканд | |
 АСТ нәшриятында бастырылган китапның тышлыгы | |
| Жанр: | |
|---|---|
| Автор: | |
| Оригинал теле: |
рус теле |
| Язылу датасы: | |
| Нәшер итү датасы: | |
 Әсәр тексты Викитекада | |
Сюжет
үзгәртүРоманда вакыйгалар 1923 елда балаларны Идел буендагы ачлыктан көньякка алып баручы «Дзержинский поезды»ның берсендә бара[2][3]. Эшелон Казаннан Сәмәркандка бара, аның белән ватандашлар сугышы ветераны яшь һәм йомшак холыклы Деев һәм принципиаль, катгый «балалар комиссары» «юбка кигән ир» Белая җитәкчелек итә. Алар – капма-каршы ике шәхес. Гомуми максат ― балаларны коткару ― күпмедер вакытка аларны якын кешеләр һәм союздашлар итә. Азык-төлек, дарулар эзләү, яңа туган сабый өчен имезүче табу, чүлдә адашып йрүләр, бандитлар белән бәрелешү кебек вакыйгалар әсәрне героик мифка охшата [4].
Китап динамик сюжеты белән аерылып тора, Яхина үзе интервьюларының берсендә аны «кызыл истерн» дип атый[5].
Роман документаль чыганакларга: тарихчыларның хезмәтләренә, крестьян хатларына, ЧК ведомство эчендәге хат алышуга, балалар йортларыннан һәм кабул итү нокталарыннан калган документларга, газеталарга, мемуар китапларга, сукбайлар, ачлыкны бетерү, эвакуация белән шөгыльләнгәннәрнең истәлекләренә нигезләнә[6].
Нәшер ителү һәм кабул итү
үзгәртү«Сәмәркандка эшелон» 2021 елның 9 мартында дөнья күрә [7]. Яхина инде «Зур китап» һәм «Ясная Поляна» кебек дәрәҗәле премияләр лауреаты булу сәбәпле, аның өченче романы да иң көтелгән әдәбият яңалыкларына кертелгән[8][9][10]. Китап чыккач, тәнкыйтьчеләр Яхинаның беренче ике романы белән чагыштырганда, роман теле яхшы якка үзгәрүне ассызыклый[11], китапның кинематографик булуына игътибар итә, 1920-еллар Совет прозасы әсәрләренә сылтамалар булуны билгеләп үтә. Елена Костюковичны «Эшелон» хәтта камиллеге белән таң калдырган [12]. Тәнкыйтьчеләр романның җитешсезлекләре дип, ач торучы балалар темасын артык эксплуатацияләүне, күп кенә икенче дәрәҗә персонаж образларының начар ачылуын атый[5]. Автор тарихи чынбарлыкны белмәүдә (Идел буенда ачлык 1922 елның көзенә тәмамлана) һәм плагиатта гаепләнә: Самар тарихчысы―туган якны өйрәнүче социология фәннәре кандидаты Григорий Циденков «Эшелон»ның аның блогындагы материаллардан алынган тупланма булуын белдергән [13][14][15].
Билгеле булганча, режиссер Алексей Учитель китапны экранизацияләү хокукын сатып алган[5].
Сылтамалар
үзгәртү- Галина Юзефович (2021-03-13). «Эшелон на Самарканд»: Гузель Яхину обвинили в плагиате, но проблема романа не в этом..
- «Голод — главный, невидимый герой». Гузель Яхина — об «Эшелоне на Самарканд» и литургии в холерном бараке // pravmir.ru, 3 апреля 2021
Моны да карагыз
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ «Не получается писать о современности»: с амурчанами пообщалась Гузель Яхина (10.12.2020). 2021-02-28 тикшерелгән.
- ↑ Наталья Лебедева (01.02.2021). Новый роман Гузель Яхиной «Эшелон на Самарканд» выйдет в марте. 2021-02-05 тикшерелгән.
- ↑ Максим Мамлыга (21 февраля). «Эшелон на Самарканд»: фрагмент нового романа Гузель Яхиной о страшном голоде в Поволжье 1920-х годов. 2021-02-28 тикшерелгән.
- ↑ «Эшелон на Самарканд» — новая книга Гузель Яхиной. ast.ru, 01.02.2021
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Каким получился новый роман Гузель Яхиной «Эшелон на Самарканд»
- ↑ Гузель Яхина ответила на обвинения в плагиате (11.03.2021).
- ↑ Гузель Яхина выпустит новый исторический роман. 2021-02-05 тикшерелгән.
- ↑ Новый роман Гузель Яхиной «Эшелон на Самарканд» выйдет в марте
- ↑ Новый роман Гузели Яхиной «Эшелон на Самарканд» выйдет весной
- ↑ «Эшелон на Самарканд» – новый роман Гузель Яхиной (20210102T0845). 2021-02-28 тикшерелгән.
- ↑ «Эшелон на Самарканд» как испытание. Каким оказался новый роман автора «Зулейхи…»
- ↑ «Поражает совершенством». Вышел новый роман Гузель Яхиной «Эшелон на Самарканд»
- ↑ Антиплагиат Гузели Яхиной
- ↑ Гузель Яхину обвинили в плагиате и незнании истории за «Эшелон на Самарканд». Писательница ответила
- ↑ Андрей Сидорчик (2021-03-11). Сомнительный «Эшелон». Автора «Зулейхи» заподозрили в плагиате.
