Сукыр тап

Сукыр тап (оптик диск) — һәр сәламәт кеше күзенең челтәркатлавындагы яктылыкка сизгер булмаган өлкә. Рецепторлардан нерв җепселләре челтәркатлау өстеннән сукыр тапка баралар һәм челтәркатлау аша аның кире ягына барып, күрү нервы булып җыелалар һәм шуңа күрә бу урында яктылык рецепторлары юк. Бу рациональ булмаган хордалыларның күз төзелеше эволюция дәлилләренең берсе булып тора. Башаяклыларның, мәсәлән сигезаякларның, нерв җепселләре күрү нервына яктылык сизгер күзәнәкләр катламының башка ягында җыела һәм аларның күзләрендә сукыр таплар юк.

Сукыр тап

Сукыр тап Викиҗыентыкта

Ике күздә сукыр тап төрле урында (симметрияле), шуңа ике күзне гадати кулланганда  алар күренми; моның өстәвенә, баш мие үзләштергән сурәтне төзәтә; шуңа сукыр тапны табу өчен махсус алымнар кирәк. Борын ягыннан, димәк күзнең оптик күчәреннән тыш, күрү нервы эчендә күздән китүче күрү нерв җепселләре җыелган урында area centralis ка күрү дискы кушыла. Бу өлкә фоторецепторсыз, яктылыкка сизгер түгел, шуңа күрә челтәркатлауның бу өлкәсендә без берни дә күрмибез. Бу өлкә сукыр тап дип атала.

Тарих

Сукыр тапны  Эдм Мариотт 1668 елда ачкан. Франция короле Людовик XIV рәгыйлар белән, аларның башлары юк булган кебек күзәтеп, сукыр тап ярдәмендә күңел ачкан.

Сукыр тапны билгеләү

Сукыр тапны күзәтү өчен уң күзне йомыгыз һәм сул күз белән түгәрәк белән әйләндерелгән уң хачка карагыз. Йөзне һәм мониторны вертикаль тотыгыз. Уң хачтан карашны алмаяча, йөзне монитордан якынайтыгыз (яки ерагайтыгыз) һәм шул ук вакытта сул хач артыннан (карашны алмаяча) күзәтегез. Билгеле бер вакытта ул югалачак. Шундый ук тәҗрибәне уң күз белән үткәреп була

Бу ысул белән шулай ук сукыр тапның якынча почмак зурлыгын бәяләп була.