Сойот-цаатан теле

Сойо́т-цаата́н теле (яки сойо́т теле) — тыва теленә, тофа теленә һәм көк-мончак теленә якын төрки тел. Ике диалектка бүленә: Бурятиянең Окин районында сойот (сойыт) теле (Россия, Сойотларның юкка чыккан диярлек теле) һәм Монголиянең Дархан казанлыгында дуһа (туъha) теле. Башка караш буенча Монголиядә ике диалект — цаатан теле һәм сойот теленең уйгур-урянхай диалекты. 2001 елда сойот диалекты өчен кириллица нигезендә язма эшләнгән булган. Әлифба һәм уку әсбаплары нәшер ителгән булган, укытучылар әзерлеге алып барыла, Бурятиянең сойот мәктәпләрендә тел укытуы кертелә..
(2003 ел сойот-бурят-рус сүзлеге буенча) сойот әлифбасы:

А а	Б б	В в	Г г	Ғ ғ	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	I i	Й й	К к	Қ қ	Һ һ
Л л	М м	Н н	Ң ң	О о	Ө ө	П п	Р р
С с	Т т	У у	Ү ү	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч
Ҷ ҷ	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ә ә
Ю ю	Я я

Сузыкларның озынлыгы хәрефне икеләтү белән, фарингализация — хәрефтән соң калын билгене (ъ) кую белән билгеләнә..

Шулай ук карарга мөмкин

• Сойот теле (урал гаиләсе)
• Дуһа теле (Цаатан теле)

Әдәбият

• Рассадин В. И. Словарь сойотско-русский. — СПб.: Дрофа, 2006. — 208 с.
• Рассадин В. И. Сойотско-бурятско-русский словарь. — Улан-Удэ, 2003.
• Рассадин В. И. О сойотах и их языке// Мир Центральной Азии: Языки. Фольклор. Литература: Материалы Международной научной конференции. Т. IV. Ч. 1. — Улан-Удэ: БНЦ СО РАН, 2002. — С. 100—105.
• Рассадин В. И. Сойоты и сойотский язык// Одон. — 2001. — № 10-11. — С.20-21.
• Рассадин В. И. Лексика материальной культуры окинских сойотов// Проблемы бурятской диалектологии. — 1996. — С. 58-99.
• Рассадин В. И. Животноводческая лексика в языке окинских бурят и сойотов// Проблемы бурятской диалектологии. — Улан-Удэ: БНЦ СО РАН, 1996. — С. 45-57.