Смарадһана
Смарадһана ул 12-енче гасыр башында Көнчыгыш Явада Мпу Дһармаджа тарафыннан Кедири патшалыгының патшасы Камешварага эулогия буларак язылган борынгы Ява поэмасы (“какавин”) . Хикәядә Камаджайяның (Һинд дине мәхәббәт Ходаеның) һәм Камаратиһның (Һинд дине мәхәббәт Алиһәсенең) Шиваның өченче күзе тарафыннан яндырылганнан соң Сваргалокадан юкка чыгу тасвирлана.
Этимологиясе үзгәртү
Смарадһана ул смара (мәхәббәт) һәм даһана өчен Санскрит сүзе. Дһана сүзе үзе "сусау" яки "юксыну" буларак тәрҗемә ителергә мөмкин, шулай ук даһана ("ут") дигәнне аңлата. Шулай итеп Смарадһана кайвакыт "мәхәббәт уты" дип тәрҗемә ителә. Смарадһана темалары Индонезиядә сәнгать һәм әдәбият буенча күп эшләрне илһамландырган, шулар арасында хикәяләр, поэмалар һәм мәхәббәт җырлары.
Хикәя үзгәртү
Хикәя Парвати Алиһәсе үзен ялгыз хис иткәч башлана. Ул ире Ходай Шиваны юксынган, ул шул вакытта изге тау түәсендә медитация башкарган булган. Ул борынгы Явада Камаджайя буларак мәгълүм Камадэваны Шиваны эзләргә җиҗәргән. Аның биреме Шиваның йөрәгендә мәхәббәтне уятып аны хатынын юксынырга мәҗбур итәргә булган. Очында чәчәк булган укны һәм җәяне кулланып, Камаджайя медитацияләүче Шивага ук аткан. Кинәт Шива хатынын күрергә теләгән. Аның йөрәге Парвати белән үткәндә мәхәббәт кавышуы Хәтирәләре белән тулган, шулай итеп ул кинәт медитациясен туктаткан. Шулай да, Шива күзләрен ачкач ул таш артында Камаджайяның каравын тоткан. Аның медитациясен кече Илаһ Камаджайя бозуы факты белән ярсуланып, аның өченче күзеннән ут чыккан һәм Камаджайяны көлгә әверелдергән. Борынгы Явада Камиратх буларак мәгълүм Камаджайяның хатыны Рати Алиһәсе мәхәббәте, тугърылыгыннан ире артыннан Шиваның утына сикергән. Алар икесе дә утларда вафат булган, Сваргалокадан юк һәм Илаһлар патшалыгыннан юк булган. Парның рухлары, илаһи сөючеләр Камаджайя һәм Камаратиһ җиргә кешеләр патшалыгына төшкәннәр. Еш ике сөюче буларак инкарнацияләп, бер-берсен җирдә даими эзләп, Камаджайя һәм Камаратиһ рухлары мәхәббәтне, теләкне, ләззәтне һәм илһамландыручы юксынуны, чакыра һәм җирдә барлык сөючеләр тарафыннан кичерелгәнне чагылдыра.
Тарихы үзгәртү
Мпу Дхармаджа Смарадаһананы 12-енче гасырның икенче чиреге дәвамында Кедири Патшалыгының икенче патшасы Камешвара хөкеме вакытында язган. Тарихчылар ышануы буенча Дхармаджайяның Шива уты тарафыннан Камадеваның яндырылуын тасвирлавына өстәп (ул Санскрит шагыйре Калидаса тарафыннан Кумарасамбһава аңлатылган), аның максаты шулай ук кешеләрдә мәхәббәт һәм теләк асылын аңлату булган. Шулай ук бу поэма Дхармараджаның патша өчен эулогиясе дигән фикер бар. Смарадһана Камешвараны бик матур кеше дип тасвирлый, шул ук вакытта аның патшабикәсе Чри Кирана аеруча матур булган. Поэмада патша Һинд дине мәхәббәт Ходае Камаджайя инкарнациясе буларак карала һәм аның башкаласы Даһана (яки Даһа) бөтен дөнья буенча мәшһүр булган. Камешвараның хатыны Чри Кирана Һинд дине мәхәббәт һәм теләк Алиһәсе Камаратиһ буларак карала. Смарадһана Панҗи хикәяләренең алдан килүчесе булган, монда Раден Ину Кертапати (яки Панҗи Асморо Бангун) Камаджайяның инкарнациясе буларак сурәтләнә, шул ук вакытта Панҗи (яки Секертаҗи) Камаратиһ инкарнациясе буларак сурәтләнә. Панҗи хикәяләре бөтен Көньяк-Көнчыгыш Азия буйлап Малайя, Сиам һәм Камбоджага кадәр таралганнар.