Слак (Әлшәй районы)
Слак — Башкортстанның Әлшәй районындагы татар авылы. Слак авыл советы үзәге.
| Слак | |
| Нигезләнү датасы | 1738 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Слаковский сельсовет[d][1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Слаковский сельсовет[d] |
| Сәгать поясы | UTC+05:00 |
| Халык саны |
1186 (2002)[2], 1119 (2009)[2], 956 (2010)[3], 946 (2012)[4], 909 (2013)[5], 890 (2014)[6], 876 (2015)[7], 858 (2016)[8], 827 (2017)[9], 818 (2018)[10], 806 (2019)[11], 796 (2020)[12] |
| Почта индексы | 452104 |
 | |
2010 ел җанисәбен алу буенча биредә 956 кешенең яшәве мәгълүм.[13]
Тарихи мәгълүматлар
үзгәртүӘлшәй районынын иң борынгы һәм иң зур авылларының берсе. Язма чыганакларга күз салсак, авылга беренче төркем мишәрләр 1738 елда күченеп килеп утырганнар.
Рәсми рәвештә бу күченеп килү Яик-суба вулысының меңле ырыуның башкортлары белән теркәлгән. 1749 елның килешүе буенча Слакта 15 йорт искә алына, соңрак тагын шул ук кадәр гаилә өстәлә. Бераздан слаклылар тагын 25 йортны кертәләр.
Башта авыл Сөендек дип аталган (беренче килешүдә катнашкан һәм авылның мулласы булган Әхмәр Әбдрәхимовның туган авылы буенча), шуннан Әхмәр-мулла исеме буенча, соңрак елга исеме буенча Слак дип узгәртелгән.
Слак сөйләме (диалект) башка Башкортстан татарларыннан бик аерыла. Бу - авылның төп халкы мишәрләрнең типтәрләр, Казан ягы татарлары, башкортлар белән гасырлар агымында аралашып, туганлашып яшәүнең нәтиҗәседер.
Демография
үзгәртү1783 елда уткән ревизия документлары буенча Слакта 4 типтәр һәм 780 мишәр теркәлгән;
1816 елда- 820 мишәр,6 типтәр һәм 40 ясаклы татар;
1834 елда- 1403 кеше,
1859 елда - 2161 кеше,
1917 елда Бәләбәй өязе Әлшәй вулысы Слак авылында 997 хуҗалыкта 5601 кеше яши. Бәләбәй өязе торак урыннары арасында Слактан Дәүләкән станциясе белән Бәләбәй үзе генә зур булган. Башкорт җирләрендә иртә күчеп килгәнлектән, халык патша заманнарында башкорт итеп языла. Мәсәлән 1917 елны да 4991 кеше башкортлар итеп теркәлгән, 431 – мишәрләр, 58 – руслар, 57 – украиннар, 53 - типтәрләр.[14]
Өч ел үтүгә, 1920 елда яңа сан алу вакытында Слак вулысы Слак авылында кеше саны күпмедер кимегән: 985 йортта 5070 кеше яши. Аларның 3688 татарлар итеп язылган, тагын 1411 – “мөселман” итеп. Руслар – 68 кеше.[15]
| 2002[16] | 2009[16] | 2010[13] |
|---|---|---|
| 1186 | 1119 | 956 |
Рәсми рәвештә (2002 елда) Слакта 85% татарлар, ләкин бу мәгълүмат тулы түгел.
Мәгариф
үзгәртүСлакта урта мәктәп эшли. Шулай ук китапханә, клуб бар.
Авылның атаклы кешеләре
үзгәртү- Багаев Хәбиб — 1944-49 елларда ТАССР Халык комиссарлары шурасы каршында дини культ эшләре буенча вәкил.
- Нурулла Каһарманов
Җитештерү тармагы
үзгәртүСлак җирләре 8 авыл хуҗалыгын берләштергән «Эко-Агро» филиалы - «Отчизна» ҖЧҖ кулында. Авылда азмы-күпме эшкәртү тармагы да үсә: 2008 елдан сыра кайнату предприятиесе эшли, сөт эшкәртү заводы бар.
Дин
үзгәртүXIX гасыр азагында авылда 4 мәчет һәм ике мәдрәсә булган. Слак мәдрәсәсе XIX гасырда Уфа губернасында иң яхшы мәдрәсәләре арасында искә алына[17]. 1917 елга кадәр авылда 6 мәчет булган-шуның икесе әле һаман “исән”- берсе элеккеге мәдәният сарае йорты, икенчесе завод территориясында 2 катлы ярым җимерек бина.
Географик урынлашу
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ ОКТМО
- ↑ 2,0 2,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 бит
- ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года — 2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Москва: Росстат, 2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года
- ↑ 13,0 13,1 Численность населения по населенным пунктам Республики Башкортостан, archived from the original (PDF) on 2014-08-20, retrieved 2013-03-21
- ↑ М. И. Роднов Материалы всероссийской сельскохозяйственной и поземельной переписи 1917 г. по Уфимской губернии (Белебеевский, Бирский и Уфимский уезды)(үле сылтама)
- ↑ М.И. Роднов Крестьяне Белебеевского уезда по переписи 1920 года: этнический состав. Москва, 2009(үле сылтама)
- ↑ 16,0 16,1 Башкортостан Республикасының муниципаль районнары турындагы бердәм электрон белешмәсе — Excel форматындагы кушымта 2016 елның 4 март көнендә архивланган..
- ↑ [“История Башкортостана с древнейших времен до наших дней” в 2-х томах.Т.1.Уфа,2004.Стр.440(рус.)]