Wikipedia

Розияхон Муминова

Розияхон Муминова ( үзб. Розияхон Мўминова, кырг. Момунова Разияхан ; 1918— 1988 ) — Бабур исемендәге Ош дәүләт академия үзбәк музыка-драма театры артисткасы, Кыргызстанның халык артисткасы, Кыргызстанның мәдәният һәм бию сәнгатен үстерүгә зур өлеш кертә. Ош өлкә һәм шәһәр Советлары депутаты итеп сайлана.

Розияхон Муминова
Туган 1918
Ош, Ош өязе[d], Фәрганә өлкәсе, РСФСР[d]
Үлгән 16 сентябрь 1988(1988-09-16)
Ош, Кыргыз Совет Социалистик Җөмһүрияте, СССР
Һөнәре эстрада артисты
Сәяси фирка Советлар Берлеге коммунистик фиркасе

Биографиясе

үзгәртү

Розияхон Муминова 1918 елның 16 февралендә Ош шәһәрендә туган, милләте үзбәк. Кечкенәдән ул үзешчән спектакльләр белән шөгыльләнә. Яшь, талантлы биюче 14 яшендә (ул карьерасын 1932-нче елда башлаган) Бабур исемендәге Ош Дәүләт академия үзбәк театры артисткасы дип исәпләнә.

Ярты гасырдан артык ул театрда эшләгән, анда 100дән артык бию әзерләгән. «Андижанская полька», «Муножот», «Тановар», «Таҗик биюе», «Дилбәр», «Занг», «Феруза», «Данача», «Кыргыз бийи», «Кыздырай», «Айчурок», һинд, гарәп, татар һәм уйгыр биюләре җәмәгатьчелек тарафыннан югары бәя алды. "Андижан Полка" бию сәнгатенең алтын фондына керде. 40-70 елларда ул әйдәп баручы актриса буларак бик күп роль уйный, мәсәлән: "Рөстәм" Киммат, "Буран" Кумушай, "Бай һәм ферма эшчесе" Жамила ", Оксана «Смерть оккупантам». 1939 елда Мәскәү шәһәрендә кыргыз сәнгате һәм әдәбияты декадасында ул "Ганҗи", "Гөл" биюләрендә катнаша. 1939 елда театр сәнгатен үстерүгә керткән өлеше өчен ул беренчеләрдән булып Кыргызстан ССРның атказанган артисты исеменә лаек булаКызыл Байрак Хезмәт ордены белән бүләкләнә. 1940 елда иҗат коллективы Фрунзе шәһәрендә була, анда танылган биюче үз осталыгын күрсәтә, шул ук елда ул Кыргызстан ССР Халык артисты исеменә лаек була. Ул бию сәнгатендәге бай тәҗрибәсен яшь артистларга бирә.

1982 елдан ул театрның баш балетмейстеры булып эшли. Талантлы артистка ике Хөрмәт Билгесе ордены, медальләр, Кыргызстан Югары Советының Мактау грамоталары һәм күкрәк билгеләре белән бүләкләнә. Р. Муминова республиканың иҗтимагый тормышында актив катнаша, берничә тапкыр Ош өлкә һәм шәһәр советлары депутаты итеп сайлана.

1988 елның 16 сентябрендә Ош шәһәрендә үлде. Ош шәһәренең үзәк урамнарының берсе аның исемен йөртә.

Театр әсәрләре

үзгәртү
  • «Рөстәм» - Киммат
  • «Буран» - Кумушай
  • «Бай һәм батрак» - Жамила
  • «Басып алучыларга үлем» - Оксана

Бию эшләре

үзгәртү

«Андижанская полька», «Муножот», «Тановар», «Таджикский танец», «Дилбәр», «Занг», «Феруза», «Данача», «Кыргыз бийи», «Кыздарай», «Айчурок», «Ганжи», «Гул» һәм башкалар.

Бүләкләр

үзгәртү

Әдәбият

үзгәртү
  1. Театральная энциклопедия, Том III / Глав. ред. С.С. Мокульский, П.А. Марков. — Москва: Гос. науч. изд-во "Сов. энциклопедия", 1964. — С. 113, 241. — 1086 с.
  2. Киргизская Советская Социалистическая Республика: энциклопедия / глав. ред. Орузбаева Б.О. Институт истории АН Кирг. ССР. — Фрунзе: Глав. ред. Киргизской сов. энциклопедии, 1982. — С. 432, 443. — 488 с.
  3. Энциклопедия Ошской области, Раздел "Театральная жизнь" / гл. ред. Орузбаева Б.О. Академия Наук Киргизской ССР. — Фрунзе (Бишкек): Глав. ред. Киргизской сов. энциклопедии, 1987. — С. 109—111. — 445 с. ББК 92я2 (рус.).
  4. Национальная энциклопедия Узбекистана / Государственное научное издательство "Ўзбекистон миллий энциклопедияси" Академии наук Республики Узбекистан. — Ташкент: Государственное научное издательство "Ўзбекистон миллий энциклопедияси", 2000—2006. — С. 219, буква "Ў". Архив копиясе, 12 июль 2018. Wayback Machine (үзб.)
  5. Национальная энциклопедия «Кыргызстан», 5 том / гл. ред. Асанов Ү.А. Центр Государственного языка и энциклопедии Национальной академии наук Киргизской Республики. — Бишкек: Центр Государственного языка и энциклопедии, 2014. — С. 763. — ISBN 978-9967-14-111-7. (кирг.)
  6. Кыргызстан: энциклопедия / глав. ред. О. Ибраимов Центр Гос. языка и энциклопедии АН КР. — Фрунзе: Центр Гос. языка и энциклопедии, 2001. — С. 485, 520. — 546 с.
  7. Искусство советской Киргизии. — Москва; Ленинград: Государственное издательство "Искусство", 1939. — С. 41, 42, 44. — 173 с. Мат-лы к декаде кирг. искусства в Москве. 1939 г.
  8. Киргизский театр: очерк истории / Львов Н.И. — Москва: Искусство, 1953. — С. 129. — 227 с.
  9. Культурное строительство в Киргизии: ч. 1. 1930-1941 гг.: Народное образование / Каниметов А.К. Институт истории АН Кирг.ССР. — Фрунзе: Киргизское государственное издательство, 1957. — С. 18, 47.
  10. Искусство Киргизской ССР / Новиченко Е.И, Сальникова О.И.. — Фрунзе, 1958. — С. 40, 70. — 142 с.
  11. "Розияхон Муминова "Декада киргизского искусства и литературы в Москве" / Ф.А. Литвинская. — Фрунзе: Киргизгосиздат, 1958. −16 с.: ил.; 20 см.
  12. Таджихон Хасанова: Нар. артистка Киргиз. ССР / Ф.А. Литвинская. — Фрунзе: Киргизгосиздат, 1958. −20 с.: ил.; 20 см.
  13. История киргизского искусства / Салиев А.А. Институт философии и права АН Кирг. ССР. — Фрунзе: Илим, 1971. — С. 76, 108. — 407 с.
  14. "Ошский узбекский музыкальный драматический театр" / А. Абдугафуров. — Фрунзе: Кыргызстан, 1980. — 59 с. 21 см, ББК 85.4. (үзб.), (рус.) и (кирг.)
  15. "Ошский академический театр" / А. Абдугафуров. — Ош: "Азия Принт", 2010. — 52 с. (үзб.)
  16. "Во имя процветания Кыргызстана" Энциклопедическое издание о выдающихся узбеках Кыргызстана / Под рук. Жураева Б.Ж. (Абдугафуров А., Рахманов Д.Д. и др.). — Ош: "Ризван", 2017. — С. 27—32, 287-309. — 336 с. — ISBN 978-9967-18-344-5. УДК 351/354. ББК 66,3(2Ки). (үзб.), (рус.) и (кирг.)

Шулай ук карагыз

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Розияхон_Муминова&oldid=3065865