Рахманбирде Мәдәзимов
Рахманбирде Мәдәзимов (узб. Мадазимов Рамонберди Муаммадаъзим аълам уғли) (1875-1933) - Кыргызстанда театр хәрәкәтен оештыручы, аңа нигез салучы, Үзәк Азиядә өлкән һөнәри театрның беренче директоры, сәнгать җитәкчесе һәм баш режиссеры, Бабур исемендәге Ош Дәүләт академия үзбәк театрына нигез салучы һәм аның баш режиссеры, Кыргызстанның мәдәният һәм сәнгать үсешенә зур өлеш керткән
| Рахманбирде Мәдәзимов | |
|---|---|
| Туган телдә исем | Рахмонберди Мадазимов |
| Туган | 1875 Кыргызстан ССР, Ош (Кыргызстан) |
| Үлгән | 1933 Кыргызстан ССР, Узген |
| Күмү урыны | Үзгән |
| Милләт | үзбәк |
| Ватандашлыгы |  КыргызстанРоссия империясе .svg){kind=small} СССР |
| Һөнәре | артист, режиссер, язучы |
| Эш бирүче | Бабур исемендәге Ош Дәүләт академия үзбәк театры |
| Сәяси фирка | Россия социал-демократик эшчеләр фиркасе |
| Җефет | Бибиханым |
Биография
үзгәртүМирзо Рахманбирде Хаҗи Мөхәммәтҗан улы аъламның (Мәдәзимов) 1875 елда Ош шәһәрендә туа. Ул да, әтисе Мөхәммәзим кебек үк, Мәккә хаҗиларын кылган абруйлы мулласы була, ул да догалар белән өметсез авыручыларны да дәвалый, танылган дин белгече, Ислам динен тотучы була. Ул вакытта грамотаны белгән кешеләр, Рахманбирде Мәдәзимов һәм аның балалары бик аз була. Рахманбирде Мәдәзимов шәһәрнең рус-тузем мәктәбендә укыган. Рахманбирде Хаҗи Мәдәзимов язучы була, 1914-1915 елларда Ташкәнт шәһәрендә Төркестан крае генерал-губернаторы канцеляриясе каршындагы типографиядә аның ике "Ошнинг тавсифи" («Ош тасвирламасы»), "Исмлар имлоси" («Исемнәр имләсе») китабы дөнья күрә.
1914 елда Рахманбирде Мәдәзимов җитәкчелегендә шәһәрнең рус-туем мәктәбе укытучысы Балтыйхуҗа Солтанов белән театр түгәрәгенә нигез салына.
1918 елда Рахманбирде Мәдәзимов җитәкчелегендә башка мәгърифәт эшлеклеләре һәм Ош укытучылары Бекназар Назаров, Иброхим Мусабоев, Журахон Зәйнобиддинов, Назирхон Камолов, Әбдрәшид Эшонхонов, А. Сәидов белән бергә Кыргызстанда беренче тапкыр Төркестан фронтыннан Реввоенсовет каршында концерт бригадасы базасында Үзешчән театр түгәрәгенә нигез салына. Театр труппасының беренче директоры, сәнгать җитәкчесе һәм режиссеры Рахманбирде Мәдәзимов Кыргызстанда театр хәрәкәтен беренче оештыручы һәм оештыручы була. 1919 елда түгәрәк драма труппасына оеша. Киләчәктә труппага артистлар Абдукодир Исхоков, Исроилжон Исмоилов, Җәләл Собитов кушылды. Бу труппа театр сәнгате үсешенә генә түгел, Кыргызстанның көньягында профессиональ музыка сәнгате үсешенә дә ярдәм итте. Труппаның репертуарында, театр куелышларыннан тыш, күп санлы концерт программалары куелган, шулай ук спектакльләрне музыкаль яктан тәэмин итү өчен халык көйләрен эшкәртү башкарылган, бу исә музыкант-профессионаллар барлыкка килү юлында аерым этап булды. Алга таба әлеге труппа Бабур исемендәге Ош Дәүләт академия үзбәк театры булдыру өчен нигез булып тора. Урта Азиядә үзбәк академия музыка-драма театры, Хәмзә исемендәге үзбәк милли академия драма театрыннан соң, Ташкәнт шәһәрендә (1913-27 февраль 1914 нигез салынган) икенче һөнәри театр булып тора)
Театрның директоры, сәнгать җитәкчесе һәм режиссеры Рахманбирде Мәдәзимов театр составында Ош өязенең барлык районнарында да булды, анда спектакльләр куя һәм басмачылык белән сәнгать һәм мәдәният кораллары белән көрәште. Районнарда спектакльләр куеп, басмачларның кайда урнашуын һәм аларның коралларын саклау урыннарын белә идем. Ул үзенең туганы, аңа нигез салучы һәм шәһәрнең беренче милиция начальнигы Балтыйхуҗа Солтанов белән бергә басмауслыкны зарарсызландыруда актив катнаша. Үз арбасында ул театр реквизиты белән бергә басмачы бандалары эшләгән һәм шул рәвешле Кызыл Армияне корал һәм сугыш кирәк-яраклары белән тәэмин иткән районнар аша тиз арада Кызыл корал алып килә.
Театрда эшләү
үзгәртү| Ел | Исем | Үзбәкчә исем | Автор |
|---|---|---|---|
| 1919 | Үз атасын үтерүче | Падаркуш | М. Бехбудий |
| 1919 | Төркистанлы табиб | Туркистонлик табиб | Мәннан Уйгыр |
| 1920 | Агуланган тормыш | Заҳарли ҳаёт | Хәмзә Хакимзадә Ниязи |
| 1921 | Ятим | Етим | Гулом Зафарий |
| 1922 | Төһмәтчеләр җәзасы | Туҳматчилар жазоси | Хәмзә Хакимзадә Ниязи |
| 1923 | Лаләхан | Лолахон | Камил Яшин |
| 1924 | Көньятан рапорт | Жанубдан рапорт | Махмуд Рахмон |
| 1925 | Гөлсара | Гулсара | К.Яшин һәм М.Мозаффаров |
| 1926 | Ике коммунист | Икки коммунист | К.Яшин |
| 1927 | Дуслар | Ўртоқлар | К.Яшин |
| 1928 | Эчтә | Ичкарида | К.Яшин |
| 1929 | Хәлимә | Ҳалима | Голәм Зәфәри |
| 1929 | Аҗи-аҗи | Ажи-ажи | К.Яшин |
| 1930 | Пахта кырындагы вакыйга | Пахта шумғиялари | Гомәрҗан Исмәгыйлев |
| 1931 | Өйләнү | Уйланиш | Н. В. Гоголь |
| 1932 | Тылмач | Тилмоч | Мәннан Уйгыр |
Сылтау
үзгәртү- Они стояли у истоков
- Актёрская династия
- Центразия Персоны
- Гримасы и капризы Обезьяны
- Люди, которые меняли мир
- Люди, которые меняли мир
- Люди, которые меняли мир
- Рахмонберди Мадазимов 2018 елның 21 август көнендә архивланган.
- 27 марта — Всемирный день театра
- К 100 летию старейшего театра Кыргызстана
- Старейшему театру Кыргызстана — 100 лет 2018 елның 26 апрель көнендә архивланган.
- Марказий Осиёдаги энг кекса профессионал театр 100 ёшга тўлди
- «Жайдари келин» чегара оша томоша кўрсатди
- Центразия История
- В Оше поставили «Душевные смятения Бабура» с помощью Узбекистана 2018 елның 28 август көнендә архивланган.
- Спектакль «Барсбек» будет представлять Кыргызстан на международном фестивале в Турции
- «Барсбек» покажут на международном фестивале 2019 елның 2 апрель көнендә архивланган.
- Из истории старейшего театра страны 2018 елның 10 август көнендә архивланган.
- Биографии знаменитостей
- Отрывок из книги «Исмлар имлоси» (на узбекском языке)
- Книга Р. Мадазимов а «Ўшнинг тавсифи» (Характеристика Оша) 2018 елның 15 июль көнендә архивланган.
- Ўзбекистон Миллий Энциклопедияси
- Реферат
- Бессмертный полк
- Ўзбек адабиёти Раҳмонберди Мадазимов 2017 елның 4 август көнендә архивланган.
- Биографии известных людей 2018 елның 10 август көнендә архивланган.
- Документальный фильм студия «Кыргызтелефильм» «Ошский государственный узбекский музыкально-драматический театр имени Бабура»
- Рахмонберди Мадазимов
- Сыновья муллы и писаря стояли у истоков первого театра в Оше
- Сыновья муллы и писаря создали первый театр в стране 2019 елның 3 апрель көнендә архивланган.
- Сыновья муллы и писаря создали первый театр в Оше
- Rahmonberdi Madazimov
- Биографии известных людей
- История театра
- Театр имени Бабура 2019 елның 16 июнь көнендә архивланган.
- Кылым карыткан Бабур театры 2020 елның 3 август көнендә архивланган.
- Рахмонберди Мадазимов ҳақида /"Мозийга қараб иш кўрмоқлик хайрлидир!" 1- қисм
- Мадазимов Рахмонберди Мадазимович
- Ўзбек Миллий академик драма театри Қирғизистон Республикасига ташриф буюради
- Известные узбеки из Кыргызстана