Раху
Раху (Санскрит телендә: राहु; символы: .svg){kind=small}
) ул Һинд текстларында тугыз төп астрономик җисемнәрнең берсе Наваграхаларның берсе. Башка җидесеннән аермалы буларак, Раху күләгә шәхес булып тора, ул тотылуларның нәтиҗәсе булып тора һәм метеорларның патшасы.[1] Раху айның Җир тирәли прецессион орбитасында менүен чагылдыра.
Раху гадәттә Кету белән парда килә, ул шулай ук күләгә планета булып тора. Раху йогынтысы астында булган көн вакыт Раху кала дип атала һәм алкышлы булмаган булып таныла.[2]
Һинду астрологиясе буенча Раху һәм Кетуның орбиталь циклы 18 ел һәм алар бер-берсеннән орбита буенча һәрвакыт 180 градуста (шулай ук тумыш карталарында да). Бу айның прецессион орбитасы яки Җирнең эклиптик яссылыгында айның менүче һәм төшүче төеннәрнең ~18 ел әйләнү циклы белән тәңгәл килә. Бу шулай ук 223 синодик ай периоды (якынча 6585,3211 көн, яки 18 көн, 11 көн, 8 сәгать)кә, сароска туры килә, ул Кояш һәм Айның тотылуларын алдан әйтү өчен кулланылырга мөмкин. Раху Шани (Сатурн) белән бергә Сукояр зодиак билгесе белән хөкем итә.
Астрономик яктан, Раху һәм Кету Кояш һәм Айның күк сферасы белән хәрәкәтләнгәндә юллары киселеше нокталарын билгели. Шулай итеп Раху һәм Кету тәңгәл килгән рәвештә төньяк һәм көньяк ай төеннәре дип атала. Кояш һәм Ай бу нокталарның берсендә булганда тотылулар булуы Кояш һәм Айның елан тарафыннан йотылуы аңлавына сәбәп бирә. Раху Кояш тотылу өчен җаваплы.
Астрология үзгәртү
Һинд дине астрологиясендә Раху материализмны, бәлане, куркуны, канәгать булмауны, мәҗнүн булуны чагылдыра. Раху сәясәтчеләр һәм оккульт фәннәре белән ассоциацияләнә. Кету кебек, Раху шулай ук Кояш һәм Айга каршы дошман булып тора. Гадәттә астрологиядә ул яман планета булып таныла.
Буддачылык мифологиясе үзгәртү
Раху Пали Канонының Самьютта Никаядан пар язмада тәфсилләп искә алынган. Чандима Сутта һәм Сурийя Суттада Раху аларны Буддага ихтирам күрсәтүче кыска шигырь сөйләргә мәҗбүр итеп азат иткәнче Сурьяга, Кояш Илаһына һәм Чандрага, Ай Илаһына һөҗүм итә. ref>Candima Sutta</ref>[3] Будда Рахуга аларны азат итү өчен кушылып җавап бирә, моны Раху "башы җиде өлешкә ярылганчы" эшли.[3] Ике күк Илаһлары тарафыннан җырланган шигырь һәм Будда шуннан соң Буддачылык литургиясенә монахлар тарафыннан саклану догалары буларак кертелгән булган.[4]
Һинд дине риваятьләрендә үзгәртү
Раху Пураник риваятьләре жанрында бар.[5] Хикәяләр Ходайлар һәм Асуралар үлемсезлек эликсиры Амрита алу өчен Сөт Океаныныннан (Кшир Сагар) май язганда иң борынгы тарихка кадәр чорлар.[6] Раху шул вакытта булган һәм үзе белән горурлыгы белән көрәшкән. Мохини, Вишнуның хатын-кыз аватары, Амританы Дэваталарга өләшә башлаган. Шулай да бер Данава, Сварбһану, дэваталар рәтендә утырган һәм Амританы эчкән. Кояш Ходай һәм Ай Ходае аны күргәннәр һәм Моһинига мәгълүм иткәннәр; шулай да, ул вакытка Сварбһану инде үлемсез булып киткән. Мохини буларак Вишну Сварбхануның башын Сударшана Чакра белән кискән. Рахукету үлә алмаган, әмма аның башы башка тәненнән аерылып Раху буларак мәгълүм булган, ә калган тәне Кету буларак мәгълүм булган. Шул чарадан соң Раху һәм Кетуга Җирдә кеше тормышларына йогынты ясарга җаваплылык бирелгән булган.[5]
Галерея үзгәртү
-
Пһра Раху Таиландта -
Камбоджада Раху иконографиясе
Шулай ук карарга мөмкин үзгәртү
Билгеләмәләр үзгәртү
- ↑ Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books. p. 324. . https://books.google.com/books?id=DH0vmD8ghdMC.
- ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam. ed. India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 77. https://archive.org/details/indiathroughages00mada.
- ↑ 3,0 3,1 Suriya Sutta
- ↑ Access to Insight; see the summary in the Devaputta-samyutta section
- ↑ 5,0 5,1 Cornelia Dimmitt (2012). Classical Hindu Mythology: A Reader in the Sanskrit Puranas. Temple University Press. pp. 75, 347–349. . https://books.google.com/books?id=re7CR2jKn3QC.
- ↑ Heinrich Zimmer, Myth and Symbols in Indian Art and Civilisation. New York: Harper Torchbooks, 1946, p. 176