Оркестр

Оркестр (грек. ορχήστρα, орхестра, сәхнәнең алгы мәйданчыгы) - классик музыкага хас булган зур инструменталь ансамбль, төрле гаилә коралларын берләштерә.

Музыка порталы

Мәдәният порталы

Төзелеше

Гадәттә дүрт төп кораллар төркеме була:

Скрипка, альт, виолончель һәм контрабас кебек кыллы кораллар

Флейта, гобой, кларнет, фагот, вакыт-вакыт саксофон кебек агач тынлылар.

Бакыр кораллар, мәсәлән, француз мөгезе, быргы, тромбон, корнет, туба, һәм кайвакыт эфоний.

Литаврлар, кече барабан, бас барабан, тәлинкәләр, өчпочмак, шөлдер, там-там һәм һәм башка бәрмә музыка кораллары.

Фортепиано, арфа, орган, челеста кебек башка кораллар кайвакыт бишенче клавиатуралылар яки өстәмә төркем яисә солист кораллар буларак урнашырга мөмкин. Шулай ук кайбер заманча әсәрләрдә электрон музыка кораллары һәм гитаралар да өстәлә.

Музыкантлар саны

Тулы күләмле Көнбатыш оркестры шулай юк симфоник яки филармоник оркестр (юнан. фил-, "яратучы" һәм "гармония" сүзләреннән) дип исемләнә. Әсәрне башкаруда катнашкан музыкантларның саны аның таләпләреннән чыгып җитмештән башлана һәм йөздән артык булырга мөмкин. Камера оркестра (кайвакыт концерт оркестры дип исемләнә) илледән артмаган музыкантларның кечерәк ансамбле. ^[1] Барок музыкасы өчен яраклашкан оркестрлар (мәсәлән, Иоһанн Себастьян Бах һәм Геогрг Фридрих Һәндел), яки Һайдн һәм Моцарт кебек классик репертуар, Людвиг ван Бетховен һәм Йоханнес Брамс симфониясе кебек романтик музыканы башкаручы оркестрлардан сизелерлек кечерәк. Типик оркестр XVIII-XIX гасырлар дәвамында зурая, Ричард Вагнер һәм соңрак Густав Малер әсәрләрендә 120-дән артык кешелек зур оркестрлары белән иң югары ноктага җитә.

Җитәкче

Оркестрларны гадәттә дирижер җитәкли, башкаруны кул хәрәкәтләре белән алып бара, еш кына дирижер таягы дип аталган кыска агач таяк ярдәмендә дә хезмәтен алып бара. Дирижер оркестрны берләштерә, темпын билгели һәм ансамбль тавышын формалаштыра. ^[2] Дирижер оркестрны иҗтимагый концерт алдыннан репетицияләр белән әзерли, анда ул музыкантларга башкарыла торган музыканы аңлату турында күрсәтмәләр бирә.

Беренче скрипкалар секциясе җитәкчесе - гадәттә концертмейстер дип исемләнә - музыкантларны алып баруда мөһим роль уйный. Барокко музыка чорында (1600–1750), оркестрларны еш кына концертмейстер, яки аккордларны уйнаучы музыкант, клавесин яки органда бассо континуо партияләрен башкарган, бу традиция XX гасыр һәм XXI гасыр башындагы кайбер музыка ансамбльләрендә дәвам итә.

Репертуар

Оркестрлар бик күп репертуар уйный, шул исәптән симфонияләр, опера һәм балет керешләре, соло кораллар өчен концертлар, опералар, балетлар һәм музыкаль театрның кайбер төрләре (мәсәлән, Гилберт һәм Салливан оперетталары).

Төрләр

Һәвәскәр оркестрларга башлангыч мәктәп, урта мәктәп, яки университет, җәмгыять оркестрлары - студентлардан торган яшьләр оркестрлары керә; гадәттә алар билгеле бер шәһәр яки төбәктән үзешчән музыкантлардан тора.

Этимология

Оркестр термины грек fromρχήστρα ( оркестр ) сүзеннән алынган, борынгы юнан театры сәхнә алдында грек хоры өчен сакланган исем. ^[3]

Симфоник оркестр һәм хор

Симфоник оркестр

Музыкантлар җилпәзә кебек утыра, уен кораллары буенча төркемнәргә берләшә

Үзенчәлекләре

Камера ансамбльләрдән аермалы буларак, оркестрда унисонга уйнаучы музыкантлар төркемнәре бар.

Оркестр төрләре

Уен коралларның төрләре һәм төзелешенә күрә оркестрлар түбәндәге төрләргә бүленә:

симфоник оркестр
халык музыка кораллары оркестры
камера оркестры
тынлылар оркестры
кыллы оркестр
эстрада оркестры
джаз оркестры
хәрби оркестр
мәктәп оркестры һ.б.

Симфоник оркестр

Төп мәкалә: Симфоник оркестр

Халык музыка кораллары оркестры

Төп мәкалә: Халык музыка кораллары оркестры

Камера оркестры

Төп мәкалә: Камера оркестры

Тынлылар оркестры

Кыллы оркестр

Төп мәкалә: Кыллы оркестр

Эстрада оркестры

Төп мәкалә: Эстрада оркестры

Джаз оркестры

Төп мәкалә: Джаз оркестры

Хәрби оркестр

Төп мәкалә: Хәрби оркестр

Мәктәп оркестры

Төп мәкалә: Мәктәп оркестры

ТРдагы кайбер оркестрлар

La Primavera оркестры (Казан)
Tatarica (оркестр) (Казан)
Татарстан Республикасы халык уен кораллары дәүләт оркестры (Казан)
Татарстанның филармония джаз-оркестры (Казан)
Урыссу тынлы оркестры
Ренессанс камера оркестры (Казан)
Татарстан республикасы Яшьләр оркестры (Казан)
Татарстан республикасы Милли оркестры (Казан)
Лерман Камера оркестры (Чаллы)
Фантазия Хатын-кызлар джаз оркестры (Казан)

Тышкы сылтамалар

Искәрмәләр

↑ Vincent (4 August 2014). The difference between chamber, philharmonic, and symphony orchestra. Ludwig van Toronto. 21 September 2020 тикшерелгән.
↑ Kennedy, Michael; Bourne-Kennedy, Joyce (2007). "Conducting". Oxford Concise Dictionary of Music (5th ed.). Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-920383-3. https://archive.org/details/conciseoxforddic2007kenn.
↑ Liddell, Henry George; Scott, Robert (April 1999). "ὀρχήστρα". A Greek-English Lexicon. Tufts University. https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Do%29rxh%2Fstra.

[Ludwig-2014-1] Vincent (4 August 2014). The difference between chamber, philharmonic, and symphony orchestra. Ludwig van Toronto. 21 September 2020 тикшерелгән.

[Kennedy-2] Kennedy, Michael; Bourne-Kennedy, Joyce (2007). "Conducting". Oxford Concise Dictionary of Music (5th ed.). Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-920383-3. https://archive.org/details/conciseoxforddic2007kenn.

[3] Liddell, Henry George; Scott, Robert (April 1999). "ὀρχήστρα". A Greek-English Lexicon. Tufts University. https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Do%29rxh%2Fstra.

[1]

[2]

[3]