Николай мәйданы (Казан)
Николай мәйданы (рус. Николаевская площадь), элек Тимерчелек — Казанның тарихи үзәгендәге элеккеге мәйдан (хәзер шәһәрнең Вахитов районы).
 Казандагы Николай мәйданы XIX гасыр ахырында | |
| Шәһәр | Казан |
|---|---|
| Район | Вахитов районы |
Мәйдан университет калкулыгы, 1 нче Театр урамы (1899 елдан — Пушкин урамы), Державин бакчасы (хәзер Ирек мәйданында урнашкан опера һәм балет театры алган территория) һәм Почтамт урамы (1893 елдан — Лобачевский урамы) арасында Черек күл паркы каршында урнашкан.
Тарих
үзгәртү
XVIII гасыр азагыннан биредә Тимерчелек мәйданы була, аның үзәгендә кечкенә күл, ә тирәсендә тимерчеләр һәм башка хуҗалык-җитештерү корылмалары була. 1842 елгы янгыннан соң барлык биналарның калдыклары сүтелә, күл күмелә, территорияне тигезлиләр һәм ул вакытта идарә иткән Россия императоры Николай I хөрмәтенә Николай исеме бирелә.
Башта мәйдан күп санлы лавкаларда сәүдә һәм гадәти күңел ачу урыннары булган, алар арасында Яков Мамоновның «Спиритизм һәм тылсым театры» дип аталган курчак балаган-театры аеруча аерылып торган.
1890 елда аллеялар, клумбалар һәм эскәмияләр белән төзекләндерелгән мәйданда Казанда узган Бөтенроссия фәнни-сәнәгать күргәзмәсе өчен биналар торгызыла. Күргәзмә биналары һәм корылмалары шәһәрдә танылган архитектор Генрих Руш проектлары буенча булдырылган.
4 ай дәвам иткән күргәзмә тәмамланганнан соң, аның биналары сүтелә һәм 1891 елда мәйдан урынына агачлар һәм башка эре яшел үсентеләр утыртылган бакча барлыкка килә. 1894 елда бакчада Казан су белән тәэмин итү җәмгыяте тарафыннан шәһәргә бүләк ителгән һәм хәзерге вакытта да гамәлдә булган үзенчәлекле фонтан төзелә. Совет чорында Николай бакчасы Ленин дип үзгәртелә.
Мәйданнан Пушкин, Галактионов һәм Нужин урамнары киселешендәге Ленин бакчасы башындагы зур булмаган мәйданчык кала, анда 1978 елда Александр Бутлеровка куелган һәйкәл, «Колизей» ярымтүгәрәк формасындагы сәүдә-күңел ачу үзәге (элек — «Тамерлан») бар, Казан консерваториясе һәм башка биналар чыга.
Фото
үзгәртү
Сылтамалар
үзгәртү- Wikimapia сайтында элеккеге Николай мәйданы урыны (спутниктан күренеш)
- Спутник по Казани. Иллюстрированный указатель достопримечательностей и справочная книжка города. — Загоскин Н. П., 1895
- «Их именами названы улицы Казани», Казань, Татарское книжное издательство, 1977.
- Әмиров К. Ф. «Казань: Где эта улица, где этот дом», Казань, 1995.