Николай Чемберджи
.svg){kind=small}
Чемберджи Николай Карпович (24 август 1903 ел — 22 апрель 1948 ел) — совет композиторы. Тәүге башкорт операсы «Карлыгач»ның авторы. Башкорт АССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1944). Икенче дәрәҗә Сталин премиясе лауреаты (1946).
| Николай Чемберджи | |
|---|---|
| Туган | 24 август 1903[1] Пушкин, Санкт-Петербург губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 22 апрель 1948[2] (44 яшь) Мәскәү, СССР |
| Күмү урыны | Новодевичье зираты[d] |
| Ватандашлыгы | .svg){kind=small} СССР |
| Әлма-матер | Мәскәү дәүләт консерваториясе |
| Һөнәре | композитор |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Җефет | Левина, Зара Александровна[d] |
| Балалар | Валентина Чемберджи |
Биографиясе
үзгәртүНиколай Карпович Чемберджи 1903 елның 24 августында Царское Селода (хәзерге Пушкин шәһәре) туган. Атасы — Карп Владимирович Чемберджи Император Гали җәнапләренең лейб-табибы булып хезмәт итә. Карл Владимировичның хатыны композитор А. А. Спендиаровның кыз кардәше Валентина Афанасьевна була.
Малайга ике яшь булганда, әнисе Валентина Степановна мәрхүм була. Шуннан соң атасы улын Кырымга мәрхүм хатынының композитор туганы Александр Афанасьевич Спендиаровның гаиләсенә озата. 1917 елда Николай Чемберджи Мәскәүгә китә, анда башта тапер булып йөри, шуннан Мәскәү консерваториясенә керә һәм А. Н. Александровның композиция классын тәмамлый. Үзәк эшче яшьләр театрының («ТРАМ») дирижеры була[3].
Чемберджи ПРОКОЛЛ (Мәскәү консерваториясе студентларының җитештерү коллективы) әгъзасы була. Күмәк башкару өчен җырлар, маршлар яза[4]. Бөек Ватан сугышы чорында Уфада тәүге башкорт операсы «Карлыгач»ны иҗат итә. 1942 елдан ВКП(б) әгъзасы.
Н. К. Чемберджи — зур симфоник оркестр өчен күп санлы әсәрләр авторы, алар арасында — «Таҗик сюитасы», «Молдаван сюитасы», «Әрмәнстан» симфониясе, «Сон Дрёмович» балеты[5]. Чемберджиның А. В. Нежданова башкаруындагы «Улыбка» дигән җыры бик популяр була.
Н. К. Чемберджи җәмәгать эшчәнлегенә күп вакытын бүлә, СССР Музыка фондын оештыруда актив катнаша, СССР Композиторлар берлегендә җаваплы вазифалар били.
Н. К. Чемберджи 1948 елның 22 апрелендә вафат була. Мәскәүдә Новодевичье зиратында җирләнгән.
Хатыны — пианист һәм композитор Зара Александровна Левина; кызы — филолог Валентина Чемберджи.
Мактаулы исемнәре һәм башка бүләкләре
үзгәртү- Икенче дәрәҗә Сталин премиясе (1946) — 3-нче кыллы квартет өчен
- Башкорт АССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1944)
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Башкорт энциклопедиясе — Башкирская энциклопедия, 2005. — 4344 бит
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ Вся Москва: адресная и справочная книга на 1930 год.
- ↑ «Есть на Волге утёс», «Красный Кавказ (марш для духового оркестра)», «За донские просторы (Казачья строевая)».
- ↑ Был поставлен автором либретто К.
Әдәбият
үзгәртү- Г. Поляновский Н. К. Чемберджи. М.—Л., 1947 — 48 с.;
- Г. Поляновский Третий струнный квартет Н. К. Чемберджи;
- Г. Поляновский Живое наследие композитора. — МЖ,1963, № 17;
- Чемберджи В. Н. В доме музыка жила. — М.: Аграф, 2002.