Михаил Фёдоров (хәрби башлык)

Михаил Владимирович Фёдоров ( 14 февраль 1904, Биктәш авылы, Нократ губернасы, Россия империясе — 1953) - Совет хәрби башлыгы, полковник (1943).

Җенес	ир-ат
Ватандашлык	Россия империясе  РСФСР  СССР
Туу датасы	14 февраль 1904(1904-02-14)
Туу урыны	Россия империясе Нократ губернасы, Россия империясе
Үлем датасы	1953
Хәрби дәрәҗә	полковник
Җитәкләгән хәрби соединение (ИСКЕРГӘН)	137-я стрелковая бригада[d] һәм 182-я стрелковая дивизия[d]
Сугыш	Русия ватандашлар сугышы һәм Алман-совет сугышы
Гаскәр төре	пехота[d]
Бүләкләр

Биография

Михаил Владимирович Фёдоров Татарстанның Биктәш авылында, хәзер Балтач районында туа. Рус .

Хәрби хезмәт

Гражданнар сугышы

1919 елның 10 ноябрендә ул Кызыл Армиягә Нократ өязе хәрби комиссариатына чакырыла һәм Нократ территориаль полк округының 1нче ротный участогына кызыл армияче итеп билгеләнә. Монда ул сугыш ахырына кадәр хезмәт итә, сугышларда катнашмый. 1921 елның февралендә ул Вятка шәһәрендәге соңрак 10нчы Вятка гади пехота мәктәбе итеп үзгәртелгән 13 нче пехота командалык курсларына курсант булып кабул ителә

Сугышара еллар

1923 елның сентябрендә пехота мәктәбен тәмамлаганнан соң, ул Миллерово шәһәрендәге Төньяк Кавказ хәрби округының 9-нчы Дон укчылар дивизиясенең 26-нчы Петроград укчылар полкына билгеләнә, анда взвод командиры булып хезмәт итә һәм пулемет ротасы командиры ярдәмчесе була. 1932 елның гыйнварында ул Иркутск шәһәрендәге авиация техникларының 4 нче хәрби училищесында курс командиры итеп билгеләнә. 1933 елның 1 мартыннан ул Аерым Кызыл Байрак Ерак Көнчыгыш армиясе 1-нче укчылар дивизиясенең 2-нче Хорол колхоз полкында пулемет ротасы белән җитәкчелек итә. 1936 елның июнендә армия буенча № 078 боерыгы белән 59 нчы укчы дивизиясенең аерым зенит-пулемет ротасы командиры итеп билгеләнә. 1937 елның июнендә капитан Федоров шул ук дивизиянең 176 нчы укчылар полкына укчылар батальоны командиры вазыйфасына күчерелә. Шул ук елның ноябрендә «Выстрел» курсларына укырга командировкага җибәрелә, аны тәмамлагач, 59 нчы аерым Кызыл Байрак Армиясенең 1 нче укчылар дивизиясенең 177 нче укчылар полкы штабы башлыгы итеп билгеләнә. 1939 елның октябреннән 1940 елның июненә кадәр бу дивизиянең 246 нчы укчы полкы командиры була. 1940 елның 2 августында 22 нче укчы дивизиясенең 304 нче укчы полкы командиры итеп билгеләнә.

Бөек Ватан сугышы

Сугыш башлангач, майор Федоров бу полк белән идарә итүне дәвам итә. 1941 елдан КПСУ (б) әгъзасы. 1942 елның августыннан ул НКО ГУК карамагында, аннары ул 137 нче аерым укчылар бригадасы командиры итеп билгеләнә. 1943 елның гыйнварына кадәр ул Иваново өлкәсенең Киңәшмә шәһәрендә, аннары 68-нче армия составында Төньяк-Көнбатыш фронтта була. Формалашкан армия Демянск һөҗүм операциясендә катнашу өчен генерал-полковник М.С.Хозин җитәкчелегендә махсус көчләр төркеменә кертелә. Февраль урталарында төркем Залучьедан көньякка туплана. 1943 елның мартында 137 нче аерым укчылар бригадасы аның командованиесе астында 1 нче удар армиясе карамагына керә һәм төньяк-көнбатыш Демянскка каршы оборона өзелешендә катнаша. 28.3.1943 нең 1-нче удар армиясе боерыгы белән подполковник Федоров "сугыш кырындагы бригаданы начар идарә иткән өчен" вазифасыннан алына һәм армия хәрби советы карамагына куела.

1943 елның 27 июнендәге Төньяк-Көнбатыш фронты гаскәрләре буенча приказ белән Федоров 43 нче гвардия Латыш укчылар дивизиясенең 121 нче гвардия укчылар полкы командиры итеп билгеләнә. 1943 елның июленнән сентябренә кадәр ул Иске Русса янындагы сугышларда катнаша. Октябрь аенда дивизия Бөек Луки шәһәрендәге 2-нче Балтыйк фронтына җибәрелә, һәм ул 22-нче армия кулы астына керә. 1944 елның гыйнварыннан 121 нче гвардия укчылар полкы, аның командованиесе астында, шул ук дивизия һәм армия составында, Ленинград-Новгород һөҗүм итү операциясендә, Яңа Сокольники шәһәреннән төньякта дошман оборонасын өзгәндә уңышлы эшли. Февраль башында полковник Фёдоров 43-нче Гвардия Латыш укчылар дивизиясе командиры урынбасары итеп билгеләнә. Ул Ленинград-Новгород һәм Псков-Островск һөҗүм операцияләрендә катнаша (соңгысында дивизия 1-нче удар армиясе составында сугыша) .

2-нче Балтыйк фронты гаскәрләре боерыгы белән 1944 елның 5 июнендә Фёдоров 182-нче укчылар Днов дивизиясе командиры итеп билгеләнә. 22 нче Армия гаскәрләре составында Режица-Двина һөҗүм итү операциясендә, дошманның оборонасын өзүдә һәм Себеж шәһәренә юнәлештә, Латвияне азат итү буенча сугышларда катнаша. Дивизияне үз эченә алган 90-нчы укчылар корпусы командиры, генерал-майор Э. Ж.Седулин билгеләп үтә: " Һөҗүм сугышларында (июль - август 1944), полковник Фёдоров җитәкчелегендәге дивизия дошманга каршы торып, алга китә. Авыр баткак урманлы җирдә уйланган урау маневрлары ясап, дошманга каршы торды һәм, нигездә, куелган бурычны үти. Ул сугыш коралларының үзара бәйләнешен аңлый һәм аңа бирелгән бурычларны һәм җир шартларын исәпкә алып, аларны практик эштә дөрес оештыра. Ул иҗади инициативалы һәм эш сөючән, сугышта тыныч һәм дөрес карарлар кабул итә" 1944 елның сентябрендә дивизия 1 нче Балтыйк буе фронтының 43 нче армиясенә тапшырыла һәм Рига һәм Мемель һөҗүм итү операцияләрендә катнаша. Неман елгасына керү белән , аның частьлары Тильзит һәм Каукемен (Ясное) шәһәрләре янында оборона сугышлары алып бардылар, 1945 елның гыйнварыннан - Көнчыгыш Пруссия территориясендә сугышлар, Инстербург-Кёнигсберг һөҗүм операциясендә, Кёнигсберг һөҗүмендә. юнәлеш катнашалар. Аннары, аның частьлары 43 нче һәм 2 нче гвардия армиясе составында Земланд ярымутравындагы дошман төркемнәрен бетерүдә катнашалар. 1945 елның 13 апрелендә Каукемен шәһәре янындагы сугышта ул башына бераз яралана, ләкин сафта кала. 1945 елның апрель азагында, Кёнигсберг шәһәре астындагы дивизия Гдыня шәһәренә марш ясый, анда ул Гдыня шәһәрен һәм портын һәм Путциг шәһәрен саклау бурычларын үти.

Сугыш вакытында дивизия командиры Фёдоров бер тапкыр Югары Баш командующийның Рәхмәт хатында искә алына

Сугыштан соңгы вакыт

Сугыштан соң 1945 елның июлендә 182 нче укчылар Дон дивизиясе таркала, ә полковник Федоров шул вакыттан бирле СГВ хәрби советы, аннары НКО карамагында була. 1946 елның мартында ул ВАК каршындагы К. Е. Ворошилов исемендәге югары хәрби академия тыңлаучысы итеп кабул ителә.  1947 елның февралендә аны тәмамланганнан соң, Тирасполь шәһәренә Одесса хәрби округының 59 нчы гвардия укчылар дивизиясе командиры урынбасары итеп билгеләнә. 1948 елның августыннан ике тапкыр Кызыл Байрак Суворов һәм Кутузов орденнары кавалеры Харьков дивизиясе 35 нче гвардия механикалаштырылган  командиры урынбасары вазыйфаларын башкаручы. 1951 елның февраленнән шул ук вазыйфада Суворов орденлы Нежин-Кузбасс  дивизиясенең  7 нче гвардия механикалаштырылган корпусында хезмәт итә. 953 елның ноябрендә гвардия полковнигы Фёдоров запаска китә.

Бүләкләр

• Ленин ордены (02/21/1945)
• өч Кызыл Байрак ордены (18.10.1943),03.11.1944, 15.11.1950)
• Александр Невский ордены (30.07.1944)
• Беренче дәрәҗә Ватан сугышы ордены (17.02.1944)
• медальләр:
• "1941-1945 елгы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңү өчен." (1945)
• "Кёнигсбергны яулап алу өчен" (1945)

М. В. Фёдоров билгеләп үтелгән Югары баш командующий боерыклары (Рәхмәт хатлары) .

Даугавпилс (Двинск) һәм Резекне (Резица) шәһәрләрен — Рига юнәлешендә немечларның мөһим тимер юл узелларын һәм көчле оборона терәк пунктларын  кулга алганнары өчен 27 июль, 1944 ел, № 153.

Сылтамалар

• «Память Народа» — информационный проект

Әдәбият

• Коллектив авторов. Великая Отечественная: Комдивы. Военный биографический словарь. Командиры стрелковых, горнострелковых дивизий, крымских, полярных, петрозаводских дивизий, дивизий ребольского направления, истребительных дивизий. (Пивоваров – Яцун). — М.: Кучково поле, 2014. — Т. 5. — С. 764—765. — 1500 экз. — ISBN 978-5-9950-0457-8.
• Коллектив авторов: к.и.н. М. Э. Морозов (руководитель), к.и.н. В.Т. Елисеев, к.и.н. К.Л. Кулагин, С.А. Липатов, к.и.н. Б.Н. Петров, к.и.н. А.А. Черняев, к.и.н. А.А. Шабаев. Великая Отечественная война 1941-1945 гг. Кампании и стратегические операции в цифрах. В 2-х томах. — М: Объединенная редакция МВД России, 2010. — Т. 1. — 608 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-8129-0099-1.
• М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941–1945 / под общ. ред. генерала армии С. П. Иванова. — Институт военной истории МО СССР. Центральный архив МО СССР. — М: Воениздат, 1985. — 598 с. — (Справочник). — 50 000 экз.