Wikipedia

Марлен Хуциев


Марлен Мартынович Хуциев (1925 елның 4 октябре, Тифлис — 2019 елның 19 марты, Мәскәү) — Грузия чыгышлы совет һәм Россия кинорежиссёры, сценарист һәм педагог; ССРБ Халык артисты (1986), РФ Дәүләт премиясе лауреаты (1993). Россия Сәнгать академиясенең мактаулы әгъзасы[4].

Марлен Хуциев
Туган 4 октябрь 1925(1925-10-04)[1][2][3]
Тбилиси, Кавказ арты Социалистик Федератив Совет Республикасы[d], СССР[1]
Үлгән 19 март 2019(2019-03-19)[3] (93 яшь)
Мәскәү, Россия
Үлем сәбәбе авыру
Күмү урыны Троекуров зираты[d]
Ватандашлыгы  Гөрҗистан
 Россия
 СССР
Әлма-матер С. А. Герасимов исемендәге Бөтенрусия дәүләт кинематография институты[d]
Һөнәре актёр, кинорежиссёр, сценаричы, тиятыр пидагугы, педагог, киносценарист
Эш бирүче Югары сценарийчеләр һәм режиссерлар курслары[d]
Балалар Хуциев, Игорь Марленович[d]

 Марлен Хуциев Викиҗыентыкта

Тормыш юлы

үзгәртү

Марлен Хуциев 1925 елның 4 октябрендә Тифлиста (хәзер Тбилиси, Грузия) ССРБның эчке һәм тышкы сәүдә халык комиссары урынбасары Мартын Леванович Хуциев (Хуцишвили) һәм актриса Нина Михайловна (кияүгә чыкканчы Утенелишвили) гаиләсендә туа. Марлен исеме акроним булып тора һәм «Маркс, Ленин» аңлата.

Тбилисида 43 нче урта мәктәптә укыган[5]. 1950 елда ВГИКның режиссёрлык факультетын Игорь Савченко остаханәсендә тәмамлый[6].

1953—1958 елларда Одесса киностудиясендә, 1959—1964 елларда — М. Горький исемендәге киностудиядә, 1965 елдан «Мосфильм»да режиссёр булып эшли.

Кайбер фильмнарда сценарийлар авторы һәм автордашы буларак чыгыш ясаган[7]. Актёр буларак башка режиссёрлар фильмнарында төшкән. 1967 һәм 1986 елларда «Современник» театрында Артур Миллер пьесасы буенча куелган «Вишида булган хәл» спектаклен куя.

1965—1986 елларда ССРБ кинематографистлар берлеге идарәсе секретаре була[8].

1966 елда Иосиф Сталинның аклануына каршы 25 мәдәният һәм фән эшлеклесенең хатына кул куя[9].

1968—1971 елларда Үзәк телевидениенең «Экран» ТО сәнгать җитәкчесе була.

1978 елдан башлап ВГИКта сәнгать киносы режиссурасы остаханәсен җитәкли. Профессор. 1987 елдан 2009 елга кадәр ВГИКның уен киносы режиссурасы кафедрасы мөдире була.

1989 елда Россия Кинорежиссёрлары гильдиясе президенты итеп сайлана. 1994—1995 елларда — «Аурупага тәрәзә» кинофестивале президенты.

1998 елдан Россия кинематографистлар берлегенең уен киносы комитеты рәисе була.

2008 елның 19 декабрендә Россия Кинематографистлар берлеге рәисе итеп сайлана. 2009 елның 17 мартында Мәскәүнең Пресненский суды союзның VII съезды нәтиҗәләрен (анда кинорежиссёр рәис итеп сайланган була) законсыз дип таныган. Бу карар суд тәртибендә дәгъва белдерелә[10].

2019 елның мартында Боткинск хастаханәсенә салына, реанимация бүлегендә 19 мартта 94 нче яшендә иртәнге 7 дә вафат була[11][12]. Хушлашу 21 мартта Үзәк кинематографистлар йортының зур залында узган[13]. Шул ук көнне Троекурово зиратында җирләнгән[14][15].

Гаилә

үзгәртү

Әтисе — Мартын Леванович Хуциев (Хуцишвили) (1900—1937), инкыйлабка кадәр стажлы коммунист, дүртенче гаубица дивизиясе комиссары булып хезмәт иткән, инкылабтан соң ССРБ эчке һәм тышкы сәүдә халык комиссары урынбасары булган, 58 нче маддә буенча хөкем ителгән һәм атып үтерелгән. Әнисе — Нина Михайловна Утенелишвили (1905—1957), актриса, дворян хәрби гаиләсеннән[16][17].

Хатыны — Ирина Семёновна Соловьёва (1927—2019), М. Горький исемендәге киностудиядә редактор[18]. Улы — Игорь Марленович Хуциев (1952), режиссёр һәм сценарист.

Фильмография

үзгәртү
 
Марлен Хуциев, 2018 ел
Ел Фильм
Режиссёр Сценарист Сәнгать җитәкчесе Актёр Роль
1950 Шәһәр төзүчеләр Әйе
1956 Заречная урамында яз Әйе
1958 Ике Фёдор Әйе
Яшьлек урамы Әйе
1964 Ильич заставасы Әйе Әйе Әйе камео
1966 Июль яңгыры Әйе Әйе
1968 Интервенция Әйе баш командующие
Алтын бозау Әйе Гигиенишвили
1969 Тимоня (этнографик) Әйе
Ян, ян, минем йолдызым Әйе князь
1970 Май ае иде (телевизион) Әйе
Ак кар төсе (кыска метражлы) Әйе
1971 Парижның ал парус (документаль) Әйе
1974 Шулай да мин ышанам... (документаль) Әйе
1976 Шәһәр иртәдән төнгә кадәр Әйе
1978 Бәйрәм көнендә Әйе Рамзес
1979 Карл Маркс. Яшьлек еллар (телесериал) Әйе Луи Блан
1983 Послесловие Әйе Әйе
1985 Джура — Мин-Архарадан аучы Әйе
1991 Чиксезлек Әйе Әйе
2001 1941 елгы кешеләр (документаль) Әйе Әйе
2019 Невечерняя Әйе Әйе

Бүләкләр

үзгәртү
 
Владимир Путин Марлен Хуциевны III дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены белән бүләкли, 2001 ел
  • РСФСР атказанган сәнгать эшлеклесе (1965) — совет киносы өлкәсендәге казанышлары өчен[19]
  • РСФСР халык артисты (1977) — совет киносы өлкәсендәге казанышлары өчен[20]
  • ССРБ халык артисты (1986) — совет кино сәнгатен үстерүдәге казанышлары өчен[21]
  • Әдәбият һәм сәнгать өлкәсендә Россия Федерациясе дәүләт премиясе (1993) — «Чиксезлек» нәфис фильмы өчен[22]
  • II дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (2006) — ил кино сәнгатен үстерүгә һәм күпьеллык иҗади эшчәнлегенә зур өлеш керткән өчен[23]
  • III дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (2000) — кино сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткәне өчен[24]
  • IV дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (1996) — дәүләт алдындагы казанышлары, мәдәният һәм сәнгать өлкәсендә күпьеллык нәтиҗәле эшчәнлеге өчен[25]
  • Почёт ордены (2010) — ил кинематография сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткән һәм күпьеллык иҗади эшчәнлеге өчен[26]
  • Дуслык ордены (2016) — ил мәдәниятен һәм сәнгатен үстерүгә керткән зур казанышлары, күпьеллык нәтиҗәле эшчәнлеге өчен[27]
  • «Хөрмәт Билгесе» ордены (1975) — совет киносы өлкәсендәге казанышлары өчен һәм 50 яшь тулу уңаеннан
  • «Владимир Ильич Ленинның тууына 100 ел тулу уңаеннан» медале (1970)
  • Венециядә МКФ (1965, жюриның махсус призы, «Ильич заставасы» фильмы)
  • Римда Европа киносы МКФ (1965, «Алтын пластина», «Ильич заставасы» фильмы)
  • Сочидагы «Кинотавр» ОРКФ (Россия Федерациясе Президентының махсус призы, 1999) — Россия киносы үсешенә зур өлеш керткән өчен[28]
  • Россия Федерациясе Президентының «Россия киносы үсешенә күренекле өлеш керткән өчен» махсус призы (1999)[29]
  • Мәскәү Мэриясенең әдәбият һәм сәнгать өлкәсендә премиясе (1999) — Мәскәү мәдәниятен үстерүгә уникаль өлеш керткәне өчен[30]
  • Россия кинематография сәнгате һәм фәннәре Милли Академиясе академигы[31]
  • Бәйсез эстетика һәм ирекле сәнгать академиясе академигы (Мәскәү)[32]

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Хуциев Марлен Мартынович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ Internet Movie Database — 1990.
  3. ↑ 3,0 3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  4. ↑ Состав РАХ. әлеге чыганактан 2012-01-28 архивланды.
  5. ↑ Клуб 43 — тбилисская школа, в которой учились Окуджава и Таривердиев
  6. ↑ Кино. Энциклопедический словарь. М.: Энциклопедия, 1987, с. 474.
  7. ↑ Черненко М. М.. Марлен Хуциев. Творческий портрет, М., Всесоюзное объединение «Союзинформкино», 1988
  8. ↑ Марлен Хуциев на сайте Одесской киностудии. әлеге чыганактан 2014-07-14 архивланды.
  9. ↑ Письма деятелей науки и культуры против реабилитации Сталина
  10. ↑ Суд признал VII съезд Союза кинематографистов незаконным. Кинорежиссёр Хуциев обжалует решение на сайте Newsru.com
  11. ↑ Умер режиссёр Марлен Хуциев
  12. ↑ Умер Марлен Хуциев.
  13. ↑ Умер режиссёр Марлен Хуциев.
  14. ↑ Хуциева похоронят на Троекуровском кладбище / kommersant.ru
  15. ↑ Марлена Хуциева похоронят на Троекуровском кладбище, сообщил источник / РИА «Новости»
  16. ↑ Марлен Хуциев: Время само проступает на экране (2005-10-03). әлеге чыганактан 2018-09-01 архивланды. 2022-05-26 тикшерелгән.
  17. ↑ Марлен Хуциев: На меня писали доносы из зависти (2015-10-04).
  18. ↑ В реанимации скончалась жена режиссёра Марлена Хуциева. Российская газета.
  19. ↑ Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 26 ноября 1965 года «О присвоении почётных званий РСФСР работникам кинематографии»
  20. ↑ Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 7 января 1977 года «О присвоении почётного звания народного артиста РСФСР»
  21. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 18 февраля 1986 года № 4173—XI «О присвоении почётного звания „Народный артист СССР“ тов. Хуциеву М. М.»
  22. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 7 декабря 1993 года № 2120 «О присуждении Государственных премий Российской Федерации в области литературы и искусства 1993 года»
  23. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 29 мая 2006 года № 514 «О награждении орденом „За заслуги перед Отечеством“ II степени Хуциева М. М.»
  24. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 25 декабря 2000 года № 2080 «О награждении орденом „За заслуги перед Отечеством“ III степени Хуциева М. М.»
  25. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 9 апреля 1996 года № 512 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»
  26. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 5 октября 2010 года № 1206 «О награждении орденом Почёта Хуциева М. М.»
  27. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 26 октября 2016 года № 572 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»
  28. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 12 июня 1999 года № 190-рп «Об учреждении специального приза Президента Российской Федерации „За выдающийся вклад в развитие российского кино“». әлеге чыганактан 2013-05-14 архивланды.
  29. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 12 июня 1999 года № 190-рп «Об учреждении Специального Приза Президента Российской Федерации „За выдающийся вклад в развитие российского кино“»
  30. ↑ Распоряжение Мэра Москвы от 20 августа 1999 года № 901-РМ «О присуждении премии Мэрии Москвы в области литературы и искусства»
  31. ↑ Cписок членов Национальной Академии кинематографических искусств и наук России
  32. ↑ Состав академии. Марлен Мартынович Хуциев

Сылтамалар

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Марлен_Хуциев&oldid=3626953