Илья Гурвич
Гурвич Илья Самуилович (7 июль 1919 ел — 12 март 1992 ел) — СССР һәм Россия галиме, тарих фәннәре докторы, төньякны өйрәнүчеләрнең күренекле вәкилләренең берсе.
| Илья Гурвич | |
|---|---|
| Туган | 7 июль 1919 Минск, Литовско-Белорусская Советская Социалистическая Республика[d] |
| Үлгән | 12 март 1992 (72 яшь) Мәскәү, Россия |
| Ватандашлыгы |  СССР Россия |
| Әлма-матер | МДУ тарих факультеты[d] |
| Һөнәре | тарихчы, этнограф |
| Эш бирүче | Институт гуманитарных исследований и проблем малочисленных народов Севера СО РАН[d] һәм РФА антропология һәм этнология институты[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | тарих фәннәре докторы[d] |
Этногенезның төрле аспектлары буенча этнография һәм тарихы буенча һәм Төньяк халыкларының этник тарихы буенча 400-дән артык фәнни хезмәт авторы
Биографиясе
үзгәртүИлья Самуилович Гурвич 1919 елның 7 июлендә Минск шәһәрендә инженер-тимер юлчы Самуил Константинович Гурвич һәм аның хатыны, табиб Евгения Ильинична Гурвич гаиләсендә туа. Шул ук елда Гурвич гаиләсе Мәскәү каласына күчеп килә, Ильяның бала чагы һәм яшүсмер еллары шунда үтә. 1928 елда элекке техник интеллигенциягә карата репрессияләр белән бәйле атасы НКВД тарафыннан кулга алына һәм 4 майда һәлак була.[1]
1937 елда урта мәктәпне яхшы билгеләргә генә тәмамлаганнан соң, Илья Гурвич Мәскәү университетының тарих факультетына укырга керә. Беренче курстан М. О. Косвенның этнография түгәрәгенә йөри. 1938 елда Мәскәү Үзәк дингә каршы музейда гыйльми хезмәткәр булып эшләгән С. А. Токарев белән таныша[2] (1942 елда Үзәк дин һәм атеизм тарихы музее дип үзгәртелә).
1941 елда, университетны тәмамлагач, республиканың халык мәгарифе комиссариаты карамагына Якутиягә юллама ала. Оленек районында укытучы, аннары тулы булмаган урта мәктәп директоры була. 1944 елда укытучылар берлеге район комитетының рәисе итеп сайлана. Илья Гурвич Тел, әдәбият һәм тарих фәнни-тикшеренү институты белән бәйләнеш булдыра һәм бу институтның гыйльми корреспонденты булып эшли, дин, фольклор, җирле халыкның йолалары һәм көнкүреше буенча материаллар җыя. 1946 елда Мәскәүгә килә һәм СССР ФА этнография институтының аспирантурасына укырга керә, анда 1949 елда «Оленекские и анабарские якуты (историко-этнографический очерк)» темасына кандидатлык диссертациясе яклый; Сергей Александрович Токарев аның гыйльми җитәкчесе була.
1950 елда аспирантураны тәмамлаганнан соң, Якутиягә әйләнеп кайта, Тел, әдәбият һәм тарих фәнни-тикшеренү институтында кече, аннары 6 ел өлкән гыйльми хезмәткәр була.1956 елда Мәскәүгә кайта һәм СССР Фәннәр академиясенең этнография институтында эшли. Бу институтта ул гомеренең азагына чаклы хезмәт куя: башта бүлек мөдире була, аннары төп гыйльми хезмәткәр.
1966 елда «Төньяк-Көнчыгыш Себернең этник тарихы» хезмәте өчен тарих фәннәре докторы гыйльми дәрәҗәсенә лаек була.
Педагогик эшчәнлеге университетларда, шул исәптән Мәскәү һәм Новосибирск университетларының студентлары алдында лекцияләр белән чыгыш ясауны үз эченә ала. Унике укучысы кандидатлык һәм докторлык диссертациясе яклый. СССР ФА Президиумының җәмәгать фәннәре каршындагы Гыйльми советның әгъзасы буларак җәмәгать эшчәнлеге белән шөгыльләнә, СССР Югары Советының Милләтләр советында консультант, ВАСХНИЛ Төньяк проблемалары буенча ведомство-ара комиссия әгъзасы, докторлык диссертацияләрен яклау буенча ССРБ ФА этнография институтының Гыйльми советында әгъза булып тора[3]
1992 елның 12 мартында Мәскәүдә вафат була; Дон зыяратында әнисе белән янәшә җирләнә.[4] Аның кызы — Мария Ильинична Бойчук-Гурвич, Google компаниясенең антропологы, АКШ-та яши һәм эшли.[5][6]
Бүләкләре
үзгәртү«1941-1945 елларда Бөек Ватан сугышында мактаулы эшчәнлеге өчен» (1946);
СССР дәүләт премиясе (1981, «Современные этнические процессы в СССР» коллектив монографиясенең редколлегия әгъзасы буларак).
Искәрмәләр
үзгәртүСылтамалар
үзгәртү- Ученые-исследователи Института гуманитарных исследований и проблем малочисленных народов Севера 2016 елның 4 март көнендә архивланган.
- Илья Самуилович Гурвич 2019 елның 16 ноябрь көнендә архивланган.
- Гурвич Илья Самуилович 2021 елның 21 сентябрь көнендә архивланган.