Дьяус

Дьяус - Һинд дине Ходае, Панча Бхута әгъзасы, Дьюлокада, Акаша (आकाश) күгендә тора. Башка исеме - Акаша. Күк Ходае. Хатыны Пхритви яки Җир Ана. Балалары: Варуна, Агни, Вайю, Индра. Ваханасы - сыер. Текстлар - Ригведа. Дьяус Питр (Ведик Санскритта: Дьяус-питр, Санскрит телендә: द्यौष्पितृ, турыдан-туры мәгънәдә 'Күк Ата') ул Ведик пантеонның 'Күк Ата' Ходае, Прото-Һинд-Европа риваяте Күк Ата Ходае Дьеустан алынган, ул Һинд диненең борынгы язмаларында, гимннарда Притхви Мата "Күк Ана" белән очрый. Ул Прото-Һинд-Европа компаратив филологиясендә әһәмиятле, мәсьәлән, Dies Pater һәм Юпитер, Зевс, Zεύς πατήρ, Борынгы Грек теле, Диевас, Тиус яки Зио (Борынгы Югары Алман теле һәм Toutiks dipater (Көньяк Пицене), аларның барысы да Dyáuṣ Pitṛ́ кебек "күк ата"ны аңлата.

Ригведада Дьяус Питр 1.89.4, 1.90.7, 1.164.33, 1.191.6, 4.1.10. һәм 4.17.4 шигырьләрендә очрый.^[1] Ул шулай ук төрле теонимнар астында очрый: Дьявапритхви, мәсьәлән, двандва иҗек анда 'күк' һәм 'җир' Дьяус Питр һәм Притхви Мата буларак кушыла.

санскр. (IAST) Dyauṣ Pitṛ этимологик рәвештә Грек Zeus Pater һәм шуңа якын Латин (Борынгы Рим) Юпитеры. Дьяус та, Зевс та Прото-Һинд-Европа "Дьеус" тамырыннан килеп чыккан (шулай ук *Dyḗus Ph₂tḗr), альтернатив рәвештә ул *Dyḗws дип әйтелә. Бу, һәм күп башка параллельләр, мәсьәлән, Ведик яңгыр Ходае Парджаньяның Славян телләрендәге Перунга, Литва телендәге Perkūnasка һәм Норвегия телендәге Thor һәм Fjörgynга охшашлыгы 19-ынчы гасыр галимнәрен компаратив риваять өйрәнүләренә һәм аны Ведик, пост-Ведик, Грек һәм Рим ритуалларына бәйләнешенә китергән, алар күбрәк борынгы Прото-Һинд-Европа тамырларына китергән.^[2]

Дьяус исем сүзе pitā́ - 'ата' сүзеннән башка кулланылганда) көн яктысы күгенә карый һәм еш Ригведада очрый. Ведик язмаларда күк өч катлы итеп сурәтләнгән avamá, madhyamá һәм uttamá яки tṛtī́ya.^[3]

Шулай ук карарга мөмкин

Искәрмәләр

↑ Sanskrit: Rigveda, Wikisource; translation: Ralph T. H. Griffith Rigveda, Wikisource
↑ Davidson, Hil (1993). The Lost Beliefs of Northern Europe. Psychology Press. pp. 147–148. ISBN 978-0-415-04936-8. https://books.google.com/books?id=E2K9r4VEDo4C&pg=PA147.
↑ Rigveda, 5.60.6.

Oberlies, Thomas (1998). Die Religion des Rgveda. Vienna.

[1] Sanskrit: Rigveda, Wikisource; translation: Ralph T. H. Griffith Rigveda, Wikisource

[2] Davidson, Hil (1993). The Lost Beliefs of Northern Europe. Psychology Press. pp. 147–148. ISBN 978-0-415-04936-8. https://books.google.com/books?id=E2K9r4VEDo4C&pg=PA147.

[3] Rigveda, 5.60.6.

[1]

[2]

[3]