Гәмәр Топурия

Гәмәр Топурия (чын исеме Тамара Виссарионовна Топурия; әзери. Qəmər Topuriya; 1902 елның 15 августы, Тифлис — 1947 елның 3 июне, Бакы) — азәрбайҗан совет театр актрисасы, Азәрбайҗан ССР Атказанган артисты (1943).

Гәмәр Топурия
Туган	15 август 1902(1902-08-15) Тбилиси, Россия империясе
Үлгән	3 июнь 1947(1947-06-03) (44 яшь) Бакы, Азәрбайҗан Совет Социалистик Республикасы, СССР
Ватандашлыгы	Россия империясе  СССР
Һөнәре	театр актеры
Эш бирүче	Азербайҗан дәүләт академия драма театры
Гәмәр Топурия Викиҗыентыкта

Тормыш юлы

Тамара Виссарионовна Топурия 1902 елның 15 августында Тифлис шәһәрендә, Шәйтанбазар кварталында туган. Милләте буенча — гөрҗи.

Топурия беренче тапкыр 1917 елда Хезмәтче кыз ролендә сәхнәгә чыга («Бәхетсез егет», Әбдүррәһим Бәк Ахвердов). 1918 елдан 1920 елга кадәр Тифлис һәм Бакының төрле труппалары әзерләгән спектакльләрдә уйный. 1922—1925 елларда Тифлис Азәрбайҗан театры сәхнәсендә чыгыш ясый.

Сәхнәдә икенче ел чыгыш ясаганда фамилиясен күрсәтмичә «Гәмәр» тәхәллүсе астында чыгыш ясый башлый. Театр эшчәнлегенең дүртенче елыннан «Гәмәр-ханым» яки «Гәмәр Топурия» тәхәллүсләре астында чыгыш ясый. Кайбер программаларда «Шамс Гәмәр» дип тә күрсәтелгән.

1925 ел башында Бакыга чакырыла. Шул елдан башлап һәм гомеренең ахырына кадәр Азәрбайҗан дәүләт драма театры актрисасы була.

1943 елның 17 июнендә театр сәнгатен үстерүдә күрсәткән хезмәтләре өчен Гәмәр Топурия Азәрбайҗан ССР Атказанган артисты дигән мактаулы исемгә лаек була. Актриса 1947 елның 3 июнендә Бакыда озакка сузылган авырудан вафат була.

Театрдагы рольләре

Азәрбайҗан дәүләт драма театры

• Фәридә («Бакы сугышы» Җәфәр Җаббарлы)
• Дилбәр-ханым («Севиль» Җәфәр Җаббарлы)
• Сусанна («Айдын» Җәфәр Җаббарлы)
• Мария Тимофеевна («1905 елда» Җәфәр Җаббарлы)
• Гүлгүн («Ут кәләше» Җәфәр Җаббарлы)
• Таня («Яшар» Җәфәр Җаббарлы)
• Хуршуд («Борылыш» Җәфәр Җаббарлы)
• Назлы («Үлекләр» Җәлил Мәмәдкулизадә)
• Зәйнәб («Үлекләр» Җәлил Мәмәдкулизадә)
• Регана («Король Лир» Уильям Шекспир)
• Синьора Капулетти («Ромео һәм Джульетта» Уильям Шекспир)
• Солдат-кыз («Иблис» Хөсәен Җавид)
• Жасмин («Князь» Хөсәен Җавид)
• Ольга («Аксак Тимур» Хөсәен Җавид)
• Фирангиз («Сиявуш» Хөсәен Җавид)
• Шарлота («Дон Жуан» Мольер)
• Лейла («Чарлей түтие» Брэндон Томас)
• Марьям («Намус» Александр Ширванзаде)
• Герцогиня Джозиана («Көлүче кеше» Виктор Гюго)
• Анна Андреевна («Ревизор» Николай Гоголь)
• Рая («Чит бала» Василий Шкваркин)
• Коринкина («Гаепсез гаеплеләр» Александр Островский)
• Төн («Зәңгәр кош» Морис Метерлинк)
• Хафизә («Сихерче Пәри» Әбдүррәһим Ахвердов)
• Леди Милфорд («Мәкер һәм мәхәббәт» Фридрих Шиллер)
• Харита Игнатьевна Огудалова («Бирнәсез кыз» Александр Островский)
• Кабаниха («Яшен» Александр Островский)
• Мелек-ханым («Фәхрәддин кайгысы» Нәҗәф Вәзиров)
• Графиня («Фигаро туе» Пьер Бомарше)
• Амалия («Кеше» Сәмәд Вургун)

• Азәрбайҗан дәүләт драма театры сәхнәсендә Гәмәр Топурия башкаруындагы рольләр
• 
  Синьора Капулетти («Ромео һәм Джульетта» У. Шекспир)
• 
  Төн («Зәңгәр кош» М. Метерлинк). 1930 нчы еллар
• 
  Гонерилья («Король Лир» У. Шекспир). 1940 нчы еллар башы
• 
  Мәхинбану («Фархад һәм Ширин» С. Вургун). 1940 нчы еллар башы

Әдәбият

• Topuriya Qəmər(азәр.) // Энциклопедия азербайджанского театра / гл. ред.: А. Велиев. — 2012.