Грахово вулысы
Грахово вулысы — Нократ губернасы Алабуга өязе составындагы административ-территориаль берәмлек, 1921 елдан - Удмурт автономияле өлкәсенең Можга районы. 1929 елның 15 июлендә Бөтенроссия Үзәк Башкарма комитеты Президиумы Указы белән юкка чыгарыла, вулыс территориясе Грахово районына керә[1] .
| Грахово вулысы | |
| Дәүләт |
 Россия империясе |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Алабуга өязе һәм Мәжгә өязе |
| Тәмамла(н)у вакыты | 15 июль 1929 |
Тарих үзгәртү
Алабуга өязе үзгәртү
Грахово вулысы 1850 елда, Макан-Пельга вулысының административ үзәге Макан-Пельга авылыннан Грахово авылына күчерелә, вулыс шулай ук үзгәртелә. 1859 елда вулыслар кечкенә вулысларга бүленә, Грахово вулысы өч вулысҡа бүленә: Грахово, Макан-Пельга һәм Иске Тинчәле вулыслары[2] . 1861 елгы реформага кадәр вулыслар бары тик казна крестьяннары җирләрен генә ала. 1860 елларда вулыс составына Лебедевларның элеккеге милеге кертелә.
1885 елда вулыс 27 авыл җәмгыяте, 31 җир общинасы, 55 авыл, 2607 йортны үз эченә ала.. Гаилә исемлеге буенча вулыста 7787 ир-ат һәм 8549 хатын-кыз булган. Иң мөһим торак пунктлар: Грахово, Абалач, Югары Тигре, Югары Кокшан, Козьмодемьянское, Лебедевка, Новогорское, Рус Адам-Өчи, Юброш-Бөрешле.[3]
| Характеристика | 1894[4] | 1900[5] | 1905[6] | 1909[7] | 1916[8] |
|---|---|---|---|---|---|
| Халык саны | 19256 | 21286 | 22601 | 22674 | 16897 |
| Авыл җәмгыяте саны | 25 | 23 | 22 | 22 | 20 |
| Авыллар саны | 57 | 56 | 55 | 55 | 50 |
| Йорт саны | 3360 | 3413 | 3238 | 3745 | 2908 |
Можга районы үзгәртү
1921 елда, Удмурт автономияле өлкәсе төзелүгә бәйле рәвештә, бетерелгән Алабуга өязенең төньяк өлешендә Можга өязе оештырыла, аның составына башкалар арасында Грахово вулысы да керә. 1924 елда Грахово вулысы Биләр һәм Иске Тинчәле өлешләре хисабына эреләндерелә, шул ук елны авыл советлары үзгәртеп корыла, вулыс Югары Игра, Грахово, Козьмодемьянский, Мещеряково, Новогорский һәм Рус-Адам-Өчи авыл советларына бүленә. 1925 елда авыл советлары ваграк берәмлекләргә бүленә, өстәмә Архангельск, Олы Ерыкса, Югары Кокшан, Каменский һәм Лебедевка авыл советлары оештырыла[9]
Грахово вулысы 1929 елның 15 июлендә Бөтенроссия Үзәк Башкарма комитеты Президиумы карары белән юкка чыгарыла, вулыс территориясе Грахово районына кертелә[10]
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Справочник по административно-территориальному делению Удмуртии. 1917—1991 гг.Составители:
- ↑ Пислегин, Николай Викторович. .
- ↑ Волости и важнейшие селения Европейской России.— Санкт-Петербург: Издание центрального статистического комитета, 1885.— Т.Выпуск VI. Губернии Приуральской группы и Крайнего Севера.— С.20—21, 31.— 375 с.
- ↑ Календарь и Памятная книжка Вятской губернии на 1895 год. — Вятка: Издание губернского статистического комитета, 1894.
- ↑ Памятная книжка Вятской губернии и календарь на 1901 год. — Вятка: Издание губернского статистического комитета, 1900.
- ↑ Памятная книжка Вятской губернии и календарь на 1905 год. — Вятка: Издание губернского статистического комитета, 1905.
- ↑ Памятная книжка Вятской губернии и календарь на 1910 год. — Вятка: Издание губернского статистического комитета, 1909.
- ↑ Памятная книжка и адрес-календарь Вятской губернии на 1916 год. — Вятка: Издание губернского статистического комитета, 1916.
- ↑ Справочник по административно-территориальному делению Удмуртии. 1917—1991 гг.Составители: О. М. Безносова, С. Т. Дерендяева, А. А. Королёва. — Ижевск: Удмуртия, 1995. — С. 109-110. — 744 — 2000 экз.— ISBN 5-7659-0425-4.
- ↑ Справочник по административно-территориальному делению Удмуртии. 1917—1991 гг. Составители: