Арья Девакер
Арья Девакер (Кариб Һиндустани телендә: वही आर्य देवकर) ул Суринамда мөгаен иң зур Һинд дине гыйбадәтханәләренең берсен төзегән Һинд дине ассоциациясе. Гыйбадәтханә күп зиярәт кылучыларны җәлеп итә, Суринамнан һәм бөтен дөньядан да Һинд дине тарафдарларын да Һинд динендә булмаганнарны да. Ул Парамарибоның шәһәр үзәге кырларында урнашкан.
Тарихы үзгәртү
Гыйбадәтханә рәсми рәвештә 2001 елның 11 февралендә рәсми ачылган булган.[1] Арья Девакер Суринамда Арья Самаджның иң әһәмиятле бүләге булып, бу табыну йортын 29300 Һинд дине тарафдарының төп гыйбадәтханәсе итеп карарга мөмкинчелек бирә, алар Свами Даянанда Сарасвати (1823-1883) тарафыннан илһамландырылган Һинд дине реформа хәрәкәтенә карый дип күрсәткәннәр.[2]
Арья Девакер 1929 елның 29 сентябрендә шул вакытта Һиндстаннан куылган Меһта Җаймини тарафыннан инициативасы буенча нигезләнгән булган. Арья Девакерның мәгънәсе 'Арья Кояшы'. 1930-ынчы елның 5 февралендә ассоциация Голландия колониаль хөкүмәте тарафыннан рәсми танылу кабул иткән.[3]
1936-ынчы елда ассоциация беренче мандирын төзегән, биредә әгъзалар Ведик ут тирәли җыелып церемонияләр башкара алган, бу Арья Самадж өчен хас булып тора. Шулай да, ул 1947 елга кадәр дәвам иткән, ул вакытта гыйбадәтханә рәсми рәвештә инаугурацияләнгән булган.[4] Арья гыйбадәтханәсендә шулай да сурәтләр юк.[5] Шуңа кадәр алар гыйбадәтханә залларында ясалган уку бүлмәләрендә җыелган булганнар. Гыйбадәтханә йорты 1936 елда Арья гыйбадәтханәсенең гадәти калыбы буенча төзелгән булган.[6] Ул 1975 елда яңа гыйбадәтханә өчен урын ясар өчен җимерелгән булган, әмма төзелеш планнарында радикаль үзгәрү булганга күрә һәм Суринамда 1980-ынчы һәм 1990-ынчы елларда икътисади халәт начар булганга күрә радикаль үзгәреш булганга күрә бинаны төзү егерме елга сузылган булган.[7]
Гыйбадәтханә символы үзгәртү
2001 елда тәмамланган яңа табыну йорты элеккеге Арья гыйбадәтаханәләреннән төлаем аерылып тора, чөнки Нидерланд архитекторы Артур Э. де Гроот идарә әгъзалары белән яхшы хезмәттәшлек итеп һәм Арья Дэвакерның төзелеш комитеты белән хезмәттәшлек итеп сигез-почмаклы ике катлы бина төзелгән булган. Беренче катта төрле очрашу бүлмәләре һәм китапаханә бар һәм икенче катта церемонияләр башкарылган урын бар. Утны яндыру өчен урын залның үзәгендә, шул ук вакытта эскәмияләр ут урыны тирәли ясалган, бу церемонияләр башкарыла торган урында өске катта барлык кешеләр бертигез икәнен күрсәтә.[8] Бина сигез-почмаклы, бу аның түгәрәк сыман итә, бу Кояшның, Җирнең һәм Айның түгәрәк формасын чагылдыра. Өч манара Галәми булуның өч мәңге берәмлегенә карый: абсолют Ходай, кеше һәм табигать. Ике кечерәк манараларның түбәләр һәм гыйбадәтханәнең зур гөмбәзендә манараның дүрт каты бар, бу сан Һинд диненең иң борынгы язмаларына дүрт Ведага карыйлар. Бинаның Илаһның бернинди дә сурәте юк, чөнки Арья Самаджта табыну тыелган. Стеналарда һәм түшәмнәрдә "Дэванагари" язуы белән Свастикалар, Ом-иҗекләре һәм Санкрит һәм Һинди телендә гыйбарәләр язылган. Кайбер текстларның ритуаль характеры бар.[9]
Архитектор зур карнизлар һәм верандалар белән һәм аларның ак белән буялган шакмаклы тәрәзәләр белән Суринам хасиятләре белән "тропик гыйбадәтханә"не корырга теләгән. Шул ук вакытта архитектурага Һиндстанда Моголлар чорындагы форма һәм үрнәкләр һәм Испаниядә Маврлар вакыты белән илһамландырылган. Кайбер баганалар турыдан-туры Аграда Кызыл Форттан.
2016-2018 ел янә төзекләндерүе вакытында түшәм ак синтетик плитәләр белән капланган, бу гыйбадәтханәне яктырак итә. Кызганычка каршы көньяк читән якындагы супер-маркет өчен урын ясау өчен алып куелган.
Әдәбият үзгәртү
Freek L. Bakker, The Arya Dewaker Mandir in Paramaribo: A Hindu Temple with a Message, Electronic Paper Series in Hindu Studies 2, E-paper, World Heritage Press Inc., Québec 2015,
Тышкы сылтамалар үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Hoofdbestuur Arya Dewaker, Gedenkboek ter gelegenheid van de opening van het Multi-functioneel Centrum en Hoofdmandir, Paramaribo: Arya Dewaker 2001, p. 9, 30.
- ↑ According to the census of 2012 Suriname counts 534,189 inhabitants; the CIA World Factbook assumes that the Hindus form 27,4% of the population, which means that there are 146,368 Hindus in the country; Joop G. Vernooij beliefs that 20% of them adheres to the Ārya Samāj (http://atjoni.com/nieuws/suriname/abs-presenteert-voorlopige-cijfers-census-2012/(үле сылтама)Калып:Dead link; https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ns.html 2019 елның 7 гыйнвар көнендә архивланган.; Joop G. Vernooij, ‘Een religieuze kaart van Suriname’, Interactie 2 (1994), Paramaribo: Bisdom Paramaribo, p. 61.).
- ↑ Freek L. Bakker, Hindoes in een creoolse wereld, Zoetermeer: Meinema 1999, p. 102.
- ↑ Website Geheugen van ederland, http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/SURI01:H95_569PL23, accessed 30 April 2012.
- ↑ The memorial book published at the 50th anniversary of Arya Dewaker recounts that the first temple was built in 1948, but the memorial book published at the opening of the new mandir in 2001 reports that this house of worship was constructed already in 1936. See: Bestuur Arya Dewaker, 50 Jaar Arya Dewaker in kort bestek, 1929-1979, Paramaribo: Arya Dewaker 1979, p. 20; Freek L. Bakker, Hindoes in een creoolse wereld, Zoetermeer: Meinema 1999, p. 46-47; Hoofdbestuur Arya Dewaker, Gedenkboek ter gelegenheid van de opening van het Multi-functioneel Centrum en Hoofdmandir, Paramaribo: Arya Dewaker 2001, p. 8.
- ↑ Bestuur Arya Dewaker, 50 Jaar Arya Dewaker in kort bestek, 1929-1979, Paramaribo: Arya Dewaker 1979, p. 20.
- ↑ Hoofdbestuur Arya Dewaker, Gedenkboek ter gelegenheid van de opening van het Multi-functioneel Centrum en Hoofdmandir, Paramaribo: Arya Dewaker 2001, p. 8-10, 30.
- ↑ Hoofdbestuur Arya Dewaker, Gedenkboek ter gelegenheid van de opening van het Multi-functioneel Centrum en Hoofdmandir, Paramaribo: Arya Dewaker 2001, p. 9; De Ware Tijd, 21 October 2010.
- ↑ De Ware Tijd, 21 October 2010.
Тышкы сылтамалар үзгәртү
- Цифрлы видео репрезентация 2016 елның 4 март көнендә архивланган.
