Антонина Нефедьева
Антонина Ивановна Нефедьева (1921 елның 29 мае, Саранск, Пенза губернасы, РСФСР — 2014 елның 15 октябре, Казан, Россия) — совет һәм Россия галим-физигы, педагог, фундаменталь астрометрия өлкәсендә белгеч, физика-математика фәннәре докторы (1973), профессор (1983). КДУның атказанган профессоры (2006). ТАССРның атказанган фән эшлеклесе (1990). Халыкара астрономия берлеге әгъзасы (1970).
| Антонина Нефедьева | |
|---|---|
| Туган | 1921 Саранск, Пенза губернасы, РСФСР[d] |
| Үлгән | 2014 Казан, Россия |
| Ватандашлыгы |  Россия СССР |
| Әлма-матер | Казан (Идел буе) федераль университеты |
| Эш бирүче | Казан (Идел буе) федераль университеты |
| Гыйльми дәрәҗә: | физика-математика фәннәре докторы[d] |
Тормыш юлы
үзгәртүАнтонина Нефедьева 1921 елның 29 маенда Саранскта туа.
1937—1942 елларда Казан университетының физика-математика факультетында укый, аны яхшы билеләр белән тәмамлый. 1944 елдан 1946 елга кадәр аспирантурада шул факультетта укый.
1942 елдан В. П. Энгельгардт исемендәге Астрономия обсерваториясендә фәнни-тикшеренү эшендә кече фәнни хезмәткәр, өлкән фәнни хезмәткәр һәм 1956 елдан 2007 елга кадәр бу обсерваториянең астрометрия бүлеге мөдире вазыйфаларында эшли. Фәнни эш белән бер үк вакытта, 1942 елдан Казан университетында педагогик эш һәм 1953 елдан башлап Казан дәүләт педагогика институтында ассистент, доцент һәм профессор вазыйфаларында да шөгыльләнә[1][2].
1946 елда Антонина Нефедьева физика-математика фәннәре кандидаты өчен «Төрләнешләрнең абсолют билгеләмәләре өчен надир методы» темасы буенча, 1973 елда — физика-математика фәннәре докторы өчен «Астрономик рефракция» темасы буенча раслана. 1983 елда Югары аттестация комиссиясе приказы белән аңа профессор гыйльми исеме бирелә. 2006 елда аңа КДУның атказанган профессоры дигән мактаулы исем бирелә[3].
Фәнни-педагогик эшчәнлек
үзгәртүАнтонина Нефедьеваның төп фәнни-педагогик һәм тикшеренү эшчәнлеге фундаменталь астрометрия өлкәсендәге мәсьәләләр белән бәйле. Нефедьева җитәкчелегендә астрономик рефракциянең яңа теориясе эшләнгән, ул таблицалар төзелгән, аларның аэрологик мәгълүматлар нигезендә атмосфераның төрле биеклекләрендә һәм Җир өслегендәге төрле өлкәләр өчен бертөрле тыгызлыктагы һава катламнарының авышлыклары билгеләнгән. Нефедьева йолдызларның координаталарын билгеләү һәм йолдыз каталогларын төзү буенча Россия һәм халыкара программаларны эшләүдә катнаша. 1970 елдан Халыкара астрономия берлеге әгъзасы[1].
Антонина Нефедьевның 120дән артык фәнни эш, шул исәптән күпсанлы монографияләр һәм дәреслекләр, шул исәптән «Астрономик рефракция» (1973), «Фундаменталь астрометрия» (1989), «Җир әйләнеше хезмәте» (1994), «HIPPARCOS галәм эксперименты» (2002) кебек хезмәтләр авторы булып тора[4].
1990 елда аңа ТАССРның атказанган фән эшлеклесе мактаулы исеме бирелә[1]
Бүләкләр һәм мактаулы исемнәр
үзгәртү- «Хезмәт ветераны» медале (1983);
- «1941—1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында фидакарь хезмәт өчен» медале (1994);
- ТАССРның атказанган фән эшлеклесе (1990).
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 Казанский университет, 1804—2004: Биобиблиогр. слов. / Гл. ред. Г. Н. Вульфсон. - Казань : Изд-во Казан. ун-та, Т. 2. — 2002. — С.110
- ↑ Нефедьева, Антонина Ивановна. Казанский университет. әлеге чыганактан 2021-04-21 архивланды. 2021-12-20 тикшерелгән.
- ↑ Памяти Нефедьевой Антонины Ивановны (29.05.1921—15.10.2014). Государственный астрономический институт имени П. К. Штернберга.
- ↑ Нефедьева, Антонина Ивановна. РГБ.
Әдәбият
үзгәртү- Татарская энциклопедия: в 5 томах / гл. ред. М. Х. Хасанов. - Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, Т. 4: М—П. — 2008. — 766 с. — ISBN 978-5-902375-05-0
- Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999. — 703 с. — ISBN 0-9530650-3-0