Андорра
Андорра кенәзлеге (исп. Principado de Andorra) – диңгезгә чыгышы булмаган Аурупаның кече илләрдән берсе. Пиреней ярымутравында, Франция белән Испания арасында урнашкан.
Андорра каталон телендә:[ənˈdorə], җирле сөйләмдә:[anˈdɔra], рәсми рәвештә Андорра Кенәзлеге (катлонча:Principat d'Andorra), шулай ук Андорра Үзәннәре Кенәзлеге дип атала. - ул Көньяк-көнбатыш Аурупада, Көнчыгыш Пиреней тауларында урнашкан һәм Испания һәм Франция белән чиктәш диңгезгә чыгуы булмаган суверен микродәүләт. Хартия нәтиҗәсендә 988 елда барлыкка килгән, хәзерге вакыт кензлеге 1278 елда барлыкка килгән. Ул кенәзлек буларак мәгълүм, чөнки ул ике ко-принц тарафыннан - Испания/Рим католик Ургелл Епископы һәм Франция президенты тарафыннан җитәкләнә.
Андорра Европада кечкенәлек буенча алтынчы дәүләт, аның мәйданы 468 кв. км (181 кв. миля) һәм халкы якынча 85 000 кеше. Аның башкаласы Андорра ла Велья Аурупада иң биек башкала, ул диңгез дәрәҗәсе өстеннән 1023 метр (3556 фут) биеклектә урнашкан. Рәсми тел каталон теле, ләкин шулай ук испан телендә, португал телендә һәм французча күп сөйләшәләр.
Андорраның туризм хезмәтләре ел саен 10,2 млн чамасы зиярәт кылучыга күрсәтелә. Ул Европа Берлеге әгъзасы түгел, әмма евро рәсми валюта булып тора. Ул Берләшкән Милләтләр әгъзасы булып 1993 елдан бирле тора. 2013 елда Андорра кешеләренең Лансет буенча дөньяда иң югары фаразланган тормыш озынлыгы (81 яшь) булган.
 Байрак
 Илтамга
| |
| Шигарь | Virtus Unita Fortior  |
|---|---|
| Башкала | Andorra la Vella |
| Халык саны | 78 151 (2021, Җанисәп) |
| Нигезләнгән | 1278 |
| Сәгать кушагы | Үзәк Аурупа вакыты |
| Рәсми тел | каталан теле |
| География | |
| Мәйдан | 468 квадрат километр |
| Координатлар | 42.56°N 1.56°E |
| Сәясәт | |
| Канун чыгару органы | Андорра үзәннәренең генераль шурасы |
| Дәүләт башлыгы | Жоан Энрик Вивес-и-Сисилья, Эммануел Макрон |
| Хөкүмәт башлыгы | Ксавье Эспот Самора |
 | |
| Икътисад | |
| Акча берәмлеге | евро |
| Туу күрсәткече | 1.27 (2010)[1] |
| КПҮИ | 0.858 (2021)[2] |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
| Электр аергычы төре | Schuko,[4] Europlug[4] |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң[5] |
| Челтәр көчәнеше | 220 вольт |
| Телефон коды | +376 |
| ISO 3166-1 коды | AD |
| ХОК коды | AND |
| Интернет домены | .ad |
ДинҮзгәртү
Андорра халкының күбесе (88,2%) — католиклар. Андоррада 1 000—2 000 Төньяк Африкадан (Мәгърибтән), Төркиядән, Пакистаннан килгән мөселман, шулай ук Һинд дине, Яһүд дине вәкилләре дә яши[6][7].
ЧыганакларҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
- ↑ https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
- ↑ 3,0 3,1 "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 10 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
- ↑ 4,0 4,1 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
- ↑ International Religious Freedom Report 2006. state.gov, 15.09.2006(ингл.)
- ↑ Andorra. encyclopedia.com(ингл.)
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|