Андорра
Андорра кенәзлеге (исп. Principado de Andorra) – Европаның диңгезгә чыгышы булмаган кече илләреннән берсе. Пиреней ярымутравында, Франция белән Испания арасында урнашкан.
Андорра каталон телендә:[ənˈdorə], җирле сөйләмдә:[anˈdɔra], рәсми рәвештә Андорра Кенәзлеге (каталонча:Principat d'Andorra), шулай ук Андорра Үзәннәре Кенәзлеге дип атала. Ил Көньяк-көнбатыш Европада, Көнчыгыш Пиреней тауларында урнашкан, Испания һәм Франция белән чиктәш, суверен микродәүләт. Хартия нәтиҗәсендә 988 елда, хәзерге вакыт кенәзлеге рәвешендә 1278 елда барлыкка килгән. Ул кенәзлек буларак мәгълүм, чөнки ул Испания/Рим католик Ургелл Епископы һәм Франция президенты билгеләгән ике ко-принц тарафыннан җитәкләнә.
Андорра Европада кечкенәлек буенча алтынчы дәүләт, аның мәйданы 468 кв. км (181 кв. миля) һәм халкы якынча 85 000 кеше. Аның башкаласы Андорра ла Велья Европада иң биек башкала, ул диңгез өстеннән 1023 метр (3556 фут) биеклектә урнашкан. Рәсми теле — каталон теле, ләкин шулай ук испанча, португалча һәм французча сөйләшүчеләр дә байтак.
Андорраның туризм оешмасы ел саен 10,2 млн. чамасы зиярәт кылучыга хезмәт күрсәтә. Ул Европа Берлеге әгъзасы түгел, әмма евро рәсми валюта булып тора. Ил 1993 елдан бирле Берләшкән Милләтләр әгъзасы булып тора. 2013 елда Андорра кешеләренең Лансет буенча дөньяда иң югары фаразланган тормыш озынлыгы (81 яшь) булган. 2023 елда — 83 яшьтән артыграк.
 Байрак
 Илтамга
| |
| Шигарь | Virtus Unita Fortior  |
|---|---|
| Башкала | Andorra la Vella |
| Халык саны | 78 151 (2021, Җанисәп) |
| Нигезләнгән | 1278 |
| Сәгать кушагы | Үзәк Аурупа вакыты |
| Рәсми тел | каталан теле |
| География | |
| Мәйдан | 468 км² |
| Координатлар | 42.56°N 1.56°E |
| Сәясәт | |
| Канун чыгару органы | Андорра үзәннәренең генераль шурасы |
| Дәүләт башлыгы | Жоан Энрик Вивес-и-Сисилья, Эммануел Макрон |
| Хөкүмәт башлыгы | Ксавье Эспот Самора |
 | |
| Икътисад | |
| Акча берәмлеге | евро |
| Туу күрсәткече | 1.27 (2010)[1] |
| КПҮИ | 0.858 (2021)[2] |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
| Электр аергычы төре | Schuko,[4] Europlug[4] |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң[5] |
| Челтәр көчәнеше | 220 вольт |
| Телефон коды | +376 |
| ISO 3166-1 коды | AD |
| ХОК коды | AND |
| Интернет домены | .ad |
ДинҮзгәртү
Андорра халкының күбесе (88,2%) — католиклар. Андоррада 1 000—2 000 Төньяк Африкадан (Мәгърибтән), Төркиядән, Пакистаннан килгән мөселман, шулай ук Һинд дине, Яһүд дине вәкилләре дә яши[6][7].
ЧыганакларҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
- ↑ https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
- ↑ 3,0 3,1 "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 10 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
- ↑ 4,0 4,1 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
- ↑ International Religious Freedom Report 2006. state.gov, 15.09.2006(ингл.)
- ↑ Andorra. encyclopedia.com(ингл.)
Шулай ук Андорра гимны мәкаләсен кара.
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|