Айра Кааль
Айра-Вильгельмина Кааль (чын исеме - Айра Хоун ) ( эст. Aira Kaal; 1911 нче елның 25 октябре, Саарема - 7 апрель, 1988, Тарту) - Эстония совет язучысы, шагыйрә, журналист. Эстония ССРының мактаулы язучысы (1971). Эстония ССРының Йохан Смул әдәби премиясе лауреаты (1987).
| эст. Aira Kaal | |
| Җенес | хатын-кыз |
|---|---|
| Ватандашлык |
 Эстония |
| Туу датасы | 25 октябрь (7 ноябрь) 1911 |
| Туу урыны | Пёйде[d], Сааремаа[d], Эстония |
| Үлем датасы | 7 апрель 1988[1] (76 яшь) |
| Үлем урыны | Тарту, Эстон Совет Социалистик Республикасы, СССР |
| Ире яки хатыны | Хоун, Артур Артурович[d] |
| Һөнәр төре | журналист, шагыйрь, язучы |
| Эшчәнлек өлкәсе | шигърият |
| Эш урыны | Тарту университеты[d] |
| Әлма-матер | Тарту университеты[d] |
| Активлык чорнының башы | 1945 |
| Бүләкләр | |
Биография үзгәртү
Ул крестьян гаиләсендә туган. 1940 елда Тарту университетының фәлсәфә факультетын тәмамлый. Бөек Ватан сугышы вакытында ул журналист булып эшли.
1945-1950 - Тарту университетында марксизм-ленинизм укытучысы булып эшли.
1944 елдан Эстония Язучылар Ассоциациясе әгъзасы.
1940 елдан КПСУ (б) әгъзасы. 1951 елда ул партиядән куыла, 1956 елда ул КПСС сафына кире кайтарыла.
1980 елның октябрендә ул Эстон телен яклап ачык хатка кул куйган 40 Эстония зыялысы арасында була.
Ул Тартуда 1988 елда үлә.
Иҗаты үзгәртү
Айра Кааль - берничә очерк, сәяхәт язмалары, романнар, пьесалар, шигырьләр җыентыгы, шулай ук Саарема утравы турында лирик һәм журналистик эскизлар авторы.
Ул үзенең актив иҗатын Бөек Ватан сугышы вакытында башлаган. Беренче шигырьләр җыентыгын 1945 елда бастырып чыгара.
А.Кааль шигырьләрендә сугышның киеренке көннәрен, сугыштан соңгы иҗади эшчәнлекне һәм тынычлык өчен көрәшнең чагылышын күрергә мөмкин. Аның шигырьләре политик кискенлек, фәлсәфи эчтәлек белән аерылып тора.
Сайланма әсәрләре үзгәртү
- Сборники стихов:
- «Не отдам оружия» («Ma ei anna relva käest», 1945),
- «Ракета победы» («Võidurakett», 1948),
- «Свободная родина» («Vaba kodumaa», 1950),
- «Морские ветры» («Meretuuled», 1958),
- «Избранные стихотворения» (1961)
- «Üks tigu ilma majata» (1968)
- «Pihlakad mere ääres» (1971)
- «Hetked merega» (1976)
- «Saaks kord seda imet veel vaadata» (1981)
Эссе үзгәртү
- «Человек и психология женщины» («Mehe ja naise psühholoogiast», 1936)
Юмористик роман үзгәртү
- «Мама и я» («Mamma ja mina», 1939, под псевдонимом «Reet Ueilu»)
Сәяхәт китаплары үзгәртү
- «Индия» («Muljeid ja mõtteid India sõidult», 1958)
- «Китай» («Pilk tänapäeva Hiinasse», 1961)
- «Армения» («Esimest korda Armeenias», 1964)
Проза әсәрләре үзгәртү
- «Teelahkmel» (1956)
- «Kodunurga laastud» (в 3-х томах, 1966, 1970, 1978)
- «Seitse tõtt ja seitse valet» (1986) и др.