«Горки-Әмәт урманы» паркы
«Горки-Әмәт урманы» паркы — Казан шәһәренең Совет районында урнашкан парк. Территория буенча Казанның иң зур паркы. Ике шәһәр эчендәге урман массивлары: көньяктан Горкино урманы һәм төньяктан — Әмәт урманы нигезендә барлыкка килгән. Ике урман массивы да башта бер-берсеннән бушлык белән бүленгән, соңрак ул өлешчә үскән; бердәм парк киңлеге кысаларында бу арадаш территория гаилә ял итү һәм ял итү зонасына әверелгән.
| «Горки-Әмәт урманы» паркы | |
%3DDSC_0331.JPG) | |
| Җиңү проспекты ягыннан «Горкино-Әмәт урманы» паркына төп керү (июль 2019) | |
| Ил |  Россия |
| Төбәк | Татарстан |
| Шәһәр |  Казан |
| Район | Совет районы |
| Нигезләү датасы | 2016 елның 25 декабре |
| Метро | Җиңү проспекты |
| Мәйдан | 66,45 га |
| Халәт | Җирле әһәмияттәге аеруча саклана торган табигый территория |
| Сайт | vk.com/kazanles/kazanles |
 «Горки-Әмәт урманы» паркы Викиҗыентыкта | |
Территориаль урнашу
үзгәртү«Горки-Әмәт урманы» паркы Казанның көньяк-көнчыгыш өлешендә, Совет районы территориясендә урнашкан.
2015 елга кадәр булачак парк территориясе ике районның административ чиге белән бүленгән булган: Әмәт урманы — Совет районы составында, ә Горки — Идел буе районы составында; районнар арасындагы чик бу урында ике урман массивын аерып торучы бушлык буенча киң юнәлештә барган. 2015 елның апрелендә чик көньякка таба китеп, Бертуган Касыймовлар урамының так ягында үтә башлый, шуның аркасында Горки урманы Совет районы составына керә[1].
«Горки-Әмәт урманы» паркы Горки һәм Азино торак районнарына якын урнашкан. Аның территориясе: төньяк өлешендә — Родин урамы һәм урта катлы йортлар төзү линиясе; көнчыгышта — Җиңү проспекты һәм ике медицина учреждениесе — Республика кан үзәге, шулай ук А. Ф. Агафонов исемендәге Республика йогышлы авырулар клиник хастаханәсе территорияләре; көньякта — Бертуган Касыймовлар урамы; көнбатыш өлешендә — «Яңа Горки» торак комплексы (элекке Казан ит комбинаты территориясе), шулай ук котельный, гараж кооперативлары территорияләре һәм Рихард Зорге урамы белән чикләнгән.
Паркның барлык проектлаштырылган территориясенең мәйданы (перспективалы үзләштерү участокларын исәпкә алып) 87,42 га тәшкил итә[2]. Гамәлдәге парк территориясенең мәйданы — 66,45 га[3].
Исем
үзгәртү«Горки-Әмәт урманы» паркы исемендә ике урман массивының исемнәре берләштерелгән, алар арасында Горки урманы һәм Әмәт урманы бар. Әлеге урман массивларының исемнәре революциягә кадәр ике шәһәр яны авылы (хәзерге вакытта Казан составындагы бистәләр (торак массивлар)) — Горки һәм Әмәт исемнәреннән барлыкка килә. Урман массивларына әлеге авылларның исемнәрен беркетү әлеге урманнарның Горки һәм Әмәт крестьяннары карамагында булуы аркасында килеп чыккан.
Татарстан Республикасы Дәүләт архивында Горки авылында яшәүчеләрнең Горки урманыннан файдалану хокукын турыдан-туры раслый торган документ сакланган.
«Протокол.
1927 г. октября 5 дня граждане с. Вознесенского Казанского района Харитонов Михаил и Павлов Иван задержаны гражданами с. Горки в лесу местного значения Горкинского общества, которые […] лес, на лошади гр-на с. Вознесенского Данилова Василия Алексеевича, который за угощение нанял порубить в Горкинском лесу воз хвороста молодняка, что Харитонов подтверждает своей подписью.
[Подпись]»
-
Горки ягыннан «Горки-Әмәт урманы» паркына күренеш (2019 елның августы) -
Горки ягыннан «Горки-Әмәт урманы» паркына күренеш (2018 елның октябре) -
Горки ягыннан «Горки-Әмәт урманы» паркына күренеш (2019 елның декабре)
%3DDSC_0039.JPG)
.JPG)
%3DDSC_0006.JPG)
-
«Горки-Әмәт урманы» паркы кич белән: Горки ягыннан күренеш (июнь 2017) -
«Горки-Әмәт урманы» паркы: Җиңү проспектына төп керү ягыннан күренеш (июль 2019) -
Уңда — Җиңү проспекты буйлап «Горки-Әмәт урманы» паркы территориясе чиге (июль 2019) -
Бертуган Касыймовлар һәм Җиңү проспекты киселешендәге «Горки-Әмәт урманы» паркы чиген билгеләүче инсталляция (июль 2019) -
Родина урамы ягыннан «Горки-Әмәт урманы» паркына керү юлында инсталляция (август 2019)
%3DDSC_0416.JPG)
%3DDSC_0325.JPG)
%3DDSC_0473.JPG)
%3DDSC_0479.JPG)
.jpg)
Тарих
үзгәртү.png)
«Паркка кадәрге» чор (2016 елга кадәр)
үзгәртү«Горкино-Әмәт урманы» паркын тәшкил итүче ике урман массивы озак вакытлар дәвамында үзенең табигый йөзен һәм территориаль колачын саклый. Актив антропоген йогынты 1970 елларда Горки торак районы төзелеше барышында башланган. Шул сәбәпле, массакүләм торак төзелеше районы белән турыдан-туры элемтәгә кергән Горки урманы нык зыян күрә.
Беренче этапта, 1970 елларның беренче яртысында 6 нчы микрорайон төзелеше башлангач, Горки урманының көнбатыш өлеше кисүгә дучар була.
.png)
Икенче этапта Горки урманы көнчыгыш яктан зыян күргән, аның территориясе аша Җиңү проспекты салынган. Горки торак районыннан төньяк юнәлештә киткән бу магистраль урман массивыннан аның көнчыгыш өлешен кисеп алган.
Әлмәт урманы, киресенчә, совет чорында, революциягә кадәрге чордан бирле үз территориясен саклап, аеруча зыян күрмәгән.
.png)
2010 еллар уртасында ике урман массивы хакимият һәм җәмәгатьчелек ягыннан зур игътибар үзәгенә әйләнә. 2014 елның мартында Горки урманы һәм Әлмәт урманы «Аккош күле» Аеруча саклана торган табигый территорияләр составында җирле әһәмияттәге аеруча саклана торган табигый территорияләр статусына ия булалар.
Парк төзү (2016 ел)
үзгәртү«Горки-Әмәт урманы» паркы проектын эшләү буенча беренче адымнар 2016 елның язында «Архитектура десанты» Казан бюросы белгечләре төркеме тарафыннан кабул ителә.
Тирә-юньдәгеләр арасында үткәрелгән анкеталаштыру Горки һәм Әлмәт урманнарында анкета сорауларына җавап биргән гражданнарның 58 проценты булуын күрсәтә. Анкета нәтиҗәләрен анализлау барышында аларның әлеге табигый территорияне төзекләндерү өлешендә өстенлекләре ачыклана.
«Сораштырулар нигезендә, халыкның төп таләпләренең берсе — балалар һәм өлкәннәр өчен куркынычсызлык. Урман зоналары чигендә гаражлар бар, урманнар яктыртылмый, алар территориясендә адашып була бит. Халыкның тагын бер ихтыяҗы — урман массивын төзекләндерү. Чокырлар белән чүпләнгән территория — ял итү өчен аз кызыклы урын..»
Җәмәгатьчелек тәкъдимнәрен һәм искәрмәләрен исәпкә алып, проект, асылда, Горки һәм Әмәт урманнарын реконструкцияләүнең беренче чираты проекты белән эшләп бетерелә. Беренче исәпләүләр буенча, аны гамәлгә ашыру бәясе 100 млн. сумнан тәшкил итәргә тиеш булган[4]. Әмма факттагы чыгымнар күләме күпкә югарырак булып чыккан. 2016 елның декабрендә 160 млн. сумнан артык сумма аталса да[5], 2017 елның июнендә реконструкциянең беренче чиратының бәясе 250 млн. сум тәшкил итә, шул исәптән 47 млн. сум — бу Горки чокырын ныгыту эшләренә тотылган чыгымнар, дип игълан ителә[6]. Шул ук вакытта Республика бюджеты чыгымнары 115 млн. сум тәшкил итә, калган өлеше — инвесторлар һәм меценатлар акчалары[7]. 2016 елда проектның төп инвесторы — «ICL-КПО ВС» компаниясе була.
2016 елның җәй һәм көз айларында реконструкциянең беренче чираты кысаларында барлык төп эшләр башкарыла.
2016 елның 25 декабрендә «Горки-Әмәт урманы» паркын ачу тантанасы була, анда Татарстан Республикасы Президенты Р. Н. Миңнеханов һәм Казан мэры И. Р. Метшин катнаша[8].
-
Горки һәм Әмәт урманнарын реконструкцияләүнең гомуми схемасы (2016). Проект авторы: «Архитектура десанты» -
Парк территориясен үстерү концепциясе (2017). Проект авторы: «Архитектура десанты» -
Паркны этаплап реконструкцияләү схемасы (2017). Проект авторы: «Архитектура десанты» -
Чаңгы маршрутлары схемасы (2017). Проект авторы: «Архитектура десанты» -
Экологик маршрутлар схемасы (2017). Проект авторы: «Архитектура десанты»
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ См.: Закон Республики Татарстан от 25 апреля 2015 года N 30-ЗРТ «О границах районов в городе Казани»: http://docs.cntd.ru/document/428550885
- ↑ См.: Концепция развития (III очередь) Горкинско-Ометьевского леса, г. Казань: https://www.kzn.ru/upload/iblock/8e0/Kazan_Kontseptsiya_razvitiya_Gorkinsko_Ometevskogo_Lesa_III_ochered.pdf 2019 елның 6 июль көнендә архивланган.
- ↑ См.: Перечень парков, осуществляющих деятельность под управлением Дирекции парков и скверов города Казани: https://www.kzn.ru/meriya/ispolnitelnyy-komitet/mku-direktsiya-parkov-i-skverov/perechen-parkov/ 2019 елның 29 июнь көнендә архивланган.
- ↑ Наталия Фишман пообещала сохранить в Горкинско-Ометьевском лесу все деревья// Inkazan.ru, 16 июля 2016: https://inkazan.ru/news/city/21-07-2016/nataliya-fishman-poobeschala-sohranit-v-gorkinsko-ometievskom-lesu-vse-derevya
- ↑ См.: Иванова К. Впервые за 50 лет в Казани появился не реконструированный, а возведенный с нуля парк: Горкинско-Ометьевский лес// Kazanfirst, 26 декабря 2016: https://kazanfirst.ru/articles/357880
- ↑ См.: Горожанинова М. Казанцы не желают пускать торговцев в Горкинско-Ометьевский лес: «Зачем нам ещё один парк Горького?»// Реальное время, 22 июня 2017: https://realnoevremya.ru/articles/68702-v-gorkinsko-ometevskom-lesu-obsudili-vtoruyu-ochered-rabot 2019 елның 8 июль көнендә архивланган.
- ↑ Скрябин И., Макасина Р. Горкинский лес 2.0: «Проблема с алконавтами, которые шашлыки гоняют!»// БИЗНЕС Online, 22 июня 2017: https://www.business-gazeta.ru/article/349395
- ↑ См.: Набиуллина Л., Кузнецов А. Горкинско-Ометьевский лес 2.0: каким стал первый за 50 лет новый парк Казани?// БИЗНЕС Online, 26 декабря 2016: https://www.business-gazeta.ru/article/332991
