Roman Abramoviç

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.
Roman Arkadieviç Abramoviç, Çukotka gubernatorı, Räsäy oligarxı, Forbes mäğlümätläre buyınça Räsäydä baylıq buyınça ikençe keşe, anıñ mullığı berniçä milliard dollar bilgelänä.

Tärcemäi xäl

1966. yılnıñ 24. Öktäberendä Saratov şähärendä tua. Anası İrina Vasilyevna, Saratov çığışı belän, Sıktıvkarda yäşi häm Roman 1,5 yäşle bulğanda ülä. Atası Arkadi Naximoviç Sıktıvkar sovnarxozında (milli xucalıq şurasında) eşli häm Roman 4 yäşle bulğanda tözeleştä bulğan avariä näticäsendä häläk bula. Yätim Romannı atasınıñ bertuğanı Leyba Naximoviç üz ğäiläsenä ala. Romannıñ yäşüsmer çağı Komi Cömhüriätendä ütä. 1983. yılda Roman Abramoviç 2. şähär mäktäben tämamlí, İndustrial institutına uqırğa kerä, ike kurs uqırğa citeşä, institutnı betermägän Abramoviçnı Sovet ärmesenä alalar. Ärmedä Abromoviçqa anıñ sport belän mawığu bulışa. Ul futbal komandasın nigezli, anıñ bulışı belän xärbi bülektä üzeşçän sänğät barlıqqa kilä. Ärmedän soñ Abramoviç ber Mäskäw institutına kerä, anı tämamlamí. Şundí uq waqıtta "Uyut" ("Yäm") kooperativın oyıştıra, bu kooperativda polimerlardan uyınçıqlar yasílar. Soñraq, kooperativ buyınça xezmättäşlär "Sibneft"neñ citäkçelek buını bulıp kiläçäklär. 1992. yılnıñ 19. Yünendä Roman Abramoviç Uxta näft eşkärtä torğan zavodtan 4 million sum bäyäsenä dizel yağulıq belän 55 vagon urlaw (st. 90 UPK RF) digän şik astında bulıp Mäskäwdä qulğa alına. Cinayät eşe Mäskäw GUVD tarafınnan 9. Yündä başlap cibärelä. Uxta "NE-S+S" gäzitese yazğança "1992. Febralendä Uxtadan Mäskäwgä 55 sisternalı poyızd (3,5 meñ tonn dizel yağulıq) kilep citte. Berniçä könnän soñ poyızd Kalinigrad ölkäsenä çığıp kitte, läkin yulda ezsez yuğaldı. Açıqlanğança, poyızd Latviagä çıqtı. Yağulıq Uxta zavodtan cibärelgän, ä aluçı "AVEKS-Komi" urınına Mäskäw "AVK" şirkäte (gendirektor Roman Abramoviç citäkçelegendä) bulıp çıqtı". İskä töşeräbez, başta "AVEKS-Komi" zavod belän kileşüne tanmadı. Şulay itep, däwlätkä zían yuq, dimäk ğayeplelär dä yuq: 1992. 1. Dekäberendä cinayät eşe cinayät asılı bulmawı säbäple beterelä". 1993. yılda Roman Abramoviç kommersiä eşçänlegen tämamlí, Noyabrsk şähäreneñ näfte sata. Şundí uq waqıtta Abramoviç Karib utırawlarında Boris Berezovski belän tanışa. Anda alar Alfa-bank citäkçeläre Pyotr Aven belän Mixail Fridman çaqıruı näticäsendä bulalar. Boris Berezovski belän urtaq payında Abramoviç Gibraltarda registrasiälängän off-shore Runicom Ltd şirkäten häm Könbatış Awrupada registrasiälängän biş bülendek şirkätlär barlıqqa kiterä. 1993-1996. yıllarda Roman Abramoviç Şwisar Runicom S.A.-nıñ Mäskäw wäkillegen citäkli. 1995-1996 yıllarda Abramoviç "Sibneft" AAC aksiälärne satıp alu öçen berniçä şirkät oyıştıra. "Sibneft" aksiälärneñ 51%lı däwlät paketın satu bäygesendä Abramoviçnıñ şirkätläre ciñälär. 1996-2000. yıllarda – "Sibneft" AACneñ direktorlar şurasınıñ äğzası. 1999. yılnıñ 9. Dekäberendä Çukotka bermandatlı 223. saylaw okrugında Däwlät Dumasına saylawlarda ciñä. Dumada hiçnindi fraksiäsenä dä kermi. 2000.nän Dumanıñ Tönyaq wä Yıraq Könçığış Mäsäläre buyınça komitäte äğzası. 2000. yılnıñ 24. Dekäberendä Çukotka autonom okrugınıñ gubernatorı bulıp saylana. 2001. yılnıñ 29. Mayında General Prokuraturasına soraw alu öçen çaqırıla. Soraw alu "Sibneft" citäkçelegenä qarşı cinayät eşläre buyınça ütkärelä. 2003. yılnıñ Aprile azağında Roman Abramoviçnıñ "Sibneft" belän Mixail Xodorqovskinıñ YUKOS "YukosSibneft" kompaniäsenä quşuğa äzerläw turında xäbär itälär. Xakimiät bu plannarnı boza. 2003. Yülendä Roman Abramoviç Londondağı "Chelsea" futbal klubınıñ aktsiälärneñ kontrol paketın satıp ala.

Abramoviç kapitalı

Abramoviç partnerlar belän Böyekbritaniädä registrasiälängän "Millhouse Capital" holdingı aşa "Sibneft"neñ 80%qa, "Russki Allyumini"neñ ("RusAl") 50%qa, "Aeroflot"nıñ 26%qa iä bula. Aradaşçılar aşa "Abramoviç holdingı"na törle Räsäy regionnarında elektrostansiälär, yök häm ciñel maşinalar, autobuslar zavodları, käğäz kombinatları, banklar häm iminiät kompaniälär kerälär. Bu kapitalğa Räsäy tışqı tulayım produktınnan 3-4% turı kilä. "Forbes" jurnalı 2001 yıl näticäläre buyınça Räsäyneñ iñ baylardan ikençese, 2002 yılda anıñ mullığı $3 milliar, 2002 ul da ikençese, läkin mullığı $5,7 milliard. "EuroBusiness" jurnalı yazğança, 2002 yılda Abramoviç 3,3 € kapitalına iä bula. 2005.neñ Martında Roman Abramoviç Böyekbritaniädä iñ bay keşe ("The Mail of Sunday") Basmasınıñ analitiklarça, Abramoviç mullığı 7,2 milliard pound sterling. Abramoviç 2003. yılnıñ liderın Hans Rawsing häm Westminster hersogın töşerep qaldırdı. Belegeçlär fikerençä Çukotka gubernatorı mullığı Elisabeth II mullığınnan 7 tapqır arttıra.

Lobbi

Boris Yeltsin präzidentlığı çorında Roman Abramoviç iñ yoğıntılı oliğarxlarda besrse buldı. Mass-mediada publikasiälär fikerençä Abramoviç "Semya"nıñ baş wä iñ ağressiv ideologı buldı. Kompartiäne tíılu ya Dumanı quıp taratu fikerläreneñ autorı bula imeşter. Leninnı kümü häm rizasızlıq demonstrasiälären ärme belän quıp taratu ideyasınıñ autorı imeşter. Boris Berezovskidan ayırmalı bularaq Vladimir Putinnıñ xakimgä kilüdän soñ Abramoviç üz yoğıtnılığın yuğaltmadı.

Plannar

Tösle metallurgiä

Roman Abramoviç belän partnerı Oleg Deripaska çit allümini häm glinozem kompaniälärne yotuda qızıqsınalar, nigezdä Afrikada häm Hindstanda.

Çukotka

Nigä Abramoviç Çukotka gubernatorı bulıp kilde berniçä versiä dä bar. Säyäsät yağı genä tügel, iqtisad yağı da bar. Çukotka da tabiğí gaz belän näft yatmaları bar imeş. Anadır qultığında ezäwlär ütkärälär. "Stroytransgaz" "Sibneft-Çukotka" belän berlegendä Çukotka yarımutırawında Zapadno-Ozernoye yatması okrug başqalası Anadır belän bäylängän gazütkärgeçne inde tözelgän. Üz moxtaclıqqa bu gaznı 90 yılğa citer. Gazütkärgeç ozınlığı 110 km, tözeleş bäyäse $100 million. Aqçanı gubernator üze kertte. 2002. yılda Çukotka xakimiäte Kanada şirkätenä "Bema Gold" "Kupol" altın-kömeş yatmasınınan 75% öleşen sattı. Bu Çukotkağa Könbatış investornıñ berençe çığışı. Çukotka baylığınnan Abramoviçnı bioresursla qızıqsınıdırırğa ala. Üz flot bulmíça, Çukotka üz balıq quotaların satıp tordı. Abramoviç saylanudan soñ ber balıq zavodı inde tözelgän, tağın ike ozaqlamí tözep beterälär, ixtimal. Sorağan lgotalar bulsalar, "Sibneft"qa eksport quotalarına iä bulır, Çuqot portlarına porto-franco statusı bulır.

Mäskäw näft eşkärtä torğan zavodı

Mäskäwneñ benzin bazarın monopoliäläşterügä omtıluçı "Sibneft" Mäskäw näft eşkärtü zavodına çimal yökläw kontraktına imza quydı, üz yağulıq salu stansiälär çelteren arttıra.

Slavneft

2002. yılda "Sibneft" "TNK" belän berlegendä "Slavneft" 74,95% aksiä satıp aldı. Xäzerge köngä "Sibneft" "Slavneftne" tulısınça satıp alunı, ya bülüne planlaştıra.

Şäxsi tormış

Berençe xatını – Abramoviç Olga Yuryevna, Ästerxan çığışı belän. İkençe xatını – İrina Malandina. Dürt balası: ulı Arkadi, qızları Anya, Sonya häm Arina.

Başqa faktlar

Abramoviç Urıs şayartuda zur rol uyní. Anıñ quşamatı "Baş Çukça", "Böyek Çuqçi futbal komandasına iä", "Mr. Chealski".

Läñkerlär

• Roman-Abramovich.com