Qazaqstandağı açlıq (1932-1933)

Qazaqstandağı açlıq (qazaqça Qazaqstandağı asharshylyq) - 1932-1933 yıllarda xucalıqlar kümäkläşterü çaraları säbäple SSRBda mass-külämle açlıq Ukrainada, İdel buylarında, Qazaqstanda ayıruça zur bulğan. Qazaqstanda şulay uq "kulaklarnı klass bularaq beterü" häm böten mal alu çaraları xalıqqa zur zıyan kiterä.

Qazaqstandağı açlıq
Қазақстандағы аштық

Almatıda bulaçaq häykäl
İl

SSRB

Urın

Qazaq SSR

Çor

1932-1933

Açlıqtan ülgän

1 - 1.75 mln

Үрнәк: КарауБәхәсҮзгәртү

Açlıq çorında 1-1,75 million keşe ülgän, keşe aşaw oçraqları yış bulğan.

Çağıştırma yuğaltuları buyınça qazaq xalqında iñ küp % keşe ülgän: qazaqlar 22,42%, ukrainnar 12,92%, Räsäydä 3,17%, SSRBda urtaça 5,42%.

1925 yıldan Filipp Goloşçökin Qazraykom citäkçese bulğanğa kürä bu açlıq Qazaqstanda "goloşçekin açlığı" dip atala.

1926 yılğı canisäp buyınça qazaqlar 6% yıl buyı küçenep yörgän, 65% yarım küçmä tormış alıp barğan. Küçmä qazaqlardan mal köçläp alınğan, 40 mln mal başınnan nibarı 4 mln qalğan, şul waqiğalardan berençe çiratta qazaqlar intekkännär. Kilep çıqqan açlıqtan 1931-1933 yıllarda 1-1,75 mln keşe ülgän, küp qazaqlar Qırğızstanğa, Sarıtaw, Çiläbe, Omsk, Irınbur ölkälärenä qaçarğa mäcbür bulğan.

Açlıqtan ülgän qorbannarı xäterenä Almatıda, Nur-Soltanda, Pavlodarda häykällär açılğan.

Qazaq xalqında bu açlıq aşarşılıq (ашаршылық) dip atalğan.

Qazaqstannıñ milli tärkibe 1897-1970 yıllarda, iñ zur millätlär. Sorı töstä açlıq çorları kürsätelgän.
1926 häm 1937 yıl canisäbe buyınça SSRB iñ zur millätläre sanı
Millät 1926 yıl 1937 yıl 1937 yıl 1926 yılğa qarata %
ruslar 77 791 124 93 933 065 120,7 %
ukrainnar 31 194 976 26 421 212 84,7 %
beloruslar 4 738 923 4 874 061 102,9 %
üzbäklär 3 955 238 4 550 532 115 %
tatarlar 3 029 995 3 793 413 125,2 %
qazaqlar 3 968 289 2 862 458 72,1 %
yähüdlär 2 672 499 2 715 106 101,6 %
äzärbaycannar 1 706 605 2 134 648 125,1 %
görcilär 1 821 184 2 097 069 115,22 %
ärmännär 1 568 197 1 968 721 125,5 %
mordva 1 340 415 1 248 867 93,2 %
almannar 1 238 549 1 151 601 92,9 %

Sıltamalar үзгәртү