Balhara patşalığı

Balhara patşalığı - borınğı bolğarlar gömän itelä torğan däwläte, Oksus yılğası (bügenge Amudärya), Pamir tawları, Hindukuş üzännäre territoriäsendä urnaşqan bulğan.

Borınğı bolğarlar Watanı (Suren Yeremän buyınça)

1720 yılğı xaritada borınğı bolğarlar cirläre "Bucharia Minor" häm "Bucharia Magna" dip bilgelängän, yäşel tös

Qayber Bolğariä ğälimnäre (Dr Peter Dobrev) buyınça däwlätkä nigez salu waqıtı - 12 b.e.q. ğasırda, Ashharatsuyts çığanağı buyınça 7-6 b.e.q. ğasırda bulğan.

İsem

Sanskrit buyınça "Bal" - "Köç", "Hara" - "Xuca, Xakim" digän süzlär, şulay itep Bolğar - "Köç iäse" dip tärcemä itärgä bula.

Bütän yurama buyınça Balx - Balhara başqalası ataması, ä Bolğar - Balx ire (ar - bügenge tatar "ir" süzenä tiñ) - "Köçle ir" digän süz. Bu qaraş buyınça Balkannar da bu süzdän çıqqan.

Tarix

Balhara patşalığı teoriäse buyınça bolğarlar qäbiläläre näq şuşı däwlättän çıqqan häm elekkän ük hind-awrupalı, Ariy näselenä qarıy. Soñraq öleşçä törkiläşä häm xalıqlar böyek küçü däwerendä (2-5 ğasırda) hunnar belän Awrupağa kilä.

Annarı 6 ğasırda Böyek Bolğar ilenä nigez salına, ä ul tarqalğannan soñ Dunay Bolğariäse häm İdel buyı Bolğarı kilep çıqqannar.

Bolğarlarnıñ Hind-Awrupalı - Baktriä-İranlı çığışı tik Baktr-Bahtr-Balx-Bolğar tarixi isemnäre häm tatarlar belän iranlılar oxşaş DNK-gaplogruppaları belän dälillänä / Qayber belgeçlär bolğarlar - törkiläşterelgän Hind-Awrupalı (Baktriä-İran) qäbiläläre bulğan dip sanıylar.

Ädäbiät

• Eremian, Suren. Reconstructed map of Central Asia from ‘Ashharatsuyts’.
• Shirakatsi, Anania, The Geography of Ananias of Sirak (Asxarhacoyc): The Long and the Short Recensions. Introduction, Translation and Commentary by Robert H. Hewsen. Wiesbaden: Reichert Verlag, 1992. 467 pp. ISBN 9783882264852
• Бакалов, Георги. Малко известни факти от историята на древните българи. Списание Наука. Съюз на учените в България. Том 15 (2005) Книжка 1.
• Димитров, Божидар. Българите и Александър Македонски. София: Издателство Тангра, 2001. 138 стр. ISBN 9549942295
• Добрев, Петър. Непознатата древна България. София: Издателство Иван Вазов, 2001. 158 стр. ISBN 9546041211
• US Department of State. Background Note: Bulgaria. Historical Highlights.
• Fries, Lorenz and Claudius Ptolemy. Tabula IX. Europae. In: Servetus, Michael. Opus Geographiae. Lyon, 1535.
• Germanus, Nikolaus and Claudius Ptolemy. Geographia. Ulm: Lienhart Holle, 1482. (fragment)
• Бартолд В.В. "Работы по исторической географии и истории Ирана" т. VII, М. 1971.
• Литвинский Б.А. "Древние кочевники "Крыши мира", М. 1972, с. 173-174
• Алексиев-Хофарт А. "Митраизмът и древните българи", С. 2009, с. 116-120
• Войников. Живко. "Произход и преселения на древните българи, Кавказки и Азиатски паралели (в търсене на нов поглед върху стария въпрос). С. 2013 г.