Bögelmä

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Bögelmä, Tatarstan Cömhüriäte qaramağında şähär, Bögelmä rayonı üzäge. Tatarstannıñ Könyaq-Könçığışında (Qazannan 333 km), Dala Zäye yılğasınıñ uñ quşıldığı Zäy suı başlanğan urında urnaşqan. Sember-Öfä timer yulında stansiya. Bögelmä 1736 yılda Tatar awılı bularaq mäğlüm. 1781 yılda Öfä namestniklegeneñ öyäz şähäre, 1806 yıldan Orenburg, 1851 yıldan Samara gubernalarında. 1920 yıldan Tatarstanda, 1920-1930 yıllarda kanton, 1930 yıldan rayon üzäge. Mäydanı – 26 km². Xalqı – 1989 yılda 89,6 meñ keşe (Urıslar: 63%, Tatarlar: 26,1%), 2000 yılda 93,7 meñ keşe.

Bögelmä – Tatarstanda iñ ere näft sänäğäte üzäge. Maşinalar tözü, metall eşkertü (mexanik, "Nefteautomatika", elektrotexnik, remont-mexanik zavodları), tözü materialları sänäğäte (timer-beton häm kirpeç zavodları, tözü konstruktsiäläre kombinatı), ciñel sänäğät (cihaz häm tegü fabrikaları) häm azıq-tölek sänäğäte (may-sır, it kombinatları), sıra, likör-araqı zavodları häm başqa) nıq üskän.

Näft Sänäğäteneñ Fänni-Tişerenü häm Proyektlaw institutı, Bötenberlek Fänni-Tikşerenü Näft institutınıñ "Tabiği bitum" problemnäre komplekslı bülege, "Tatneftegeofizika" citeşterü berläşmäse. Hönär-pädogogik kolleje, maşina tözü texnikumı, meditsina häm pädagogika kölliätläre, 18b ğomumi belem birü mäktäbe, 3 hönäri mäktäp. Mädäniät yortı. Urıs dram teatrı. Töbäk tarixın öyränü muzeyı, Jaroslav Haşek muzeyı. Ş.u.q.: Älmät-Bögelmä sänäğät töynäleşe