Ак һәм Ал гөлчәчәге сугышы

Ак һәм Ал гөлчәчәге сугышы — 1455—1485 елларда Плантагенет—Ланкастерлар һәм Йорк нәселләреннән инглиз аксөякләре арасындагы хәкимият кемнең кулында булырга тиешлегенә багышланган хәрби низаглар сериясе.

Ак һәм Ал гөлчәчәге сугышы
«Генрих VI» пьессасының Темпл бакчасында урын алган I бүлек сценасы - тарафлар ак һәм ал гөлчәчәлерен сайлап алалар
Дата	1455—1485 (30 ел)
Урын	Англия, Уэльс, Кале
Нәтиҗә	Тюдор нәселе инглиз тәхетенә утыра.
Көндәшләр
Ланкастерлар һәм тарафдарлары Йорклар һәм тарафдарлары
Сәргаскәрләр
Генрих VI Эдуард Вестминстерский Генрих VII Ричард Эдуард IV Ричард III
Яклар көчләре
билгесез билгесез
Югалтулар
билгесез билгесез

1471 елгы Барнет бәрелешеннән соң аз вакыт үткәч ясалган фламанд рәсеме.

Тарихка багышланган әдәбияттә конфликтның чоры 1455—1485 еллары белән билгеләнеп китсәдә, аерым бәрелешләр бу сугыштан алданрак һәм соңыннан соң да урын алганнар. Сугыш Ланкастерлар йортыннан Генрих Тюдорның җиңүе белән тәмамланды - Англия һәм Велс ул нигез салган династиясе җитәкчелегендә 117 ел дәвамында яшәде.

Сугыш Англиядагы тормышны тәэмин итүче инфраструктурасының зур өлешенә җимерелү, инглиз халкына күп җәфалар китерде, инглиз феодаль аристократиясе вәкилләренең зур өлешенең үлүе белән тәмамланды.

Исемнәр һәм символлар

Ланкастерлар

Йорклар

«Гөлчәчәкләр сугышы» исеме сугыш барганда кулланылмаган.

Низаг якларның социаль составы. Тарафларның кораллы көчләре

Сугыш тарихы

Дата	Бәрелеш	Якларның көче / Гаскәр башлыклары		Югалтулар
		Ланкастерлар	Йорклар	Ланкастерлар	Йорклар
1455 елның 22 мае	Сент-Олбансе янындагы беренче бәрелеш	2000—3000 кеше Эдмунд Бофорт, герцог Сомерсет	7000 кеше Ричард, герцог Йорк Ричард Невилл, граф Уорик	100 кешедән әзрәк Эдмунд Бофорт, герцог Сомерсет Генри Перси, граф Нортумберленд Томас Клиффорд	100 кешедән әзрәк
1459 елның 23 сентябре	Блор Хиф янындагы бәрелеш	6000—8000 кеше Джеймс Тачет, барон Одли Джон Саттн, барон Дадли	3000—4000 кеше Ричард Невилл, граф Солсбери	2000 кешегә якынча Джеймс Тачет, барон Одли	1000 кешегә якынча
1459 елның 12 октябре	Ладфорд күперендәгә бәрелеш	билгеле түгел Генрих VI	20 000—30 000 кеше Ричард, герцог Йорк	билгеле түгел (сражение не состоялось)
1460 елның гыйнваре	Сэндвич янындагы сугышы	билгеле түгел Генрих Бофорт, герцог Сомерсет	билгеле түгел	билгеле түгел	билгеле түгел
1460 елның 10 июле	Нортгемптон янындагы сугыш	10 000—15 000 кеше Король Генрих VI Хамфри Стаффорд, герцог Бэкингем	20 000—30 000 кеше Ричард Невилл, граф Уорик	300 кешегә якынча Хамфри Стаффорд, герцог Бэкингем Томас Перси, барон Эгремонт	билгеле түгел
30 декабрь 1460 ел	Уэйкфилд буендагы бәрелеш (рус.)	~ 18 000 кеше Генрих Бофорт, герцог Сомерсет Генри Перси, граф Нортумберленд	5000—9000 кеше Ричард, герцог Йорк	200 кешегә якынча	2500 кешегә кадәр Ричард, герцог Йорк Ричард Невилл, граф Солсбери Эдмунд, граф Ратленд
2 февраль 1461 ел	Мортимерс Кросс буендагы бәрелеш	билгеле түгел Оуэн Тюдор Джаспер Тюдор, граф Пемброк	билгеле түгел Эдуард, граф Марч	4000 кешегә кадәр Оуэн Тюдор	билгеле түгел
17 февраль 1461 ел	Сент-Олбанс буендагы бәрелеш	15 000 кешегә якынча Королева Маргарита	10 000 кешегә якынча Ричард Невилл, граф Уорик	2000 кешегә якынча	4000 кешегә якынча
28 март 1461 ел	Феррибридж буендагы бәрелеш	билгеле түгел Джон Клиффорд Джон Невилл	билгеле түгел Ричард Невилл, граф Уорик	билгеле түгел Джон Клиффорд	~ 3000 кеше
29 март 1461 ел	Таутон буендагы бәрелеш	~ 42 000 кеше Генрих Бофорт, герцог Сомерсет Генри Перси, граф Нортумберленд	~ 36 000 кеше Эдуард IV Ричард Невилл, граф Уорик Уильям Невилл, барон Фоконберг	~ 20 000 кеше Генри Перси, граф Нортумберленд Ричард Перси Джон Невилл	8000—12 000 кеше
25 апрель 1464 ел	Хегли Мур буендагы бәрелеш	5000 кеше Генрих Бофорт, герцог Сомерсет Ральф Перси	6000 кеше Джон Невилл, маркиз Монтегю	билгеле түгел Ральф Перси	билгеле түгел
15 май 1464 ел	Һексһем буендагы бәрелеш	билгеле түгел Генрих Бофорт, герцог Сомерсет	4000 кеше Джон Невилл, маркиз Монтегю	билгеле түгел Генрих Бофорт, герцог Сомерсет	билгеле түгел
29 июль 1469 ел	Эджкот Мур буендагы бәрелеш	билгеле түгел Ричард Невилл, граф Уорик	билгеле түгел Уильям Герберт, граф Пемброк	билгеле түгел	билгеле түгел Уильям Герберт, граф Пемброк Ричард Герберт
12 март 1470 ел	Лоскот-Филд буендагы бәрелеш	30 000 кеше Роберт Уэлс	билгеле түгел Эдуард IV	билгеле түгел	билгеле түгел
14 апрель 1471 ел	Барнет буендагы бәрелеш	9000 кеше Ричард Невилл, граф Уорик Джон де Вер, граф Оксфорд	7000—15 000 кеше Король Эдуард IV Ричард, герцог Глостер	~ 1000 кеше Ричард Невилл, граф Уорик Джон Невилл, маркиз Монтегю	~ 500 кеше
4 май 1471 ел	Тьюксбери янындагы бәрелеш	3000—5000 кеше Эдмунд Бофорт, герцог Сомерсет	3500—4000 кеше Король Эдуард IV Ричард, герцог Глостер	~ 2000 кеше Эдуард, принц Уэльский Джон Бофорт, маркиз Дорсет	билгеле түгел
22 август 1485 ел	Босворт сугышы	11 000 кеше Генрих Тюдор, граф Ричмонд Уильям Стенли	10 000 кеше Король Ричард III	100 кешедән артык	1000 кеше Король Ричард III
16 июнь 1487 ел	Стоук Филд янындагы бәрелеш	12 000 кеше Король Генрих VII	8000 кеше Джон де ла Поль, граф Линкольн	3000 кеше	4000 кеше Джон де ла Поль, граф Линкольн