Өяз суды комплексы (Алабуга)

Өяз суды комплексы
	Өяз суды комплексы
Дәүләт	Россия
Административ-территориаль берәмлек	Алабуга
Мирас статусы	Төбәк әһәмиятендәге Россия мәдәни мирас объекты[d]
	Өяз суды комплексы Викиҗыентыкта

Өяз суды комплексы — Алабуга шәһәренең үзәк өлешендә урнашкан төбәк әһәмиятендәге архитектура һәйкәле. Ул ике катлы йорт, флигель һәм Зур Покровская урамы ягыннан капкадан торган архитектура ансамблен үз эченә ала^[1]. Хәзерге вакытта комплекс биналарында Алабуга хәрби комиссариаты һәм санэпиднадзор үзәге урнашкан.

Тарихы

Биналар комплексы XIX гасырның беренче яртысында өченче гильдия сәүдәгәре Е.Шабалин тарафыннан төзелгән. 1850 елда Алабугада шәһәрнең үзәк өлешендә 500-дән артык йортны, шул исәптән Шабалин йортын юк иткән катастрофик янгын чыга. Янган йорт шәһәр милкенә күчерелә, ә аны торгызганнан соң биредә округ суды урнаштырыла^[1].

1857 елда бинага бер катлы флигель, шулай ук ябык ишегалдын формалаштырган хезмәт корылмалары төзелә^[1].

1895 елда суд бинасында «молтан эше» буенча икенче суд тикшерүе уза, анда танылган язучы Владимир Короленко чыгыш ясый^[1]. Бөтен Россия күзәткән процесс барышында аның яхшы чыгышлары нәтиҗәсендә, ритуаль үтерүдә ялган гаепләнгән Иске Мултан авылыннан крестьян-удмуртлар төркеме аклана^[2].

Архитектура

Комплексның төп ике катлы бинасы соңгы классицизм үрнәге булып тора. Ул ике урамга: зур Покровская һәм Гассар урамнарына урнашкан корылмадан гыйбарәт. Фасадлар классик схема буенча эшләнгән: рустовкалы аскы кат, тәрәзәләр өстендә — йомык ташлар, икенче кат парад үзәге буларак хәл ителгән — аның үзәге Зур Покровская буенча яссы портик белән ачыкланган (аның өстендә фронтон сакланмаган).

Бер катлы флигель пилястраларның ионик капительләре, кара сандриклар модульоннары, медальоннар һәм инде коелган геральдика белән бизәлгән.

Монументаль капкалар ике пилон рәвешендә эшләнгән, алар өстендә ярымциркуляр люкарна белән капка уемнары киселгән.

Саклау

Татарстан АССР Министрлар Советының 1987 елның 8 июнендә кабул ителгән 264 нче номерлы «XXVII съезд карарлары яктысында Алабуга шәһәренең тарих һәм мәдәният һәйкәлләрен саклауны, реставрацияләүне һәм алардан файдалануны яхшырту чаралары турында» карары нигезендә, өяз суды корылмалары ансамбле төбәк әһәмиятендәге тарихи һәйкәл дип танылды^[3].

Галерея

Төп бина
Флигель
Капка

Искәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Тарунов, 2017
↑ Старый Мултан: дело о кровавом навете, или как история удмуртской деревни облетела весь мир. ИА «Удмуртия» (2019-10-01). әлеге чыганактан 2021-08-08 архивланды. 2021-08-08 тикшерелгән.
↑ Постановление Совета Министров Татарской АССР «О мерах по улучшению охраны, реставрации и использования памятников истории и культуры г. Елабуги в свете решений XXVII съезда» № 264 от 08.06.1987, archived from the original on 2021-08-08, retrieved 2022-01-21

Әдәбият

Объекты культурного наследия Республики Татарстан: Административные районы. Иллюстрированный каталог Под ред. А. М. Тарунова.— М.: НИИЦентр, 2017.— С.252—253.— 928с.— ISBN 978-5-902156-41-3

[Тарунов—2017——-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Тарунов, 2017

[2] Старый Мултан: дело о кровавом навете, или как история удмуртской деревни облетела весь мир. ИА «Удмуртия» (2019-10-01). әлеге чыганактан 2021-08-08 архивланды. 2021-08-08 тикшерелгән.

[3] Постановление Совета Министров Татарской АССР «О мерах по улучшению охраны, реставрации и использования памятников истории и культуры г. Елабуги в свете решений XXVII съезда» № 264 от 08.06.1987, archived from the original on 2021-08-08, retrieved 2022-01-21

[1]

[2]

[3]