Юрьев мәгарәсе
Юрьев мәгарәсе - Татарстан Республикасында иң танылган мәгарәләрнең берсе. Мәгарә Кама Тамагы районында Тенеш торак пунктыннан көньяк-көнчыгышка таба, Богородское тауларында урнашкан. 1986 елдан ул төбәк әһәмиятенең табигый һәйкәле дип игълан ителде ( МСОП III категория).
| Юрьев мәгарәсе | |
 | |
| IUCN тарафыннан якланучы зоналар төркеме | категория МСОП III: памятник природы[d] |
|---|---|
| Дәүләт |
 Россия |
| Административ-территориаль берәмлек | Татарстан |
 | |
 Юрьев мәгарәсе Викиҗыентыкта | |
Тикшеренү тарихы үзгәртү
Мәгарә беренче тапкыр 1953 елда А.В.Ступишин тарафыннан тикшерелгән. Мәгарәнең үлчәмнәре: озынлыгы - 20 метр; мәйданы - 58 м². 1971 елның маенда, Казан спелекциясенә яңа килгәннәр, мәгарәгә баргач, таш өемнәрен сүтәләр һәм озынлыгы 360 метрдан артык булган яңа өлешкә үтеп керә алалар[1] .
2008—2009 елда НГСС (Яр Чаллы ) спелеологлары, Урал Спелеологлары ассоциациясе катнашында мәгарәнең барлык танылган өлешләрен яңадан төшергәннәр. Аның үлчәмнәре 507 м җиткән.
2010 елда казыну нәтиҗәсендә Казан секциясе спелеологлары мәгарәнең яңа эре участогына чыга ала. Юрьев мәгарәсе-Урта Идел буенда иң озын табигый мәгарә (Идел буенда озынлыгы буенча икенче). Мәгарәнең озынлыгы, 2010 елның сентябренә алынган мәгълүматларга караганда, 990 м тәшкил итә [2] .
1986 елда ул төбәк әһәмиятенең табигый һәйкәле дип игълан ителә ( МСОП III категориясе) [3] .
- Геология
Мәгарә эре һәм яңгыр суларының вертикаль әйләнешенең гидродинамик зонасында барлыкка килгән, алар ташларны юк итә һәм эретә, доломитлардагы ярыклар аша мәгарәгә үтеп керә. Мәгарә формалаштыруга гравитация процесслары өлешчә йогынты ясаган, шуның нәтиҗәсендә түшәм җимерелгән.
Мәгарәгә гипс 4 м тирәнлектә һәм 0,5 м диаметрга кадәр сукыр кое, сталактитларны хәтерләтүче гипс калдыклары, һәм төрле биеклектәр өстендә эленеп торган прилавкалар формасында выступлар хас. . Диаметры 3,5 һәм биеклеге 2—3 м булган коелар һәм чыганаклар бар. Мәгарәнең мондый морфологиясе гипс эретү үзенчәлекләре белән билгеләнә[4]
Туризм үзгәртү
Юрьев мәгарәсе - Татарстандагы туризм өчен бердәнбер мәгарә. Региональ дәрәҗәдә туристларны җәлеп итү өчен күрше территорияне яхшырту турында карар кабул ителгән[5] .
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Ишмуратов Р. Р. Юрьевская пещера // Экзогенные процессы в Среднем Поволжье. — 1972. — С. 95—103.
- ↑ Описание Юрьевской пещеры. әлеге чыганактан 2019-08-10 архивланды. 2020-03-05 тикшерелгән.
- ↑ Юрьевская пещера. 2020-03-05 тикшерелгән.
- ↑ Ишмуратов Р. Р. Юрьевская пещера // Экзогенные процессы в Среднем Поволжье. — 1972. — С. 95—103.
- ↑ В Татарстане Юрьевская пещера станет объектом туристического посещения. 2020-03-05 тикшерелгән.
Шулай ук карагыз үзгәртү
- Ильинский водопад
- Сюкеевские пещеры
- Людмила Карташова {{{башлык}}}(рус.) // Газета "Республика Татарстан". — № 40—41 (26417-26418). Архивировано из первоисточника 23 февраль 2010.
