Шуширмә
Шуширмә (рус. Шушерма) — Татарстан Республикасының Кайбыч муниципаль районындагы авыл. Район үзәге Олы Кайбыч авылыннан төньяк-көнчыгышка таба 13 км ераклыкта урнашкан. Борындык авыл җирлегенә керә.
| Шуширмә | |
 | |
| Рәсми исем | Шүширмә |
|---|---|
| Рәсми тел | татар теле һәм рус теле |
| Дәүләт |
 Россия |
| Административ-территориаль берәмлек | Борындык авылы җирлеге, Кайбыч районы, Зөя кантоны һәм Әҗәле вулысы |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Халык саны | 254 (2010) |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 124 метр |
| Почта индексы | 422322 |
| Беренче язма телгә алу | 1646 |
| Җирле телефон коды | 84370 |
 | |
 Шуширмә Викиҗыентыкта | |
Этимология үзгәртү
Тарихчы Гарәфетдинов Р.А. фикеренчә, «Шуширмә» ойконимы чуаш теленнән кергән «шыв» һәм «çырма» сүзләреннән килеп чыккан. Моны «сулы чокыр» дип тәрҗемә итәргә мөмкин.
Тарихы үзгәртү
Ихтимал, авыл Идел буе Болгары яшәгән чорда ук нигезләнгәндер. Татар энциклопедик сүзлегендә әлеге торак пунктның Казан ханлыгы чорыннан бирле билгеле булуы күрсәтелә. Бу авыл Иске Шуширмә(Старая Шушерьма) буларак 1645—1652 еллардагы рус язма чыгынагында теркәлгән.[1]. XVIII—XIX гасырларда рус рәсми документларында «Шушерма, Шебазово» дигән ике исем белән аталган.
Климат үзгәртү
| Тәүлек буена һаваның уртача температурасы | ||||||||||||
| Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -10.5 °C | -10.6 °C | -5.5 °C | 4.9 °C | 13.5 °C | 18.4 °C | 20.4 °C | 17.9 °C | 12.2 °C | 4.5 °C | -4.4 °C | -9.7 °C | 4.3 °C |
Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb[2]. Уртача еллык һава температурасы 4.3 °C.[3]
Халык саны үзгәртү
| Еллар | 1782 | 1859 | 1897 | 1908 | 1920 | 1926 | 1938 | 1949 | 1958 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2010 |
| Халык саны | 156[4] | 601 | 1141 | 1540 | 1236 | 867 | 671 | 435 | 440 | 490 | 423 | 318 | 274 | 254 |
Милли составы: татарлар — 100 %.
Күренекле кешеләре үзгәртү
Шуширмәдә туган билгеле шәхесләр:
- Тимерша Саллави — татар язучысы, журналист һәм җәмәгать эшлеклесе;
- Тимерша Нәҗметдинов — Дан орденының тулы кавалеры;
- Фуат Таһиров — ТАССРда Дәүләт интернациональ курчак театрын оештыручыларның берсе.
Социаль өлкә үзгәртү
Авылда башлангыч мәктәп бар.
Дин үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ «Список перечневой Свияжска[го] уезду свияжских мурз и сл[ужи]лых татар и недорослеи поме[стным] землям с книг писма и меры д[ум]ного дворянина Ивана Михаиловичка Аничкова с товарыщи 155-го и 156-го и 157-го и 158-го и 159-го [и 160-го] году»
- ↑ World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna
- ↑ NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International
- ↑ Ирләр исәбе генә.
Чыганаклар үзгәртү
- Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.