Челубей
Челубей (кайбер чыганакларда Чалабай, Челибей, Темир-Мирза яки Таврул) — XV гасырда язылган «Сказания о Мамаевом побоище» дигән әдәби әсәр персонажы.
| Челубей | |
|---|---|
| Туган | билгесез |
| Үлгән | 8 сентябрь 1380 Куликово кыры[d], Бөек Мәскәү кенәзлеге |
| Үлем сәбәбе | сугышта үлгән[d] |
Тасвиры
үзгәртү«Сказание о Мамаевом побоище» хикәятендә сурәтләнүенчә, Челубей физик көч белән генә түгел, хәрби осталык белән дә аерылып тора. Сюжет буенча, 1380 елның 8 сентябрендә Куликово сугышы башланыр астына Мамай төмәне гаскәрләреннән төрки баһадир Челубей һәм руслар ягыннан нык Александр Пересвет алышырга чыга һәм ике алышчы да, бер вакытта бер-берсенә Сөңге кадап, бу сугышта, имештер дә, икәүләшеп дә һәлак була.
Ләкин бу эпизод та, Челубей да, Пересветның нык булуы да, мөгаен, уйлап чыгарылгандыр[1]. Мәсәлән, бу яу турында бәян ителгән «Задонщина» хикәятендә Пересвет, яуның иң кызу мәлендә, аланда сугыш киемнәрен ялтыратып, атта йөри, ә шул ук вакытта үлеп ятучылар була[2].
«Челубей (Чалабай)» — яңгырашы буенча да, төзелеше буенча да фикер йөрткәндә, ул төрки чыгышлы. Бәлки ул чыннан челәби булгандыр, ягъни шул титулга ия бер җитәкче. 1393 елда Икенче Болгар патшалыгының башкаласы Велико-Тырновоны яулап алган Морат Беренченең улы «Челәби әмир» исемен йөрткән бит[3].
Челубей образы мультипликациядә
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ Никитин А. Л. Основания русской истории. Мифологемы и факты. АГРАФ. Москва. 2001.
- ↑ Задонщина
- ↑ Чистякова Е. В. Синопсис. // Вопросы истории. 1974, № 1, с. 215—219
