Wikipedia

Сомали

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Сомали (мәгънәләр) битенә күчегез.

Сомали́ (сомал. Soomaaliya, гарәп. الصومال‎ әл-Сумал, рәсми атамасы — Сомали́ Җөмһүрияте) — Африкада урнашкан дәүләт. Гражданнар сугышы һәм сепаратистлар эшчәнлеге нәтиҗәсендә ил өч өлешкә бүленгән диярлек.

Сомали
Байрак
Илтамга
Башкала Могадишо
Халык саны 11 031 386 (2017) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 1960 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC+03:00
Рәсми тел Сомали теле, гарәп теле
География
Мәйдан 637,657 км²
Координатлар 6°N 47°E Edit this on Wikidata
Сәясәт
Дәүләт башлыгы Хасан Шейх Махмуд
Хөкүмәт башлыгы Мохамед Хусейн Робле
Карта
Икътисад
ТЭП 7628 миллион US$ (2021), 8126 миллион US$ (2022) Edit this on Wikidata
Акча берәмлеге Сомали шиллингы
Эшсезлек дәрәҗәсе 7% (2014)[1]
Туу күрсәткече 6.463 (2014)[2]
Яшәү озынлыгы 56.293 ел (2016)[3]
Джини коэффициенты 36.8 (2017)[4]
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
  • 9-9-9 (янгын сакчылары)
  • 888 (полиция)
  • 555 (ашыгыч тыйб ярдәме)
    • Электр аергычы төре Europlug[5]
    Автомобил хәрәкәте ягы уң
    Челтәр көчәнеше 220 вольт[5]
    Телефон коды +252
    ISO 3166-1 коды SO
    ХОК коды SOM
    Интернет домены .so


    Сомалиның Вакытлы Федераль Хөкүмәте халыкара җәмгыять тарафыннан реаль хөкүмәт дип таныла, ләкин чынбарлыкта ул илнең бары тик кайбер районнарын гына контроль астында тота. Сомалиның көньягы «Әш-Шабааб» һәм «Хизб-үл-Ислаами» исламчыл хәрәкәтләре контроле астында тотыла. Илнең төньягы танылмаган Сомалиленд Җөмһүрияте тарафыннан идарә ителә. Аның өчендә дә сепаратистик регионнар бар.

    Диннәр үзгәртү

    Сомалида ислам ― дәүләт дине[6]. Ил халкының (15,8 млн кеше, 2020 елга) 99[7] ― 99,8 % ы[8] ― мөселманнар. Ислам дине тарафдарларының зур күпчелеге ― суфичылык, сәләфилек[9] йогынтысы булган Мәлики мәзһәбе сөнниләре[10]. Сомалида шәригать хөкем сөрә[11]. 2012 елда кабул ителгән Сомалиның Вакытлы Конституциясе, шулай ук, милли законнарның төп чыганагы буларак, шәригатьне һәм Сомали Федератив Республикасының дәүләт дине буларак, ислам динен билгели. Конституциядә шулай ук шәригатьнең төп принципларына туры килми торган законның кабул ителү мөмкинлеге каралган[12]. Шәригать бу илдә дин тоту иреген чикли[13]. Сомали дөньяда христианнар өчен иң куркыныч илләрнең берсе булып тора[14][15][16]. «Open Doors» халыкара хәйрия христиан оешмасы тикшеренүләре нәтиҗәләре буенча, Сомали христианнар хокуклары еш кысрыклана торган илләр исемлегендә 2015 елда 2нче, 2019 елда 3нче урынны били[17].

     
    Могадишо шәһәрендә Ислам бердәмлеге мәчете. 1987 елда Согуд Гарәбстаны акчасына төзелгән. Сомали ярымутравындагы иң зур мәчет

    Сылтамалар үзгәртү


    Бу — Сомали турында мәкалә төпчеге.
    Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп,   Википедия проектына ярдәм итә аласыз.

    Искәрмәләр үзгәртү

    1. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
    2. ↑ http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    3. ↑ http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    4. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.
    5. ↑ 5,0 5,1 "World Plugs"; архивлау датасы: 6 февраль 2018; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе; архив URL: https://web.archive.org/web/20180206033008/http://www.iec.ch/worldplugs/list_bylocation.htm.
    6. ↑ Somalia PEOPLE 2018, CIA World Factbook. theodora.com. 2018-08-28 тикшерелгән.
    7. ↑ Table: Muslim Population by Country (ингл.), Pew Research Center's Religion & Public Life Project (2011-01-27). 22 август 2018 тикшерелде.
    8. ↑ Wayback Machine (2013-08-06). әлеге чыганактан 2013-08-06 архивланды. 2018-08-28 тикшерелгән.
    9. ↑ Salim, Delmus (2015). The Transnational and the Local in the Politics of Islam. с. 145. .
    10. ↑ WebCite query result. www.webcitation.org. әлеге чыганактан 2017-11-12 архивланды. 2018-08-28 тикшерелгән.
    11. ↑ Korrespondent.net. Правительство Сомали ввело в стране шариат (рус.). 28 август 2018 тикшерелде.
    12. ↑ WebCite query result. www.webcitation.org. әлеге чыганактан 2013-01-24 архивланды. 2018-08-28 тикшерелгән.
    13. ↑ 13 стран в которые лучше не ездить атеистам (рус.), Лучшие фото! (2014-09-17). 28 август 2018 тикшерелде.
    14. ↑ Христиане в Сомали ⋆ Господь грядет ! (рус.), Господь грядет ! (2018-02-24). 21 август 2018 тикшерелде.
    15. ↑ В Сомали исламисты зверски убили христианку — мать четверых детей (рус.), Церковно-Научный Центр "Православная Энциклопедия". 28 август 2018 тикшерелде.
    16. ↑ Новый доклад о свободе вероисповедания, Fondsp. 28 август 2018 тикшерелде. 2018 елның 29 август көнендә архивланган. архив күчермәсе, archived from the original on 2018-08-29, retrieved 2021-12-21 
    17. ↑ Weltverfolgungsindex. Open Doors Deutschland e.V.. 2018-08-21 тикшерелгән.
    Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Сомали&oldid=4109130