Сергей Афанасьев
Серге́й Алекса́ндрович Афана́сьев (30 август 1918, Клин, Мәскәү губернасы, РСФСР — 13 май 2001, Мәскәү, Россия) — совет дәүләт эшлеклесе, СССР гомуми машина төзелеше министры (1965-1983), СССР авыр һәм транспорт машина төзелеше министры (1983-1987), ике тапкыр Социалистик Хезмәт Герое (1975 елның 14 феврале, 29 август 1978). Ленин премиясе, Сталин премиясе һәм СССР Дәүләт премиясе лауреаты. СССР Югары Советы депутаты: Свердловск өлкәсеннән 7-11 чакырылышлар союзы советы (1966-1989)[2][3][4][5], Чичән-Ингуш АССРнан 6 чакырылыш Милли Совет (1962—1966)[6] депутаты. 9 нчы чакырылыш Югары Советына Свердловск өлкәсенең 301 нче Ленин сайлау округыннан сайланган. КПСС Үзәк Комитеты әгъзасы (1961—1989).
| Сергей Афанасьев | |
|---|---|
 | |
| Туган | 30 август 1918[1] Клин, Мәскәү губерниясе, Мәскәү өлкәсе[d], РСФСР[d] |
| Үлгән | 13 май 2001 (82 яшь) Мәскәү, Россия |
| Күмү урыны | Новодевичье зираты[d] |
| Ватандашлыгы |  Россия СССР |
| Әлма-матер | Мәскәү дәүләт техника университеты[d] |
| Һөнәре | инженер, сәясәтче |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
Биографиясе үзгәртү
1941 елда Бауман исемендәге Мәскәү дәүләт техник университетын кызыл диплом белән тәмамлый. Мәскәү өлкәсенең Калининград шәһәрендә артиллерия заводында инженер-конструктор булып эшли. Уку вакытында Лихачев исемендәге заводта станок-автоматларның өлкән көйләүчесе булып эшли.
Бөек Ватан сугышы вакытында, эвакуациядән соң, Пермьнең Мотовилихин артиллерия заводында, инженер-конструктор, өлкән инженер-конструктор, техник бүлек башлыгы, цех башлыгы урынбасары, заводның баш механигы урынбасары булып эшли. КПСС әгъзасы (1944).
1946 елда, Кораллы Көчләр Министры боерыгы белән, ул СССР Кораллы Көчләр Министрлыгының Төп техник идарәсенә күчерелә, анда ул өлкән инженер, бүлек начальнигы һәм бүлек начальнигы урынбасары булып эшли. 1955 елда ул СССР Оборона сәнәгате техник идарәсе башлыгы итеп билгеләнә.
1957 елда Ленинград икътисадый районы Совнархозы Рәисенең оборона сәнәгате буенча урынбасары итеп билгеләнә. 1958 елдан башлап Ленинград, 1961 елдан алып 1965 елга кадәр-РСФСР СНХ рәисе һәм РСФСР Министрлар Советы Рәисе урынбасары.
1965-1983 елларда-СССР гомуми машина төзелеше министры. Бу постта аңа «нульдән» эшен оештырырга туры килә, ул ракета-космос техникасын булдыру өстендә эшләүче күп кенә фәнни-тикшеренү институтларын һәм конструкторлык бюроларын берләштерә.
Гомуми машина төзелеше министрлыгы кыска вакыт эчендә КБның соңгы эшләнмәләрен кертә һәм континентальара баллистик ракеталарның һәм су асты көймәләре өчен баллистик ракеталарның иң яхшы үрнәкләрен булдыру буенча җитештерүне җайга сала ала. Шахта һәм башка җибәрү җайланмаларында сугышчан дежурлыкка 1000 МБР һәм 500 БРПЛ тирәсе тора.
Шул ук вакытта әлеге зур хуҗалыкның барлык китергеч рычаглары министрлыкта була.
Министрлык шулай ук орбиталь станцияләр, шул исәптән Мир станциясен булдыруны тәэмин итә. Аның җитәкчелегендә Бармин, Глушко һәм башка бик күп танылган конструкторлар була. Ул шулай ук Сергей Королев һәм Виктор Макеев белән эшли.
1960 еллар азагы — 1970 еллар башында хәрби ракета тибын һәм җибәрү шахталарын сайлау мәсьәләсе буенча кискен көрәш бара, алар АКШ өстеннән өстенлек тәэмин итергә тиеш була. Бу тарихта төп кешеләр булып конструкторлар В.Н.Чаломей һәм М.К.Янкель тора, шулай ук аңа оборона министрлыгы һәм КПСС Үзәк Комитеты бүлекләре керә. Министр нәтижәдә Челомейны хуплый. Ләкин министр позициясе СССР оборона министры Устинов позициясенә туры килми. Мондый ведомствоара каршылыклар еш кына эшне кыенлаштырды.
Ракета-космос тармагының әһәмияте Сергей Афанасьевка катлаулы мәсьәләләрне хәл иткәндә турыдан-туры Политбюро әгъзаларына гына түгел, ил лидерларына, шул исәптән Брежнев, Андропов, Черненко һәм Горбачевка да чыгарга мөмкинлек бирә.
Свердловск өлкәсеннән СССР Югары Советы депутаты буларак, ул Ельцин обкомының беренче секретаре белән якыннан таныш булган, алар еш кына бергә өлкә предприятиеләрендә булган.
Афанасьев Берияга карышкан бик азларның берсе була. 1950 елларда Кремльдә узган киңәшмәдә Берия илнең көньягындагы заводларның берсендә хәрби ракеталар чыгаруны рекордлы кыска срокларда — берничә ай эчендә көйләү бурычын куя. Сергей Афанасьев, ул вакытта яшь инженер, бу-чынга ашмаслык бурыч дип әйтә һәм күбрәк вакыт таләп итә[7]. Киңәшмәдән соң катнашучыларның берсе генә яшь инженерны яклап чыга, һәм Афанасьевны алсалар, производство башы бер елга сузылачак, чөнки аңа реаль алмаш юк, дип аңлата.
Биек каүдәле (якынча 182 см) һәм команда тавышына ия булган.
1983-1987 елларда-авыр һәм транспорт машина төзелеше министры, ә 1988 елдан СССР Оборона министрлыгының генераль инспекторлары төркемендә консультант булып эшли
Гомеренең соңгы көннәренә кадәр ул С.П.Королев исемендәге «Энергия» РКК баш фәнни консультанты була.
Аны Мәскәүнең Новодевич зиратында җирләделәр.
2016 елның 19 февралендә территориаль берәмлекләр, урамнар, метрополитен станцияләре, оешмалар һәм башка объектлар исемнәре буенча шәһәр ведомствоара комиссиясе карары белән Сергей Александрович Афанасьев исеме «Техномаш „фәнни-җитештерү берләшмәсе " федераль дәүләт унитар предприятиесенә бирелә“»[8].
Бүләкләре һәм премияләре үзгәртү
- ике тапкыр Социалистик Хезмәт Герое (02/14/1975; 08/29/1978)
- Ватан алдындагы хезмәтләре өчен ордены, III дәрәҗә (26.08.1996)
- 7 Ленин ордены (1958; 17.06.1961; 26.07.1966; 29.08.1968; 25.10.1971; 14.02.1975; 29.08.1978)
- Октябрь Инкыйлабы ордены (5/11/1982)
- 2 Кызыл Байрак Хезмәт ордены (1957; 08/30/1983)
- Кызыл Йолдыз ордены (1945)
- медальләр
- Мактау ордены, II дәрәҗә (19.08.1998, Украина ) [9]
- Ленин премиясе (1973)
- Сталин премиясе, 2 нче дәрәҗә (1952)
- СССР дәүләт премиясе (1977)
- Россия Федерациясе Президентының рәхмәте ( 9 апрель, 1996 ) - Россия космонавтикасы үсешенә зур шәхси өлеш керткәне өчен [10]
Мактаулы исемнәре үзгәртү
- СССРның мактаулы атказанган төзүчесе (29 июнь, 1988)
- Клинский районының хөрмәтле гражданины (2001, үлгәннән соң)
Хәтер үзгәртү
- Клин шәһәрендә һәйкәле.
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Афанасьев Сергей Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 7 созыва. әлеге чыганактан 2013-03-13 архивланды. 2017-03-07 тикшерелгән.
- ↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 8 созыва. әлеге чыганактан 2013-03-13 архивланды. 2017-03-07 тикшерелгән.
- ↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 10 созыва. әлеге чыганактан 2013-07-10 архивланды. 2017-03-07 тикшерелгән.
- ↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 11 созыва. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2014-12-27 тикшерелгән.
- ↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 6 созыва. әлеге чыганактан 2012-12-05 архивланды. 2017-03-07 тикшерелгән.
- ↑ 7,0 7,1 Век Афанасьева.Телестудия Роскосмоса.Дата обращения 5 сентября 2018.
- ↑ Карау НПО Техномаш им. С. А. Афанасьева
- ↑ Указ Президента Украины от 19 августа 1998 года № 894/98 «О награждении наградами Украины работников предприятий, учреждений, организаций по случаю 7-й годовщины независимости Украины»
- ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 9 апреля 1996 года № 174-рп «О поощрении ветеранов ракетно-космической отрасли, внёсших большой вклад в развитие отечественной космонавтики»
Әдәбият үзгәртү
- Первый ракетно-космический министр / [авт.-сост. Ярослав Викторович Нечёса]. — М.: Арт-Полиграфия, 2010. — 192 с.
- Ракеты и люди — Б. Е. Черток, М: «Машиностроение», 1999г, — ISBN 5-217-02942-0;
- «Королёв: Факты и мифы» — Я. К. Голованов, М: «Наука», 1994г, — ISBN 5-02-000822-2;
- «Испытание ракетно-космической техники — дело моей жизни» События и факты — А. И. Осташев, Королёв 2001 г.[1];
- «Берег Вселенной» — под редакцией Болтенко А. С., г. Киев, 2014 г., издательство «Феникс», ISBN 978-966-136-169-9
- «С. П. Королёв. Энциклопедия жизни и творчества» — под редакцией В. А. Лопота, РКК «Энергия» им. С. П. Королёва, 2014 г. ISBN 978-5-906674-04-3
- Афанасьев Сергей Александрович. minister.su. 2017-04-06 тикшерелгән.
- Историко-документальная интернет-выставка к 90-летию со дня рождения С. А. Афанасьева. әлеге чыганактан 2017-12-01 архивланды. 2017-11-11 тикшерелгән.
- Рахманин Р. Ф.,Чванов В. К. Воспоминания ветеранов "НПО Энергомаш" о Сергее Александровиче Афанасьеве // Двигатель : журнал. — 2018. — Май-июнь (№ 3 (117)). — С. 26—30.
- Сергей Александрович Афанасьев. Создатель отечественной космической техники / Лукичёв М. А., Шестаков А. Е., Нечёса Я. В., Шаульская Н. М.. — ООО «Издательство «РМП», 2018. — 303 с. — 1200 экз. — ISBN 978-5-91597-091-4.
Сылтамалар үзгәртү
- Сергей Александрович Афанасьев (рус.). Сайт «Герои страны».
- Памяти создателя ядерного щита
- Новые медали Росавиакосмоса 2012 елның 21 март көнендә архивланган.
- Первый космический министр. Фильм телестудии Роскосмоса. 2008.
- Афанасьев Сергей Александрович. Историко-документальная выставка. К 90-летию со дня рождения С. А. Афанасьева
- Афанасьев Сергей Александрович. Выступление на открытии памятника В. П. Макееву.
- Век Афанасьева. Фильм телестудии Роскосмоса. 2018.