Секунд
Секунд (татарча билгеләнеш: с; халыкара: s) — вакытны үлчәү берәмлеге, Халыкара берәмлекләр системасының һәм СГС системасының төп берәмлекләреннән берсе. Моннан тыш, вакыт бербөтен булып тора һәм МКС, МКС , МКСК, МКСГ, МКС, МКС, МКС, МСС, МТС һәм МТС системаларында төп берәмлекләр исәбенә керә[7].
| Секунд | |
 | |
| Кыскача исем | sek. һәм sek. |
|---|---|
| Берәмлек символы | с, s[1][2][3][…], s, ث, s, san., с, 秒, 秒, 秒, 秒, s һәм s |
| Санлы әһәмият | 9 192 631 770 Герц[4] һәм 3,1689E−8 Тропический год |
| СИ берәмлегендә | 1 секунд |
| Башка үлчәү берәмлекләренә | 3,2E−11 меңьеллык, 3,17E−10 гасыр, 3,171E−9 унъеллык, 3,1688E−8 юлианский год, 3,1689E−8 Гөргери елы, 3,1689E−8 Тропический год, 3,171E−8 ел, 3,80254E−7 ay, 8,2672E−7 Фортнайт, 1,653439E−6 атна, 1,1574074E−5 тәүлек, 0,000277777778 сәг, 0,016666666667 минут, 1000 миллисикун, 1 000 000 микросекунда, 1 000 000 000 наносекунда һәм 10 децисекунда |
| Физик зурлык | озаклык[d][2][5] һәм specific impulse by weight[d] |
| Делится на единицы | децисекунда[d] |
| Код точности времени Викиданных | 14[6] |
| Викимәгълүматларга эквивалент SPARQL-мөрәҗәгать | wd:Q11574 p:P2370/psn:P2370 [wikibase:quantityAmount ?source; wikibase:quantityUnit ?base]. ?item p:P2370/psn:P2370 [wikibase:quantityAmount ?target; wikibase:quantityUnit ?base]. BIND(?source / ?target as ?value) |
 Секунд Викиҗыентыкта | |
Кыска һәм өлешле берәмлекләрҮзгәртү
«Секунд» үлчәү берәмлеге белән, кагыйдә буларак, СИ өлешле алкушымчыклары гына кулланыла (деци- һәм санти-лардан башка). Зур вакыт интервалларын үлчәү өчен минут, сәгать, тәүлек, һ. б.-лар кулланыла.
| Кабатлы | Өлешле | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| зурлык | исем | билге | зурлык | исем | билге | ||
| 101 с | декасекунд | дас | das | 10−1 с | децисекунд | дс | ds |
| 102 с | гектосекунд | гс | hs | 10−2 с | сантисекунд | сс | cs |
| 103 с | килосекунд | кс | ks | 10−3 с | миллисекунд | мс | ms |
| 106 с | мегасекунд | Мс | Ms | 10−6 с | микросекунд | мкс | µs |
| 109 с | гигасекунд | Гс | Gs | 10−9 с | наносекунд | нс | ns |
| 1012 с | терасекунд | Тс | Ts | 10−12 с | пикосекунд | пс | ps |
| 1015 с | петасекунд | Пс | Ps | 10−15 с | фемтосекунд | фс | fs |
| 1018 с | эксасекунд | Эс | Es | 10−18 с | аттосекунд | ас | as |
| 1021 с | зеттасекунд | Зс | Zs | 10−21 с | зептосекунд | зс | zs |
| 1024 с | иоттасекунд | Ис | Ys | 10−24 с | иоктосекунд | ис | ys |
| кулланырга киңәш ителми гамәлдә кулланылмый яки сирәк кулланыла | |||||||
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ Ontology of units of Measure (OM) 1.8
- ↑ 2,0 2,1 6.5.2 // Quantities and units—Part 1: General — 1 — ISO, 2009. — 41 p.
- ↑ 3-7.a // Quantities and units—Part 3: Space and time — 1 — ISO, 2006. — 19 p.
- ↑ Time and frequency: SI unit of time (second) (inglés) — Үлчәмнәр һәм авырлык үлчәүләр буенча халыкара бюро.
- ↑ SI A concise summary of the International System of Units, SI — 2019.
- ↑ https://www.wikidata.org/wiki/Special:ListDatatypes#Time
- ↑ Деньгуб В. М., Смирнов В. Г. Единицы величин. Словарь-справочник. — М.: Издательство стандартов, 1990. — Б. 103. — ISBN 5-7050-0118-5.