Wikipedia

Самсара

Самсара ул "йөрү" яки "дөнья" мәгънәсендәге Санскрит сүзе, ул циклик, чылбырлы үзгәртүне билгели.[1][2] Ул шулай ук янә тууның һәм "бөтен тормышның, материянең, булганның цикллылыгының" концепциясе, күпчелек Һиндстан диннәренең фундаменталь ышануы.[3][4] Кыскача ул үлем һәм янә туу циклы.[2][5] Самсара турында кайвакыт транс-күчеш, кармик цикл, реинкарнация һәм "максатсыз күчү, йөрү яки дөньяда булу" төшенчәләре яки гыйбарәләренә бәйле рәвештә сөйлиләр.[2][6]

Самсара
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-zh-hant" does not exist.
Моңа өлешчә туры килә Юдоль[d] һәм реинкарнация
 Самсара Викиҗыентыкта

Самсара концепциясенең пост-Ведик әдәбиятта тамырлары бар; теория турында Ведаларның үзләрендә сүз бармый.[7][8] Ул үскән формада, ләкин механистик детальләрдә түгел, иртә Упанишадаларда пәйда була.[9][10] Самсара доктринасының тулаем күрсәтелүе Буддачылык һәм Җәйничелек кебек Шраманик диннәрдә бар, һәм шулай ук безнең эраның 1-енче меңьеллыгыннан соң төрле Һинд дине фәлсәфәсе мәктәпләрендә.[10][11] Самсара доктринасы Һиндстан диннәрендә карма теориясенә бәйле Самсарадан азат ителү Һиндстан традицияләрнең үзәгендә һәм шулай эчке каршылыкларында булган.[12][13] Самсарадан азат ителү мокша, Нирвана, Мукти яки Кайвалья дип атала.[6][14][15]

Этимология һәм терминология

үзгәртү

Самсара (Дэванагари язуы белән: संसार) сүзенең мәгънәсе "йөрү",[2][16] һәм шулай ук "дөнья" бу төшенчә "циклик үзгәреш" дигәнне аңлата.[1] Самсара барлык Һиндстан диннәрендә дә фундаменталь концепция булып тора, карма теориясенә бәйле һәм барлык җан ияләре туулар һәм янә туулар аша циклик баралар дигән ышануга карый. Төшенчә шулай ук “дәвам итеп булу”, “транс-күчеш”, “кармик цикл”, “тормыш тәгәрмәче” һәм "тормышның, материянең, булуның цикллыгы”на бәйле.[2][5][17] Шулай ук “Сансара” дип язылыш очрый.[5][18] Монье-Уильямс буенча, Saṃsāra сүзенең Saṃsṛ (संसृ) төшенчәсеннән килеп чыккан, аның мәгънәсе "әйләнеп бару, дәвамлы халәтләр аша узу, ирешүгә таба бару, чылбырда хәрәкәтләнү".[19] Бу тамырдан концептуаль форма борынгы текстларда очрый, мәсьәлән, Самсарана, аның мәгънәсе "дөньяда җан ияләрнең тууы һәм янә тууы аша, бер-бер артлы халәтләр аша узу.[19] Төшенчә Самсарага кадәр кыскартыла, ул шул ук концепциягә карый, ягъни “дөньяви булуның дәвамлы халәтләре аша узу", транс-күчеш, метемпсихоз, яшәүләр чылбыры, биредә берәү алдагы халәтләрне тәннән-тәнгә кадәр кабатлый, даими үзгәр ә торган тормыш, үсеш, җимерелү һәм янә үлү.[6][19][20] Концепция мокша, шулай ук мукти, нирвана, ниббана яки кавалья төшенчәсе белән капма-каршы, ул бу максатсыз йөрү циклыннан азат ителүгә карый.[6][19] Самсара концепциясе пост-Ведик вакытларда үстерелгән булган һәм Самхита бүлекләрендә аның эзләре бар, мәсьәлән, Ригведаның 1.164, 4.55, 6.70 һәм 10.14 бүлекләрендә .[9][21][22] Фикер Ведаларның Самхита катламнарында искә алынганга күрә, анда ачык итеп күрсәтү юк һәм фикер тулысынча иртә Упанишадаларда үсеш алган.[23][24] Дэимиен Кьюн раслаганча “циклик туу һәм үлем" концепциясе безнең эраның якынча 800-енче елда пәйда була.[25] Самсара сүзе Мокша белән бергә, берничә Төп Упанишадада пәйда була, мәсьәлән, Катха Упанишаданың 1.3.7 шигырендә,[26] Шветашватара Упанишадның 6.16 шигырендә,[27] Майтри Упанишадның 1.4 һәм 6.34 шигырьләрендә. .[28][29]

Самсара' ' сүзе Самсрти сүзенә карый, соңгысы "дөньяви булулыкның агышы, транс-күчеш, агыш, чылбыр яки " дигәнне аңлата.[19]

Билгеләмә һәм рациональлек

үзгәртү

Сүз Стивен җ. Лаумаркис раслаганча, турыдан-туры мәгънәдә "аша узучы, өстендә агучы" дигәнне аңлата, бу "максатсыз һәм юнәлешсез йөрү" мәгънәсендә.[30] Самсара концепциясе шәхес төрле патшалыкларда һәм формаларда тууын дәвам итә дип ышану белән якын ассоциацияләнә.[31]

Ведик текстның иң иртә катламнарында тормыш концепциясе кертелгән, һәм шуннан соң җыелган яхшы гамәлләргә һәм гөнаһларга күрә күктә һәм тәмугъта тормыш дәвам итеп кертелә.[32] Шулай итеп, борынгы Ведик ришилар соңыннан тормыш фикерен артык гади дип исбатлап караганнар, чөнки кешеләр тулаем мораль яки мораль булмаган тормышны яшәмиләр. Күбесенчә яхшылык кылынган тормышлар арасында кайбер тормышлар күбрәк яхшылык кылынган; шулай да явызлыкның дәрәҗәләре юк һәм текстларда расланганча Ходай Яма Раҗка кешеләрне төрле дәрәҗә алкышлар яки җәзалар биреп “я шул, яки башкасы” һәм пропорциясез рәвештә хөкем итү гадел булмас иде.[33][34][35] Алар тормыштан соң тормышта берәүнең кылган эшләренә нисбәттә фикерне алга сөргәннәр һәм бу беткәч, берәү кайта һәм янә туа.[33][11][36] Бу фикер борынгы һәм урта гасыр текстларда очрый, мәсьәлән, Махабхаратаның 6:31 бүлегендә һәм Бхагавата Пурананың 6.10 бүлегендә.[33][17][21]

Тарихы

үзгәртү

Кабатланучы реинкарнация циклның тарихи килеп чыгышы ачык күренми, әмма концепция безнең эраның беренче меңьеллыгы дәвамында Һиндстанда да, борынгы Юнaʜстандә дә очрыйлар.[37][38]

Самсара Ригведа кебек соң Ведик текстларда турында ишарә бар, әмма теориясе юк.[9][39] Ведаларның соңрак текст катламнарында карма һәм янә тууның доктринасы искә алына һәм алдан ителә, шулай да Стивен Лаумакис раслаганча, фикер тулысынча үсеш алмаган.[23] Бу фикерләр тулырак иртә Упанишадаларда үстерелә, әмма анда шулай ук махсус механик детальләр турында аңлатылмый.[23] Безнең эрага кадәр беренче меңьеллыктан башлап Буддачылык, Җәйничелек һәм Һинд дине фәлсәфәсенең төрле мәктәпләрендә Тәфсилле доктриналарында уникаль хасиятләр чәчәк ата.[10]

Кайбер галимнәр фикеренчә, Самсара доктринасы Шрамана традицияләреннән килеп чыккан һәм шуннан соң Брахманик традицияләр (Һинд дине) тарафыннан кабул ителергә мөмкин булган[40][41][42] Кайсы йогынты ясаган турында шәһадәтләр төгәл түгел һәм фикер йөртү рәвешендә һәм мөгаен Самсара теорияләре үзара йогынты ясап үсеш кичергәннәр.[43]

Пунамритью: янә үлем

үзгәртү

Самсара гадәттә җан ияләренең янә тууы һәм реинкарнациясе буларак тасвирланса, тарих дәвамында фикернең хронологик үсеше кеше тормышының чын асылы нәрсәдә һәм кеше бер генә мәртәбә генә үлә турында сораулар белән башланган. Бу башта Пунамртью ("янә үлем") һәм Пунаравртти ("кайту") концепцияләренә китергән.[20][44][45] Бу иртә теорияләр раслаганча, кеше табигате ике чынлыкта үсеш кичерә, берсе үзгәрми торган абсолүт Атманда, ул ничектер үзгәрми торган чынлыкка һәм ул ничектер Брахман дигән яктылыкка бәйле,[46][47] һәм калганы вакыйгалар дөньясы Майяда гел үзгәреп торучы субъект (тән).[48][49][50] Ведик теософик уйлауларда янә үлем “Сваргада яки күктә үткәрелгән еллары”ның ахырын чагылдырган һәм шуннан соң вакыйгалар дөньясында янә туу булган.[51] Самсара барлык Һиндстан диннәре өчен уртак булган булуның нигез теориясенә үскән.[52]

җон Боукер раславынча, кеше буларак янә туу шуннан соң "туулар дәвамлыгын туктатып Мокшага ирешү өчен сирәк мөмкинчелек" итеп тәкъдим ителгән булган.[47] Һәрбер Һиндстан рухи традициясе рухи азат ителү өчен җиванмукти (бу тормышта азат ителү) үз фикерләрен һәм юлларын (марга яки Йога) булдырган,[47] ,[53][54][55] шул ук вакытта башкалар Видеһамукти (тормыштан соң азат ителү) белән ризалашалар.[56][57]

Беренче Хакыйкать
Беренче хакыйкать, җәфа чигү (Пали телендә: дукха; Санскрит телендә: духкха)
ул самсара дигән (турыдан-туры мәгънәдә “йөрү”) янә тумышлар патшалыгының булуының хасияте.

Шрамана традицияләрендә (Буддачылык һәм Җәйничелек) безнең эраның 6-ынчы гасыры тирәсендә яңа фикерләр өстәгән.[58] Алар киңрәк контекстта кешенең җәфа чигүен ассызыклап янә тууны, янә үлүне һәм авыртуның чынлыгын дини тормышның үзәгенә һәм башына куйганнар.[59] Самсарага Шраманаларның башлаусыз циклик процесс буларак караш булган һәм һәр туу һәм үлем шул процесста пунктуация билгеләре кебек һәм янә туудан һәм янә үлемнән рухи азат ителү буларак каралган.[60] Самсарик янә туу һәм янә үлү фикерләре турында бу диннәрдә төрле төшенчәләрдә сөйләнелә, мәсьәлән, Буддачылыкның иртә Пали Сутталардагы кебек Агатитатида.[61]

Фикерләр эволүциясе

үзгәртү

Шуларга караган Һинд дине традицияләрендә “Самсара” теорияләре үсеп төрле сотеорология (коткару) ассызыкланган булган.[13] Мәсьәлән, Обейесекере раслаганча, аларның For example, in their Самсара теорияләрендә Һинд дине традицияләре Атманны яки җан булуын таныганнар һәм һәрбер җан иясенең үзгәрми торган асылы булуын таныганнар, шул ук вакытта Буддачылык традицияләре шундый җан булуны инкарь иткәннәр һәм Анатта концепциясен үстергәннәр.[52][13][62] Һинд дине традицияләрендә Коткарылу (мокша, мукти) Атман (үз) һәм Брахман (универсаль чынлык) концепцияләрен кулланып тасвирланган булган,[63] шул ук вакытта Буддачылыкта ул (нирвана, ниббана) Анатта (“үзе” булмау) һәм Суньята (бушлык) концепцияләре аша тасвирлана.[64][65][66]

Аҗивика традициясе Самсараны азат ихтияр юк белән фикере белән кушканнар, шул ук вакытта Җәйничелек азат ихтияр белән җан концепциясен (ул аны "җива"дип атаган) кабул иткән, әмма азат ителү ысулы буларак аскетизм һәм бәйләнеш дип аталган“Сансара”дан азат ителү гамәлен кабул иткән.[67][68] Һинд диненең һәм Буддачылыкның төрле суб-традицияләре аскетизмнан качканнар һәм булуның чын табигатен ашыру аша үз фикерләрен үстергәннәр.[69]

Һинд динендә Самсара

үзгәртү

Һинд динендә, Самсара ул җан сәяхәте.[70] Һинд дине буенча тән үлә, әмма җан мәңге чынлык, җимерелми торган һәм балкый торган.[70] Бар нәрсә һәм бар җан ияләре бәйләнештә, циклик һәм ике әйбердән җаннан һәм тәннәр торалар, җан һәм тәннән яки материядән торалар.[18] Бу мәңге җанАтман дип атала һәм беркайчан да янә инкарнация алмый, ул үзгәрми һәм Һинд динендә үзгәрә алмый.[18] Капма-каршы рәвештә, тән һәм шәхес, үзгәр ала, даими рәвештә үзгәрә, туа һәм үлә.[18] Хәзерге карма тормышының киләчәк шартларына йогынты ясый, һәм шулай ук тормышларның киләчәк патшлалыкларына һәм формаларына.[71][72] Һинд дине тормыш карашында яхшы максат һәм гамәлләр яхшы киләчәккә илтәләр, начар максат һәм гамәлләргә китерә.[73]

Дәрәҗәле тормыш, гамәлләр дхарма белән туры киләләр һәм Һинд дине тарафдарлары ышануы буенча яхшырак киләчәккә, я бу тормышта, я киләсе тормышта китерә.[74] Рухи омтылышларның максаты, булсын ул бхакти (тугърылык юлы), карма (эш), җнана (белем), я раҗа (медитация) аша ул Самсарадан мокша.[74][75]

Һинд дине традицияләренең язмаларының өлеше Упанишадалар беренче чиратта Самсарадан үз-үзеңне азат итүгә игътибар бирәләр.[76][77][78] Бхагавад Гита азат ителүнең төрле юллары турында сүз алып бара.[70] Һарольд Коуард раслаганча Упанишадалар "кеше табигатенең бик оптимистик карашын камиллеген" тәкъдим иткән һәм бу текстларда кешенең тырышуы ул үз-камиллеккә һәм үз-белемгә сәяхәт, шулай итеп “Самсара”дан коткарылганчы.[79] Упанишадик традицияләрдә рухи эзләү хакыйкатьне үзеңдә табу һәм берәүнең җанын белү, бу халәт азат ителү яки мокша дигән балкышлы халәткә китерә.[80]

Һинд дине традицияләре эчендә аермалар

үзгәртү

Барлык Һинд дине традицияләрендә һәм Даршаналарында уртак Самсара концепциясе, әмма алар детальләрдә аерылалар һәм ничек Самсарадан азат ителү тасвирлавында аерылалар.[81] Самсара гел үзгәрә торган чынлык яки Майя (кыяфәт, иллүзия) вакытлы дөньясында янә туу циклы буларак карала, Брахман беркайчан да үзгәрми торган нәрсә кебек яки Сат буларак карала (мәңге хакыйкать, чынлык), һәм Брахман реализациясе һәм Самсарадан азат ителү буларак мокша карала.[63][82][83]

Һинд диненең Мадһвачарьяның Двайта Веданта кебек дуалистик тугърылар традицияләрендә теистик карашлар, рухи җан һәм Брахман (Вишну, Кришна) ике төрле чынлык булып торалар, Вишнуга яратып тугъры булу Самсарадан азат ителү ысулы, Мокшаны бирү Вишнуның мәрхәмәте һәм рухи азат ителү бары тик тормыштан соң ирешелергә мөмкин (“видеһамукти”) дигән карашлар алга сөрелә.[84] Һинд диненең дуалистик булмаган традицияләре, мәсьәлән, Ади Шанкараның Адвайта Веданта традициясе монистик карашларны алга сөрә, аларда шәхси кеше җаны һәм Брахман идентик, бары тик наданлык, импульслылык һәм инерция Самсара аша җәфага китерергә мөмкин дип раслый, чынлыкта алар дуальлекләр түгел, медитация һәм үзеңне белү рухи азат ителүгә юл, берәүнең җаны Брахман булуын аңлау мокшага идентик икәнен һәм рухи азат ителү бу тормышта мөмкин икәне (җиванмукти) раслана.[66][85]

Шулай ук карарга мөмкин

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 Klaus Klostermaier, 2010, 604 бит.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Mark Juergensmeyer, Wade Clark Roof, 271-272 битләр.
  3. ↑ Yadav, Garima (2018), "Abortion (Hinduism)", Hinduism and Tribal Religions, Springer Netherlands, pp. 1–3, ISBN 9789402410365, retrieved 2019-02-24 
  4. ↑ Flood, Gavin D. (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Rita M. Gross (1993). Buddhism After Patriarchy: A Feminist History, Analysis, and Reconstruction of Buddhism. State University of New York Press. pp. 148. ISBN 978-1-4384-0513-1. https://books.google.com/books?id=PK37AxCfxVEC. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Shirley Firth (1997). Dying, Death and Bereavement in a British Hindu Community. Peeters Publishers. pp. 106, 29–43. ISBN 978-90-6831-976-7. https://books.google.com/books?id=pYNXC-HK1u0C. 
  7. ↑ A.M. Boyer: Etude sur l'origine de la doctrine du samsara. Journal Asiatique, (1901), Volume 9, Issue 18, S. 451-453, 459-468
  8. ↑ Yuvraj Krishan: . Bharatiya Vidya Bhavan, 1997, [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 978-81-208-1233-8]]
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 A.M. Boyer (1901), Etude sur l'origine de la doctrine du samsara, Journal Asiatique, Volume 9, Issue 18, pages 451-453, 459-468
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Stephen J. Laumakis, 2008, 90-99 битләр.
  11. ↑ 11,0 11,1 Yuvraj Krishan (1997). The Doctrine of Karma: Its Origin and Development in Brāhmaṇical, Buddhist, and Jaina Traditions. Bharatiya Vidya Bhavan. pp. 17–27. ISBN 978-81-208-1233-8. https://books.google.com/books?id=_Bi6FWX1NOgC. 
  12. ↑ Obeyesekere, 2005, 1-2, 108, 126-128 бит.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Mark Juergensmeyer, Wade Clark Roof, 272-273 битләр.
  14. ↑ Michael Myers, 2013, 36 бит.
  15. ↑ Harold Coward, 2008, 103 бит.
  16. ↑ Lochtefeld, 2002, 589 бит.
  17. ↑ 17,0 17,1 Yuvraj Krishan (1988), Is Karma Evolutionary?, Journal of Indian Council of Philosophical Research, Volume 6, pages 24-26
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Jeaneane D. Fowler, 1997, 10 бит.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 Monier Monier-Williams (1923). A Sanskrit-English Dictionary. Oxford University Press. pp. 1040–1041. https://books.google.com/books?id=_3NWAAAAcAAJ&pg=PA1040. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Wendy Doniger (1980). Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions. University of California Press. pp. 268–269. ISBN 978-0-520-03923-0. https://books.google.com/books?id=4WZTj3M71y0C. 
  21. ↑ 21,0 21,1 Louis de La Vallée-Poussin (1917). The way to Nirvana: six lectures on ancient Buddhism as a discipline of salvation. Cambridge University Press. pp. 24–29. https://books.google.com/books?id=Ito8AAAAIAAJ. 
  22. ↑ Yuvraj Krishan (1997). The Doctrine of Karma: Its Origin and Development in Brāhmaṇical, Buddhist, and Jaina Traditions. Bharatiya Vidya Bhavan. pp. 11–15. ISBN 978-81-208-1233-8. https://books.google.com/books?id=_Bi6FWX1NOgC. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Stephen J. Laumakis, 2008, 90 бит.
  24. ↑ Dalal, 2010, 344, 356-357 бит.
  25. ↑ Damien Keown, 2004, 248 бит.
  26. ↑ Katha Upanishad प्रथमोध्यायः/तृतीयवल्ली Wikisource
  27. ↑ Shvetashvatara Upanishad षष्ठः अध्यायः Wikisource
  28. ↑ Maitri Upanishad Wikisource, Quote: ३ चित्तमेव हि संसारम् तत्प्रयत्नेन शोधयेत्
  29. ↑ GA Jacob (1963), A concordance to the Principal Upanishads and Bhagavad Gita, Motilal Banarsidass, pages 947-948
  30. ↑ Stephen J. Laumakis, 2008, 97 бит.
  31. ↑ Hinduism. The Canadian Encyclopedia (2014-08-21). әлеге чыганактан 2014-02-27 архивланды. 2015-07-31 тикшерелгән.
  32. ↑ James Hastings; John Alexander Selbie; Louis Herbert Gray (1922). Encyclopædia of Religion and Ethics. T. & T. Clark. pp. 616–618. https://books.google.com/books?id=UD8TAAAAYAAJ. 
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 Jessica Frazier, Gavin Flood, 84-86 битләр.
  34. ↑ Kusum P. Merh (1996). Yama, the Glorious Lord of the Other World. Penguin. pp. 213–215. ISBN 978-81-246-0066-5. https://books.google.com/books?id=XSoKAQAAMAAJ. 
  35. ↑ Anita Raina Thapan (2006). The Penguin Swami Chinmyananda Reader. Penguin Books. pp. 84–90. ISBN 978-0-14-400062-3. https://books.google.com/books?id=iDiRLzPFOPIC. 
  36. ↑ Patrul Rinpoche; Dalai Lama (1998). The Words of My Perfect Teacher: A Complete Translation of a Classic Introduction to Tibetan Buddhism. Rowman Altamira. pp. 95–96. ISBN 978-0-7619-9027-7. https://books.google.com/books?id=40i38mGQ6aAC. 
  37. ↑ Norman C. McClelland (2010). Encyclopedia of Reincarnation and Karma. McFarland. pp. 102–103. ISBN 978-0-7864-5675-8. https://books.google.com/books?id=S_Leq4U5ihkC. 
  38. ↑ Clifton D. Bryant; Dennis L. Peck (2009). Encyclopedia of Death and the Human Experience. SAGE Publications. pp. 841–846. ISBN 978-1-4522-6616-9. https://books.google.com/books?id=4Zt2AwAAQBAJ. 
  39. ↑ Vallee Pussin (1917). The way to Nirvana: six lectures on ancient Buddhism as a discipline of salvation. Cambridge University Press. pp. 24–25. https://books.google.com/books?id=Ito8AAAAIAAJ. 
  40. ↑ Gavin D. Flood (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 978-0521438780]], page 86, Quote: “The origin and doctrine of Karma and Samsara are obscure. These concepts were certainly circulating amongst sramanas, and Jainism and Buddhism developed specific and sophisticated ideas about the process of transmigration. It is very possible that the karmas and reincarnation entered the mainstream brahmanical thought from the sramana or the renouncer traditions. Yet, on the other hand, although there is no clear doctrine of transmigration in the vedic hymns, there is the idea of redeath, that a person having died in this world, might die yet again in the next.”
  41. ↑ Padmanabh S. Jaini 2001 “Collected Paper on Buddhist Studies” Motilal Banarsidass, [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 81-208-1776-1]], page 51, Quote: "Yajnavalkya’s reluctance to discuss the doctrine of karma in public (...) can perhaps be explained by the assumption that it was, like that of the transmigration of soul, of non-brahmanical origin. In view of the fact that this doctrine is emblazoned on almost every page of sramana scriptures, it is highly probable that it was derived from them."
  42. ↑ Govind Chandra Pande, (1994) Life and Thought of Sankaracarya, Motilal Banarsidass [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 81-208-1104-6]], page 135, Quote: (...) They Sramanas could have been connected with the Harappan Civilization which is itself enigmatic. It seems that some Upanishad thinkers like Yajnavalkya were acquainted with this kind [sramanic] thinking (...) and tried to incorporate these ideas of Karma, Samsara and Moksa into the traditional Vedic thought.
  43. ↑ Wendy Doniger (1980). Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions. University of California Press. pp. xvii–xviii. ISBN 978-0-520-03923-0. https://books.google.com/books?id=4WZTj3M71y0C. ; Quote: "There was such constant interaction between Vedism and Buddhism in the early period that it is fruitless to attempt to sort out the earlier source of many doctrines, they lived in one another's pockets, like Picasso and Braque (who were, in later years, unable to say which of them had painted certain paintings from their earlier, shared period)."
  44. ↑ Buitenen, 1957, 34-35 битләр.
  45. ↑ Mircea Eliade, 1987, 56-57 битләр.
  46. ↑ Jessica Frazier, Gavin Flood, 18 бит.
  47. ↑ 47,0 47,1 47,2 John Bowker, 2014, 84-85 битләр.
  48. ↑ Jessica Frazier, Gavin Flood, 18-19, 24-25 битләр.
  49. ↑ Harold Coward, 2012, 29-31 битләр.
  50. ↑ John Geeverghese Arapura, 1986, 85-88 битләр.
  51. ↑ Robert S. Ellwood; Gregory D. Alles (2007). The Encyclopedia of World Religions. Infobase Publishing. pp. 406–407. ISBN 978-1-4381-1038-7. https://books.google.com/books?id=1pGbdI4L0qsC. 
  52. ↑ 52,0 52,1 Obeyesekere, 1980, 139-140 битләр.
  53. ↑ Klaus Klostermaier, Mokṣa and Critical Theory, Philosophy East and West, Vol. 35, No. 1 (Jan., 1985), pages 61-71
  54. ↑ Norman E. Thomas (April 1988), Liberation for Life: A Hindu Liberation Philosophy, Missiology, Volume 16, Number 2, pp 149-160
  55. ↑ Gerhard Oberhammer (1994), La Délivrance dès cette vie: Jivanmukti, Collège de France, Publications de l'Institut de Civilisation Indienne. Série in-8°, Fasc. 61, Édition-Diffusion de Boccard (Paris), [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 978-2868030610]], pages 1-9
  56. ↑ M. von Brück (1986), Imitation or Identification?, Indian Theological Studies, Vol. 23, Issue 2, pages 95-105
  57. ↑ Paul Deussen, Калып:Google books, pages 356-357
  58. ↑ Michael Myers, 2013, 79 бит.
  59. ↑ Michael Myers, 2013, 79-80 битләр.
  60. ↑ Paul Williams; Anthony Tribe (2000). Buddhist Thought: A Complete Introduction to the Indian Tradition. Routledge. pp. 18–19, chapter 1. ISBN 0-415207002. https://books.google.com/books?id=BVvFBQAAQBAJ. 
  61. ↑ Thomas William Rhys Davids; William Stede (1921). Pali-English Dictionary. Motilal Banarsidass. pp. 94–95, Entry for Āgati. ISBN 978-81-208-1144-7. https://books.google.com/books?id=0Guw2CnxiucC&pg=PA94. 
  62. ↑ [a] Anatta, Encyclopædia Britannica (2013), Quote: "Anatta in Buddhism, the doctrine that there is in humans no permanent, underlying soul. The concept of anatta, or anatman, is a departure from the Hindu belief in atman (“the self”)."; [b] Steven Collins (1994), Religion and Practical Reason (Editors: Frank Reynolds, David Tracy), State Univ of New York Press, [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 978-0791422175]], page 64; "Central to Buddhist soteriology is the doctrine of not-self (Pali: anattā, Sanskrit: anātman, the opposed doctrine of ātman is central to Brahmanical thought). Put very briefly, this is the [Buddhist] doctrine that human beings have no soul, no self, no unchanging essence."; [c] Edward Roer (Translator), Калып:Google books to Brihad Aranyaka Upanishad, pages 2-4; [d] Katie Javanaud (2013), Is The Buddhist ‘No-Self’ Doctrine Compatible With Pursuing Nirvana?, Philosophy Now; [e] David Loy (1982), Enlightenment in Buddhism and Advaita Vedanta: Are Nirvana and Moksha the Same?, International Philosophical Quarterly, Volume 23, Issue 1, pages 65-74; [f] KN Jayatilleke (2010), Early Buddhist Theory of Knowledge, [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 978-8120806191]], pages 246-249, from note 385 onwards;
  63. ↑ 63,0 63,1 Moksha 2020 елның 25 октябрь көнендә архивланган., Georgetown University
  64. ↑ Stephen J. Laumakis (2008). An Introduction to Buddhist Philosophy. Cambridge University Press. pp. 68–70, 125–128, 149–153, 168–176. ISBN 978-1-139-46966-1. https://books.google.com/books?id=_29ZDAcUEwYC. 
  65. ↑ Masao Abe; Steven Heine (1995). Buddhism and Interfaith Dialogue. University of Hawaii Press. pp. 7–8, 73–78. ISBN 978-0-8248-1752-7. https://books.google.com/books?id=11kAD7_pIXgC. 
  66. ↑ 66,0 66,1 Loy, David (1982). «Enlightenment in Buddhism and Advaita Vedanta: Are Nirvana and Moksha the Same?». International Philosophical Quarterly 22 (1): 65–74. DOI:10.5840/ipq19822217.
  67. ↑ Padmanabh S Jaini, George L Jart III (1980). Wendy Doniger. ed. Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions. University of California Press. pp. 131–133, 228–229. ISBN 978-0-520-03923-0. https://books.google.com/books?id=4WZTj3M71y0C. 
  68. ↑ Christopher Partridge (2013). Introduction to World Religions. Fortress Press. pp. 245–246. ISBN 978-0-8006-9970-3. https://books.google.com/books?id=Z3AjAwAAQBAJ. 
  69. ↑ George L Jart III (1980). Wendy Doniger. ed. Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions. University of California Press. pp. 131–133. ISBN 978-0-520-03923-0. https://books.google.com/books?id=4WZTj3M71y0C. 
  70. ↑ 70,0 70,1 70,2 Mark Juergensmeyer, Wade Clark Roof, 272 бит.
  71. ↑ Mukul Goel (2008). Devotional Hinduism: Creating Impressions for God. iUniverse. p. 6. ISBN 978-0-595-50524-1. https://books.google.com/books?id=63w84TKjEu0C. 
  72. ↑ Christopher Chapple (1986), Karma and creativity, State University of New York Press, [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 0-88706-251-2]], pages 60-64
  73. ↑ Jeaneane D. Fowler, 1997, 11 бит.
  74. ↑ 74,0 74,1 Flood, Gavin (2009-08-24). Hindu concepts. BBC Online. BBC. әлеге чыганактан 2014-04-11 архивланды. 2015-07-31 тикшерелгән.
  75. ↑ George D. Chryssides; Benjamin E. Zeller (2014). The Bloomsbury Companion to New Religious Movements. Bloomsbury Academic. p. 333. ISBN 978-1-4411-9829-7. https://books.google.com/books?id=HLZMAgAAQBAJ. 
  76. ↑ Jeaneane D. Fowler, 1997, 111-112 битләр.
  77. ↑ Yong Choon Kim; David H. Freeman (1981). Oriental Thought: An Introduction to the Philosophical and Religious Thought of Asia. Rowman & Littlefield. pp. 15–17. ISBN 978-0-8226-0365-8. https://books.google.com/books?id=omwMQA_DUVEC. 
  78. ↑ Jack Sikora (2002). Religions of India: A User Friendly and Brief Introduction to Hinduism, Buddhism, Sikhism, and the Jains. iUniverse. pp. 17–19. ISBN 978-1-4697-1731-9. https://books.google.com/books?id=FLRifVnKnh8C. 
  79. ↑ Harold Coward, 2008, 129 бит.
  80. ↑ Harold Coward, 2008, 129, also see pages 130-155 битләр.
  81. ↑ Jeaneane D. Fowler (1997). Hinduism: Beliefs and Practices. Sussex Academic Press. pp. 10–12, 132–137. ISBN 978-1-898723-60-8. https://books.google.com/books?id=RmGKHu20hA0C. (үле сылтама)
  82. ↑ H Chaudhuri (1954), The Concept of Brahman in Hindu Philosophy, Philosophy East and West, 4(1), pages 47-66
  83. ↑ M. Hiriyanna (1995). The Essentials of Indian Philosophy. Motilal Banarsidass. pp. 24–25, 160–166. ISBN 978-81-208-1330-4. https://books.google.com/books?id=QeRIP-TuKLAC. 
  84. ↑ Jeaneane D. Fowler (2002). Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism. Sussex Academic Press. pp. 340–347, 373–375. ISBN 978-1-898723-93-6. https://books.google.com/books?id=8dRZ4E-qgz8C. (үле сылтама)
  85. ↑ Jeaneane D. Fowler (2002). Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism. Sussex Academic Press. pp. 238–240, 243–245, 249–250, 261–263, 279–284. ISBN 978-1-898723-93-6. https://books.google.com/books?id=8dRZ4E-qgz8C. (үле сылтама)

Әдәбият

үзгәртү

Тышкы сылтамалар

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Самсара&oldid=3969899