Николай Окулов (депутат)
Николай Окулов (12 декабрь, 1875 [1] - 1938 елның октябреннән соң) - хисапчы, Сарытау губернасыннан II чакырылыш Дәүләт Думасы депутаты.
| Николай Окулов | |
|---|---|
 | |
| Туган | 12 декабрь 1875 Өрҗем өязе, Нократ губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 4 октябрь 1938 елдан иртә түгел |
| Әлма-матер | Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты |
| Һөнәре | сәясәтче |
| Сәяси фирка | Партия народных социалистов[d] |
Биография
үзгәртүНиколай Павлович Окулов Нократ губернасының Өрҗем өязе Филипповский авылында Павел Моисеевич һәм Прасковья Алексеевна Окуловлар гаиләсендә туган. Николай тугач, аның әти-әнисе Нулинга күченә.
Нулин шәһәр училищесында белем ала.
1892 елда Казан укытучылар институтына укырга керә. 1895 елда институтны тәмамлаганнан соң, иң яхшы студент буларак, аны Сарысу (Царицын) шәһәренә ике еллык мәктәпкә җибәрәләр, анда ул якынча 3 ай эшли.
Училище директоры рөхсәтеннән башка кичләрен фатирларында Окулов укучылар белән өстәмә рәвештә шөгыльләнгән, Пушкин, Гоголь, Тургеневны укыган икән. 1896 елның башында ул кулга алына. Аны 1896 елның 22 октябрендә 3 айга Сарытау төрмәсенә утырталар. Ике ел дәвамында полициянең җәмәгать күзәтүе астында була.
1898 елда ул Сарептага күченә, анда төрле оешмаларда эшли.
1898 елда өйләнә.
1899 ел башында Сары-Чинга (Царицынга) кайта, анда С.М. Голицын урман кисү заводында эшли.
Хатыны авыру сәбәпле, Мәскәүгә күчү өчен рөхсәт алган. Кыска бухгалтерлык курсларын тәмамлый. Ялланып хисапчы булып хезмәт итә.
Сары-Чин газеталары һәм Петербургның "Сәүдә-сәнәгать газетасы" белән хезмәттәшлек итә.
1905 елда Сары-Чинга кайта[2]. Ростов миллионеры Е.Т. Парамоновның Сары-Чин агентлыгында бухгалтер булып эшли [3]. Бухгалтерлар һәм конторщиклар профсоюзын гамәлгә куючы һәм рәисе була.
1907 елның 7 февралендә Сарытау губернасы сайлау җыелышы сайлаучыларының гомуми составыннан II чакырылыш Дәүләт Думасы депутаты итеп сайлана. Думада Халык-социалистик фракция составына керә.
Дума таркатылганнан соң, Окулов энеслар партиясеннән чыга. С.М. Голицын конторасында бухгалтер булып эшли, аена 400 сум хезмәт хакы ала. 1910 елда Швейцариягә үпкә туберкулезыннан дәваланырга бара, Франциядә була. 1912 елда Новороссийскида зур бер катлы таш йорт төзи, чөнки туберкулез аркасында коры көньяк климатына мохтаҗ була. 1916 елда Пенза губернасы Керенск өязенең Алексеевка авылында утар белән торак йорт сатып ала, ләкин 1917 елда ул крестьяннар тарафыннан алына.
1925 елда гаилә Мәскәүгә күчеп килә. 1930 елларда «Сокол»торак-төзелеш кооперативы бухгалтеры һәм идарә рәисе урынбасары булып эшли[2] [4] .
1937 елның 8 августында конторада йорт китапларын карап йөргәндә Мәскәү һәм Мәскәү өлкәсе эчке эшләр идарәсе хезмәткәренә карата: «бу шпикны куарга кирәк, эшләргә генә комачаулый»,-ди. 1937 елның 5 сентябрендә «за антиобщественное поведение, порочащее звание советского работника" дигән формулировка белән эштән азат ителә. 1938 елның 16-17 март төнендә кулга алына, тентү барышында чит телдә ике китап, Дәүләт Думасының ике фотосурәте алына. Моннан тыш, хезмәттәшләр Окуловның дәүләт заемына язылудан баш тартуын һәм профсоюзга кермәвен күрсәткән.
1938 елның 15 августында Мәскәү шәһәр судының махсус коллегиясе утырышында РСФСР Җинаять Кодексының 58-10 маддәсе 1 өлеше буенча (советка каршы агитация) 7 елга ИТЛда һәм өч елга сайлау хокукларыннан мәхрүм итүгә хөкем ителгән[5]. 1938 елның 4 октябрендә РСФСР Югары Судының җинаять коллегиясе хөкем карарына кассацион шикаятьне кире кага. Окуловның тоткынлыкта булуы,яки үлеме турында мәгълүматлар табылмый.Тарихчы Е. П. Воробьев фикеренчә, ул аның тоткынлык урынына кадәр барып җиткәнче үлгән дип фаразлый[2] .
1995 елның 22 сентябрендә «сәяси репрессия корбаннарын реабилитацияләү турында» 1999 елның 18 октябрендәге РСФСР Законы нигезендә Мәскәү шәһәре прокуратурасы тарафыннан реабилитацияләнә [2] .
Гаиләсе
үзгәртүАдресы
үзгәртү- 1925-1938 - Мәскәү, Белинский урамы, 4 нче йорт, 13нче фатир [5] .
Әдәбият
үзгәртү- Бойович М. Дәүләт Дума әгъзалары (портретлар һәм биографияләр). Икенче чакырылыш. М, 1907. С. 311
- 2 нче Дәүләт Дума әгъзалары. Биографиясе. 1 нче һәм 2 нче Дума әгъзаларының чагыштырма характеристикалары. Алфавит индексы. SPb .: Пушкин бастыру кибете. 1907. 90.
- Россия Империясенең Дәүләт Думасы: 1906-1917. Б. Yu. Иванов, А. А. Комзолова, И. С. Ряховская. Мәскәү. РОССПЕН. 2008. С. 426.(үле сылтама)
- Воробьев Э. П. "Россия тормышы начар түгел, ул яхшы эш бирми": Дәүләт Дума депутаты Н.П. Окулов язмышы. // Яңа тарихи бюллетень, 2015.
- Воробьев Э. П. Россия Империясенең II Дәүләт Дума Депутатының сәяси эшчәнлеге Н.П. Окулов // Архивист бюллетене 2017 No. 4 ...
Архив
үзгәртү- Российский государственный исторический архив. Фонд 1278. Опись 1 (2-й созыв). Дело 310; Дело 567. Лист 11.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Дата приведена по источнику, подтверждается и и архив күчермәсе, archived from the original on 2018-02-12, retrieved 2022-01-20, но в источнике дата 1873, а в источнике — 1876.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Воробьёв Е. П. «Не так плоха русская жизнь, чтобы не давала хорошим работы»: судьба депутата Государственной думы Н. П. Окулова. // Новый исторический вестник, 2015.
- ↑ Инициалы уточнены по источнику .
- ↑ С 1925 по 1933 в посёлке Сокол жил другой депутат 2-ой Государственной Думы от Саратовской губернии М. Е. Березин, с которым Окулов мог быть знаком ещё по работе в нелегальных Казанских кружках.
- ↑ 5,0 5,1 Жертвы политического террора в СССР.