Төрекмәнстан: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
DerslekBot (бәхәс | кертем)
к пунктуация, replaced: - → — using AWB
Юл номеры - 42:
* [[IX гасыр|IX]]-[[X гасыр|X]] гасырларда [[Таһирилар]], [[Саманилар]] дәүләтендә.
* [[XI гасыр]]да Төрекмәнстан территориясы [[угызлар]] тарафыннан яулап алына. Соңрак, угызларның җирле иранлылар белән кушылуы нәтиҗәсендә, хәзерге төрекмән этносы барлыкка килә. [[XI гасыр|XI]]-[[XIII гасыр|XIII]] гасырларда башкаласы [[Мерв шәһәре]] булган беренче төрекмән [[Сәлҗүкләр дәүләте]] барлыкка килә.
* [[XIII гасыр]] башында [[монголлар]] тарафыннан яулап алына һәм [[Илханнар дәүләте]]нә, соңрак [[Тимурилар дәүләте]] составына керә.
* [[XVI гасыр|XVI]]-[[XVII гасыр|XVII]] гасырлар – [[Хива ханлыгы]] һәм [[Бохара ханлыгы]]на керә.
* [[1869]]–[[1885]] еллар – [[РоссияРусия империясыимпериясе]] тарафыннан яулап алына ([[Каспий арты өлкәсе]]).
* [[1917 ел]], [[ноябрь]] – [[декабрь]] – совет хөкүмәте урнаштырыла.
* [[1924 ел]], [[27 октябрь]] – [[Төрекмән Совет Социалистик Җөмһүрияте]] төзелә.
* [[1948 ел]], [[октябрь]] – [[Ашхабад]]да [[Ашхабадское җир тетрәве|көчле җир тетрәве]] нәтибәсендә 60-100 мең кешенең гомере өзелә.
Юл номеры - 55:
== Географик мәгълүмат ==
[[Файл:Turkmenistan satellite photo.jpg|thumb|right|270px|Төрекмәнстанның иярченнән төшерелгән фотосы]]
Территориясының 80 % артыгын [[Караком чүле]] алып тора. Төрекмәнстанның [[Каспий диңгезе|Каспийда]] яр сызыгы озынлыгы 1 768 км.
 
== Административ бүленеш ==
Юл номеры - 67:
 
== Икътисад ==
[[СССР]] чорында Төрекмәнстан чимал (нигездә мамык һәм энергия ташучылар) чыганагы булып тора. Хәзерге вакытта нефть һәм газ чыгару ТМПның 70 % тәшкил итә.
 
Рәсми чыганаклар буенча Төрекмәнстанның ТМП үсеше түбәндәгечә:
* 1999 – 16 %,
* 2000 – 18 %,
* 2001, 2002 – 20 %,
* 2003 – 17 %,
* 2004 – 21 %.
 
== Халык ==
Җөмһүрияттә халык санының тиз артуы күзәтелә. [[1979 ел]]дагы халык санын алу буенча республикада 2 759 мең, [[1989 ел]]да – 3 534 мең, [[1995 ел]] исәбе буенча – 4 481 мең кеше яшәгән. [[1995 ел]]дан соң да үсеш дәвам итә: [[2000 ел]]да – 5 200 мең, [[2001 ел]] башында – 5369,4 мең; [[2001 ел]], [[1 май]] – 5410 мең; [[2001 ел]], [[1 август]] – 5478,9 мең кеше.
 
Халыкның якынча 90 % – [[төрекмәннәр]], 4 % – [[үзбәкләр]], 3 % – [[руслар]]. Шулай ук [[азәриләр]], [[казаклар]], [[татарлар]] һ.б. халыклар да яши.
 
== Гаскәр ==
Юл номеры - 86:
== Чыганак ==
* http://ru.wikipedia.org/wiki/Туркмения </br> http://en.wikipedia.org/wiki/Turkmenistan#Geography
 
 
{{Төрки дәүләтләр һәм автономияләр}}
Строка 151 ⟶ 150 :
[[gag:Türkmenistan]]
[[gd:Turcmanastàn]]
[[gl:Turcomenistán - Türkmenostan]]
[[gu:તુર્કમેનિસ્તાન]]
[[gv:Yn Turkmenistaan]]