Орски: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем) |
Marat-avgust (бәхәс | кертем) Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 57:
|сайт = http://www.orsk-adm.ru
}}
'''Орски''' — [[Ырынбур өлкәсе]]нең халык саны буенча һәм икътисади яктан икенче шәһәре.
==Тарихи белешмә==
Кала казак далалары уртасында [[1735 ел]]да корыла. [[Җаек елгасы]]на Ор елгасы койган җирдә ныгытма төзүне ирекле рәвештә Русия дәүләтенә кушылган казак ханы Әбелхәер илче [[Котлымөхәммәт Мәмәш улы Тәфкилев|Котлымөхәммәд Тәфкилев]]тән сорый. Кала башта исеме Оренбург дип атала. Соңрак ул исем хәзерге [[Ырынбур]] шәһәренә күчә. Орский ныгытмасы [[казах халкы]] арасында ''Яманкала'' аты белән билгеле булды.
Орскидан Җаек буендагы ныгытмалар сызыгы төзелүе башлана. Биредән [[Урта Азия]] белән сәүдә иткән кәрваннар уза башлый. [[1861 ел]]ны Орски ныгытмасы казак станицасына әйләндерелә, [[1865 ел]]да шәһәр һәм [[Орски өязе|өяз]] үзәге статусы ала.
1930 елда Ильяс утары тирәсендә, каладан 3 чакрым читтә Южуралмаш төзелә башлый, аңа никель заводы, нефть кудыру заводы. Бу заводта “3нче Баку” – Эмба ятмасынының нефтен эшкәрткәннәр. Әле шәһәрнең бу өлешен ''Яңа шәһәр'' дип атыйлар.
Строка 68 ⟶ 69 :
Орск каласы [[XIX гасыр]] азакларына мәдәниятле бер төбәккә йөз тота башлаган, анда тирә-юньдә танылган өч мәдрәсә эшләгән.
Орски шәһәрендә 18нче гасырда ук беренче биш мәчет агачтан төзелгән була, беренче таш мәчет [[1900
Орск — бертуган Рәмиевләр өчен приисклардагы хуҗалыкларны берләштереп торучы үзәк булып торды. Биредә аларының мануфактура-галантерея кибетләре була. [[Закир Рәмиев]] [[Төркия]]дән укудан кайткач, шунда берничә ел яши, Орски сәүдәгәре Борнаевның кызына өйләнә. [[1918 ел]]дан [[Ырынбур]]дан китеп яңадан шунда төпләнәләр.
Строка 81 ⟶ 82 :
*[[Шакир Мөхәммәдъяров]]
*[[Заһит Хәбибуллин]], композитор
*[[Ринат Хәмиев]], 2012 елны РФ президентлыкка намзәтен куючы.
== Халык ==
{| class="wikitable"
|-
! [[1897]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=979</ref> !! [[1913]]<ref name=autogenerated1>http://www.mojgorod.ru/orenburg_obl/orsk/</ref> !! [[1926]]<ref name=autogenerated1>http://www.mojgorod.ru/orenburg_obl/orsk/</ref> !! [[1931]]<ref name=autogenerated1>http://www.mojgorod.ru/orenburg_obl/orsk/</ref> !! [[1939]]<ref name=autogenerated1>http://www.mojgorod.ru/orenburg_obl/orsk/</ref> !! [[1959]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php</ref> !! [[1970]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php</ref> !! [[1979]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php</ref> !! [[1989]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php</ref> !! [[2002]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php</ref> !! [[2010]]<ref>http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls</ref>
|-
| 14 016 || ~23 000 || ~13 300 || ~19 200 || ~66 300 || 176 214 || 225 314 || 246 667 || 270 711 || 250 963 || 239 752
|}
Милли состав буенча [[урыслар]] — 80,5 %, [[украиннар]] — 4,1 %, [[татарлар]] — 4 %, [[казахлар]] — 3,7 %, [[алманнар]] — 1,6 %, [[башкортлар]] — 1,6 %, [[мордвалар]] — 1,0 %, [[белоруслар]] — 0,5 %, [[чуашлар]] — 0,5 %, башкалар — 2,5 %.
==Икътисад ==
«Орскнефтеоргсинтез», «Южуралникель» (Орск) акционерлар җәмгыятләре, Орск җиңел металл конструкцияләр заводы.
| |||