Йөклелек: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
IanraBot (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 3:
[[Файл:Human Embryo - Approximately 8 weeks estimated gestational age.jpg|thumb|right|200px|Кеше [[эмбрион]]ы (8 атна).]]
[[File:HumanEmbryogenesis.svg|thumb|Кеше эмбрион үсүнең беренче стадиялары.]]
'''Кеше йөклелеге́''' ({{lang-la|graviditas}}) — [[хатын-кыз]]ларның организмының аерым халәте, аны кичергәндә хатын-кызның [[кешенең репродуктив системасы |репродуктив органнар]]ында [[эмбрион]] яки йөк үсеше булып тора. Йөклелек хатын-кызның [[җенес]] күзәнәге ([[күкәй]] күзәнәге) ирнең җенес күзәнәге ([[сперматозоид]]) белән аталану нәтиҗәсе булган яралгы яралу моментыннан башлана. Аталанган күкәй (яралгы) ананың аналык куышлыгында үсә. Ул Х-[[хромосома]] исе булып тора. Булачак баланың җенесе сперматозоид күчерә торган җенси Y-хромосома белән билгеләнә. X-хромосомадан кыз бала, ә Y-хромосомадан ир бала туачак. [[Бала]]ның ана карынында үсеше 9 ай дәвам итә.
 
Ана карынындагы 3 айга кадәрге яралгыны [[эмбрион]] дип, ә 3 айдан туганга кадәр — карындагы бала дип атыйлар. Ул кирәкле ризыкны һәм кислородны бала урынындагы кан тамырлары аша ананың каныннан ала. IX Кояш аеның ахырында (яки 28 көнгә тигез булган X Ай аеның башында) бала дөньяга килә. Баланың яңа туганнан соңгы үсеш чоры 18 яшькә кадәр дәвам итә.
Юл номеры - 14:
==Медицина күзәтүе==
Йөклелеккә 12 атна булганда УЗИ үтү мөһим. Нәкъ шул чорда яралгыда хромосом тайпылышлар (мисалга, [[Даун синдромы]] һәм шуңа охшаш башка төр авырулар) барлыгы-юклыгы ачыклана. Йөклелек 18-21 һәм 32-33 атнага җиткәндә район дәваханәсенең үзендә янә бер тапкыр УЗИ үтелә. КТГ( кардиотохография) аппараты ярдәмендә ана карынындагы баланың йөрәк тибеше тикшерелә.
Йөкле вакытта (яки авырга узу алдыннан) [[пенициллин]], [[тетрациклин]], ПАСК, [[ацетилсалицил кислотасы]] (аспирин), амидопирин, хинин, сульфаниламид препаратларын һ.б.ш. контрольсез эчү аркасында еш кына авыру балалар туа. Йөкле хатынның тиешенчә тукланмавы (бигрәк тә [[витаминнар]] җитмәү), йөклелек чорында токсикозның көчле булуы, ананың авырга калганга кадәрге һәм авырлы вакыттагы авырулары (бигрәк тә дәваланмаган яки дөрес дәваланмаганда), озак вакыт рентгенрингин нурлары белән нурландыру һ. б. — боларның барысы да булачак балага эзсез калмый. Еш кына баланың үзеннән-үзе төшүенә, вакытыннан алда яисә үле тууына китерүе ачыкланды. Шулай ук боларның баланың үсешендә төрле авырулар яки яшерен үзгәрешләр китереп чыгаруы да мөмкин. Соңгы очракта балалар бик зәгыйфь үсәләр, матдәләр алмашының төрле үзгәрешләре күзәтелә, яшьтәшләреннән аң ягыннан калышалар, җенси үсешләрендә кимчелекләр булуы мөмкин.
 
Фәндә озак вакытлар бала ана карынында ятканда аның организмыннан тулысынча бәйсез була дигән караш яшәп килде. Хәзер галимнәр яралгы белән ананың организмы бербөтен тәшкил итүен исбатладылар. Шулай ук анадан яралгыга микроблар, вируслар, агулы матдәләр, алкоголь һәм кайбер дару препаратларының эләгү мөмкинлеген дә раслыйлар. Аларның карындагы яралгыга, ә аннары балага зарарлы тәэсир итүе билгеле булды. Йөклелекнең беренче өч ае, яралгының әгъзалары формалашып, өлешчә эшли башлаганда, аеруча «сизгер» була, шуңа күрә авыру тудыручы факторларның тәэсире бу периодта аеруча куркыныч.
Юл номеры - 21:
== Шулай ук карагыз ==
* [[Күкрәк сөтен имезү]]
 
 
==Чыганаклар==
* [http://kitap.net.ru/studenikin/1.php Студеникин М. Я. Балалар сәламәтлеге турында китап /Русчадан 3. X. Билалова, Р. Г. Шакирова, Т. Р. Вәлиева, Ф. М. Хафизова тәрҗ. —Татар. кит. нәшр., 1989. — 216 б.]
 
[[Төркем:Шәхси тормыш]][[Төркем:Хатын-кыз]][[Төркем:Үрчү]]
[[Төркем:Хатын-кыз]]
[[Төркем:Үрчү]]