Мөселман: юрамалар арасында аерма

 

 

== Билгеләмә ==

Ислам динендә мөселман — [[Аллаһ]] тәгаләнең барлыгына һәм берлегенә, [[Мөхәммәт]] [[пәйгамбәр]]нең аның [[илче]]се һәм [[рәсүл]]е булуына [[шәһадәт]] иткән һәм [[Исламның биш баганасы]]нда тасвирланган тәртиптә яшәргә торышкан [[кеше]].

 

{{цитата|автор=[http://www.tataroved.ru/institut/islamoved/ns5 Айдар Хәйретдин]<ref name="mökaddimä">[http://www.tataroved.ru/religion/publ/5 «ТӘФСИР әл-КАЛЬБ» китабына багышланган МӨКАДДИМӘ]</ref>|[[Әһле ислам]] арасында «[[мөселман]]» белән «[[мөэмин]]» дигән [[төшенчә]]ләрне дөрес [[аң]]лау юк. Баштарак мин дә: «Мөэмин» ул «[[Шәһадәт|лә илаһа иллә Аллаһу]]» кәлимәсен әйтеп иман китергән кеше була, ә «мөселман» – моннан тыш биш вакыт [[намаз]]ны, [[ураза]], [[хаҗ]], [[зәкят]] кеби [[фарыз]]ларны тәмам төгәл үтәп баручы була. Димәк Аллаһ каршында мөселман мөэминнән югарырак тора» – дигән гомум [[ислам]] [[милләт]]е тарафыннан кабул ителгән хөкемгә ияргән идем. Аннары айныдым. Аллаһ үзләренең мөэминнәр булуларын дәгъвалаган [[гарәп]]ләргә: «Сез мөэминнәр түгел, сез [[мөселманнар]] гына әле» – дип җавап бирергә кушканын күрәчәкбез.<ref>«Чүлдән чыккан гарәпләр: «Без иман китердек» – диделәр. Аларга болай дип әйт: «Юк, сез иман китермәдегез, шуңа күрә: «Без буйсындык» – дип әйтегез; ә иман сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде...» – диген». [[Коръән]], ([http://kitap.net.ru/sura/49.php 49]:14)</ref> Нигә болай? Чөнки, [[аять]] сүзләре белән әйткәндә: «[[Иман (Ислам)|Иман]] сезнең йөрәкләрегезгә әле үтеп кермәде».<ref>[[Әли Гыймран сүрәсе]] / [[Коръән]], ([http://kitap.net.ru/sura/3.php 3]:154): "... Бит Аллаһ күкрәкләр эчендә булган уйларны [[Әл-Галим|белүче]]."</ref><ref>[[Әл-Гәнкәбут сүрәсе]] / [[Коръән]], ([http://kitap.net.ru/sura/29.php 29]:69): "[[Мөэмин|Ныклап ышанучылар]] Безнең юлыбызда тырышырлар, көрәшерләр, кирәк булса - сугышырлар, әлбәттә, Без аларны үзебез риза булган хак юлга күндерәчәкбез, Аллаһ, әлбәттә, мөэминнәр белән бергәдер. Мөэминнәрнең яхшы эшләре вә кылган изге гамәлләре фәкать [[Аллаһ]] ризасы өчен генә булса, Аллаһ аларга [[Тормыш|дөнья]]да - [[һидәят]], [[ахирәт]]тә - [[җәннәт]] бирер."</ref>}}

== Мөселман җәмгыятьләренең хәле ==

=== Ислам хезмәттәшлеге оешмасы ===

[[Ислам хезмәттәшлеге оешмасы]] әгъза-илләре җәмгыятьләрендә [[кеше хокуклары]] һәм [[хатын-кыз хокуклары]] мәсьәләдә радикаль карашлар өстенлек итә:

* [[Гарәбстан ярымутравы]] илләре ([[Йәмән]]нән тыш) хәттә [[БМО Генераль Ассамблеясе]] тарафыннан 1966 елда кабул ителгән ''Кеше хокуклары турында билль''ның «Икьтисади, социаль һәм мәдәни хокуклар турында халыкара пакт» һәм «Гражданлык һәм сәяси хокуклар турында халыкара пакт» исемле халыкара конвенцияләрне имзаламаган.

* ''Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе'' ([[:en:Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women|en]]) таләпләре хәттә аны имзалаган мөселман илләр җәмгыятьләрендә игътибарсыз калдырыла.

 

[[Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте]] башлыгының беренче ярдәмчесе һәм пресс-сәркәтибе Рөстәм Батровның [[2014 ел]]ның [[1 февраль]] көнендә «''Бөтендөнья [[хиҗаб]] көне''» <small>([[:en:World Hijab Day|en]])</small> уңаеннан кешенең Аллаһ Тәгалә алдында тышкы дини атрибутлары мы, иманы мы әһәмиятлерәк мәсьәләсенә багышланган мәкаләсе<ref>{{ref-ru}} {{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/article/96438|title = «Что лучше: путана в хиджабе или целомудренная женщина без платка?»|publisher=[[БИЗНЕС Online]] газетасы|author=Рөстәм Батров|accessdate=[[2017 ел]]ның [[12 апрель]] көне}}</ref> һәм [[Хәнәфи мәзһәбе]]нең шик астына салына алмаслык [[догма]] булуы турында башка фикерләре аркасында үз вазыйфаларыннан читләштерелүе турында хәбәрләр чыкты.<ref>{{ref-ru}} {{cite web|url=http://www.ng.ru/regions/2017-02-16/5_6930_tatarstan.html|title = Муфтий Татарстана остается без ключевых заместителей|publisher=[[Независимая газета]] газетасы|author=Глеб Постнов|accessdate=[[2017 ел]]ның [[4 апрель]] көне}}</ref>

 

== Шулай ук карагыз ==