Törek tele: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к →Tışqı läñkerlär: Tışqı sıltamalar |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 26:
== Yazu ==
== Sayılar / İsäp ==
=== Kaç? / Niçä, küpme? ===
{|
|1 ||bir ||ber
|-
|2 ||iki ||ike
|-
|3 ||üç ||öç
|-
|4 ||dört ||dürt
|-
|5 ||beş ||biş
|-
|6 ||altı ||altı
|-
|7 ||yedi ||cide
|-
|8 ||sekiz ||sigez
|-
|9 ||dokuz ||tuğız
|-
|10 ||on ||un
|-
|11 ||onbir ||unber
|-
|12 ||oniki ||unike
|-
|13 ||onüç ||unöç
|-
|14 ||ondört ||undürt
|-
|15 ||onbeş ||unbiş
|-
|16 ||onaltı ||unaltı
|-
|17 ||onyedi ||uncide
|-
|18 ||onsekiz ||unsigez
|-
|19 ||ondokuz ||untuğız
|-
|20 ||yirmi ||yegerme
|-
|21 ||yirmibir ||yegerme ber
|-
|30 ||otuz ||utız
|-
|40 ||kırk ||qırıq
|-
|50 ||elli ||ille
|-
|60 ||altmış ||altmış
|-
|70 ||yetmiş ||citmeş
|-
|80 ||seksen ||siksän
|-
|90 ||doksan ||tuqsan
|-
|100 ||yüz ||yöz
|-
|200 ||ikiyüz ||ike yöz
|-
|1000 ||bin ||meñ
|-
|10000 ||onbin ||un meñ
|-
|1000000 ||milyon ||million
|-
|37 ||otuzyedi ||utız cide
|-
|125 ||yüzyirmibeş ||yöz yegerme biş
|-
|1.5 ||birbuçuk ||ber yarım
|-
|2/3 ||üçte iki ||öçtän ike
|-
|1/2 ||yarım ||yartı, yarım
|-
|1% ||yüzde bir ||ber prosınt, yözdä ber
|-
|1+1 ||bir çift ||ber par
|-
|(1+1)+(1+1) ||iki çift ||ike par
|}
=== Kaçıncı? (Hangisi?) / Niçänçe? (Qaysı?) ===
{|
|1 ||birinci ||berençe
|-
|2 ||ikinci ||ikençe
|-
|3 ||üçüncü ||öçençe
|-
|4 ||dördüncü ||dürtençe
|-
|5 ||beşinci ||bişençe
|-
|6 ||altıncı ||altınçı
|-
|7 ||yedinci ||cidençe
|-
|8 ||sekizinci ||sigezençe
|-
|9 ||dokuzuncu ||tuğızınçı
|-
|10 ||onuncu ||unınçı
|-
|11 ||onbirinci ||unberençe
|-
|20 ||yirminci ||yegermençe
|-
|31 ||otuzbirinci ||utız berençe
|}
== Renkler / Töslär ==
{|
|beyaz, ak ||aq
|-
|lacivert ||zäñgär
|-
|mavi (gök) ||kük
|-
|yeşil ||yäşel
|-
|sarı ||sarı
|-
|kırmızı, kızıl ||qızıl
|-
|kahverengi ||körän
|-
|turuncu ||qızğılt-sarı
|-
|alacalı (alaca bulaca) ||çuar
|-
|pembe ||al, alsu
|-
|gümüş ||kömeş
|-
|gri, boz ||sorı
|-
|mor ||miläwşä
|-
|açık ||aqsıl
|-
|koyu ||qarañğı
|-
|parlak ||yap-yaqtı, açıq
|-
|açık mavi ||aqsıl-zäñgär
|-
|parlak kırmızı ||cete qızıl
|-
|koyu sarı ||bik sarı
|-
|siyah, kara ||qara
|-
|leylak, eflatun ||miläwşä, şämäxä
|}
== Sıfatlar / Sífatlar ==
{|
|büyük ||böyek
|-
|yüce (ulu) ||olı, zur
|-
|yüksek, üstün ||biek, yuğarı
|-
|sicak, kaynar ||esse, qaynar
|-
|kirli, pis ||pıçraq, şaqşı
|-
|koyu, yogun ||quyı
|-
|ucuz ||arzan
|-
|sert, katı ||qatı
|-
|canlı, diri ||canlı, tere
|-
|sıvık, açık (çay için) ||sıyıq (çay öçen)
|-
|yağlı(semiz) ||simez, maylı
|-
|ekşi ||äçe
|-
|kısa ||qısqa
|-
|güzel ||matur, çibär, güzäl
|-
|yuvarlak ||tügäräk
|-
|hafif ||ciñel
|-
|küçük ||keçkenä, bäläkäy
|-
|genç ||yäş
|-
|sulu ||yüeş, sulı
|-
|karanlak, bulutlu ||qarañğı, yamansu
|-
|yumuşak ||yomşaq
|-
|aşağı, alçak ||tübän, tebenek
|-
|yeni ||yaña
|-
|keskin, sivri ||ütken
|-
|kötü, çaresiz ||naçar
|-
|dolu ||tulı
|-
|boş ||buş
|-
|taze ||saf, yaña
|-
|zayıf, güçsüz ||zäğif, köçsez
|-
|tatlı ||tatlı, ballı
|-
|yaşli, kart ||qart, olı
|-
|eski ||iske
|-
|kuru, susuz ||qorı, susız
|-
|tuzlu ||tozlı
|-
|gülünç, komik ||kölkele, qızıq, komik
|-
|çiğ, pişmemiş ||yüeş, dımlı, peşmägän
|-
| yürekli, bahadır ||qíu, batır
|-
|karanlık ||qarañğı
|-
|ılık ||cılı
|-
|ağır ||awır
|-
|iyi ||yaxşı, äybät
|-
|soğuk, serin ||suıq, salqın
|-
|temiz, pak ||çista, päq
|-
|saf ||saf
|-
|geniş ||kiñ
|-
|ışık, aydın ||yaqtı, açıq
|}
== Zamirler / Almaşlıqlar ==
{|
|Ben ||Min
|-
|Sen ||Sin
|-
|O ||Ul
|-
|Biz ||Bez
|-
|Siz ||Sez
|-
|Onlar ||Alar
|-
|Benim, benimki ||Minem, mineke
|-
|Senin, seninki ||Sineñ, sineke
|-
|Onun, onunku ||Anıñ, anıqı
|-
|Bizim, bizimki ||Bezneñ, bezneke
|-
|Sizin, sizinki ||Sezneñ, sezneke
|-
|Onların, onlarınki ||Alarnıñ, alarnıqı
|-
|Kendimi /özüme ||Üzemne
|-
|Kendini/ özüne ||Üzeñne
|-
|Kendi/özü ||Üzen
|-
|Kendimizi ||Üzebezne
|-
|Kendinizi ||Üzegezne
|-
|Kendileri/ özleri ||Üzlären
|-
|en ||iñ
|-
|bütün, tam ||böten, barlıq, barça
|-
|her ||här, törle
|-
|Türlü kişiler var ||Törle keşelär bar
|-
|o ||tege
|-
|bu değil ||bu tügel
|-
|hiçkimse ||berkem dä, hiçkem
|-
|Burada hiçkimse yok ||monda berkem dä yuq
|-
|hiçbirşey ||hiçnärsä, hiçbernärsä
|-
|hiçkimseye söyleme ||Berkemgä dä äytmä (söylämä)
|-
|o hiçbirşey bilmiyor ||ul bernärsä dä belmi
|-
|onun hiçbirşeyi yok ||anıñ bernärsäse dä yuq
|-
|o bugün boş ||Ul bügen buş
|-
|Ben hiçbirşeye hayret etmiyorum ||Min bernärsägä dä ğäcäplänmim
|-
|hiçkimseninki, hiç birininki ||berkemneke dä
|-
|sorulacak kimse yok ||soraşırğa berkem dä yuq
|-
|onu düşünmeye gerek yok ||bu turıda uylap torası da yuq
|-
|mazaret yok ||aqlanası yuq
|-
|kimdir ||kemder
|-
|kim olursa ||kem dä bulsa
|-
|bir kimse ||berär kem
|-
|ne olursa ||närsä dä bulsa
|-
|birkaç ||berniçä
|-
|kaç? ne kadar? ||niçä? ni qädär? niçäw?
|}
== Dil / Tel ==
{|
|konuş /söyle ||söyläş
|-
|Maalesef ben tatarca bilmiyorum ||Qızğanıç, min Tatarça belmim (söyläşmim)
|-
|Ben tatarca sözleşmeyi öğrenmek istiyorum ||Min Tatarça söyläşergä öyränergä telim
|-
|Lütfen(zinhar) ağır konuşunuz ||Aqrınraq söyläşegezçe, zínhar
|-
|O ne söyledi? ||Ul ni söyläde? (Ul närsä äytte?)
|-
|anla ||añla
|-
|Siz beni anlıyormusunuz? ||Sez mine añlísızmı?
|-
|Ben sizi anladım (anlamadım) ||Min sezne añladım (añlamadım)
|-
|Ben sizin söylediklerinizin hepsini anladım. ||Min sez äytkännärneñ häresen (barısın) da añladım.
|-
|Lütfen, tekrar ediniz! ||Zínhar, qabat äytep itegez.
|-
|söyleyiş ||äyteleş
|-
|Bana tatarcanın söyleyişi zor geliyor. ||Miña Tatarça äyteleş qíın kilä (birelä).
|-
|söz, kelime ||süz
|-
|Bu kelimenin tatarcası nedir? ||Bu süzneñ Tatarçası niçek?
|-
|Siz Başkırtça biliyor musunuz? ||Sez Başqortça beläsezme?
|}
== Selâmlaşma / Sälâmläşü ==
{|
|Selâm! ||Sälâm!
|-
|Merhaba! ||İsänme(sez)!
|-
|Hayırlı günler (sabahlar, akşamlar)! ||Xäyerle kön (irtä, kiç)!
|-
|Hoşgeldiniz, değerli dostlar (arkadaşlar)! ||Räxim itegez (Xuş kildegez), qäderle duslar (arqadaşlar)!
|-
|Sizi gördüğüme memnunum(şad oldum). ||Sezne kürüemä şatmın.
|-
|Hakkınızda çok şey işittim/duydum. ||Xaqığız (Sezneñ turında) bik küp işettem.
|-
|Haliniz niçe? / Nasılsın(ız)? ||Xällär(egez) niçek?
|-
|İyiyim. ||Äybät.
|-
|Akrabalarınız nasıl? ||Tuğannarığız niçek yäşi?
|-
|Hepsi iyiler. ||Härese (barısı) isän-saw.
|}
== Tanışmak / Tanışu ==
{|
|İzninizle tanışabilir miyiz? ||Sezneñ belän tanışırğa röxsät itegez.
|-
|Sizinle tanıştığımıza çok memnunum. ||Sezneñ belän tanışuğa bik şatmın
|-
|Ben sizi bir yerde görmüş gibiyiym. ||Min sezne qaydadır kürgän kebek.
|-
|ad, isim ||isem, at
|-
|soyad, soyisim ||näsel (iseme), famili
|-
|İsminiz nedir/nicedir? ||İsemegez niçek?
|-
|İsmim... ||İsemem...
|-
|Siz nerede yaşıyorsunuz? ||Sez qayda yäşisez?
|-
|Ben Kazan şehrinde yaşıyourum. ||Min Qazan şähärendä yäşim.
|-
|Siz nereden geldiniz? ||Sez qaydan kildegez?
|-
|İstanbul'dan geldim. ||Ístanbuldan kildem.
|}
== Teşekkür / Räxmät ==
{|
|-
|Teşekkür ederim, teşekkürler! ||Räxmät!
|-
|İlginiz için teşekkürler! ||İğtibarığız öçen räxmät!
|-
|Çok teşekkürler! ||Bik zur räxmät!
|-
|Ben size çok borçluyum. ||Min sezgä bik burıçlımın.
|-
|Rica ederim. ||Räxmät äytmäsägez dä bula.
|-
|Çok memnunum. ||Bik qänäğätmen.
|}
== Vedalaşma, dilek bildirme / Xuşlaşu, teläk belderü ==
{|
|Hoşçakal(ınız)! ||Xuş, saw bul(ığız)! İsän-saw qalığız!
|-
|Yeniden görüşmek üzere! ||Yaña oçraşularğa qädär!
|-
|Hayırlı geceler! ||Tınıç yoqı!
|-
|Hayırlı yolculuklar! ||Xäyerle yul!
|-
|Selam söyle(yiniz)! ||Säläm äyt(egez), tapşır(ığız)!
|-
|Görüşürüz! ||Kureşerbez!
|-
|Yarına kadar!/Irağa kadar||İrtägägä qädär!
|}
== Vücut organları / Tän öleşläre (organnarı) ==
{|
|saç ||çäç
|-
|saç tara ||çäçne tara
|-
|göz ||küz
|-
|kara gözler ||qara küzlär
|-
|diş ||teş
|-
|diş fırçalamak ||teşlärne tazartu
|-
|ayak ||ayaq
|-
|ayağa giy ||ayaqqa ki
|-
|baş ||baş
|-
|başım ağrıyor ||başım awırta
|-
|burun ||borın
|-
|ağız ||awız
|-
|parmaq ||barmak
|-
|el ||qul
|-
|tokalaşalım ||qullarnı qısíq
|-
|kulak ||qolaq
|-
|bıyık ||míıq
|-
|bıyığı traş et ||míıqnı qır
|-
|dil ||tel
|}
== İç organlar / Eç orğannar ==
{|
|ciğer ||bawır
|-
|böbrek ||böyer
|-
|bağırsaklar ||eçäklär
|-
|kalp(yürek) ||yöräk
|-
|mide ||aşqazan
|}
== Özür dilemek / Ğafu ütenü ==
{|
|Lütfen affediniz ||Zínhar öçen ğafu itegez
|-
|Sona kaldığım için özür dilerim ||Soñğa qalğanım öçen ğafu itegez
|-
|Çok üzgünüm ||Bik qızğaniç
|-
|Affedersiniz, ben farklı düşünüyorum ||Ğafu itegez. min ikençe törle uylím
|-
|Affedersiniz, ben size mani oluyor muyum? ||Ğafu itegez, min sezgä qomaçawlímmı?
|}
== Monı da qara ==
| |||