Гобәйдулла Хөсәенов: юрамалар арасында аерма
Яңа бит: «'''Гобәйдулла Хөсәенов ''' (тулы исеме ''Гобәйдулла Габдулла улы Хөсәенов'') – журналист, тәрҗемәче,…» |
(аермасы юк)
|
24 июл 2014, 15:06 юрамасы
Гобәйдулла Хөсәенов (тулы исеме Гобәйдулла Габдулла улы Хөсәенов) – журналист, тәрҗемәче, төрекмән тел фәненә нигез салучылардан берсе, татар.
1892 елда Ырымбур губернасында хезмәткәр гаиләсендә туган. Мәдрәсә, рус мәктәбен тәмамлаган.
1910-1914 елларда кибеттә приказчик.
1915 елда хәрби хезмәткә алына. 1917 елгы февраль инкыйлабыннан соң солдат депутатлары комитетына сайлана, мөселман бүлекчәсенең сәркатибы була.
1919 елда Луцк шәһәрендә (хәзерге Украинада) халык мәгарифе комиссары. Беренче бөтендөнья сугышында, ватандашлар сугышында катнаша.
Яралангач, Ашхабадта 1 нче армиянең татар телендәге “Кызыл Йолдыз” гәҗитендә эшли.
1921 елдан1929 елга кадәр Төрекмәнстан АССРның Каспий арты өлкәсендә төрекмән телендә чыга башлаган беренче совет матбугаты – “Төрекмәнстан” гәҗитендә җаваплы сәркатип. Гәҗиттә төрекмән теленә яңа терминнар кертү, төрекмән телен латиницага күчерү мәсьәләләре күтәрелә.
1929 ел, 1932 елларда Мәскәүдә мөхәррирләр әзерләү курсларында укый.
Иҗтимагый-сәяси әдәбиятны төрекмән теленә тәрҗемә итү өлкәсендә зур хезмәт куя. В.И. Ленин әсәрләрен тәрҗемә итү комиссиясе әгъзасы.
1938 елда Төрекмәнстан Тел һәм әдәбият институты директоры. Икетелле сүзлекләр төзүгә игътибар бирә. ”Рус-төрекмән кесә сүзлеге” (Х.Исмаилов, М.Саали белән берлектә), “Төрекмән-рус кесә сүзлеге” (Х. Байлиев, К. Сопиев белән бергә) төзи.
1940 елдан Төрекмән китап нәшрияты директоры.
1948 елның 6 октябрендә Ашхабадта җир тетрәгәндә һәлак була.
Хезмәт Кызыл Байрагы ордены белән бүләкләнгән.
Чыганаклар
1. М.Аннагурдов. Түркмен матбуатының керванбашысы.”Эдебият ве сунгат”, 1979 елның 19 декабрь саны.
2. М.Соегов.Губайдулла Абдуллаевич Хусаинов. К 90-летию со дня рождения. Советская тюркология,1982 ел, 101 бит.