Либертариан партия (АКШ)

Либертариан партия (ингл. Libertarian Party) — Американың уң либераль сәяси партиясе. 1971 елның 11 декабрендә Дэвид Нолан инициативасы буенча оештырыла. «АКШның өченчел партияләре» арасыннан иң зурысы.

Либертариан партия
ингл. Libertarian Party
Нигезләнү датасы	11 декабрь 1971
Бәйлелеге	Libertarian Party of Connecticut[d], Libertarian Party of Alabama[d], Libertarian Party of Alaska[d], Libertarian Party of Arizona[d], Libertarian Party of Arkansas[d], Libertarian Party of California[d], Libertarian Party of Colorado[d], Libertarian Party of Delaware[d], Libertarian Party of Florida[d], Libertarian Party of Georgia[d], Libertarian Party of Hawaii[d], Libertarian Party of Indiana[d], Libertarian Party of Illinois[d], Libertarian Party of Idaho[d], Libertarian Party of Iowa[d], Libertarian Party of Kentucky[d], Libertarian Party of Kansas[d], Libertarian Party of Louisiana[d], Libertarian Party of Minnesota[d], Libertarian Party of Montana[d], Libertarian Party of Missouri[d], Libertarian Party of Michigan[d], Libertarian Party of Tennessee[d], Libertarian Party of New Hampshire[d], Libertarian Party of New York[d], Libertarian Party of North Carolina[d], Libertarian Party of Nebraska[d], Libertarian Party of New Mexico[d], Libertarian Party of Nevada[d], Libertarian Party of North Dakota[d], Libertarian Party of Oklahoma[d], Libertarian Party of Oregon[d], Libertarian Party of Ohio[d], Libertarian Party of Pennsylvania[d], Libertarian Party of Rhode Island[d], Libertarian Party of South Dakota[d], Libertarian Party of South Carolina[d], Libertarian Party of Texas[d], Libertarian Party of the District of Columbia[d], Libertarian Party of Utah[d], Libertarian Party of Vermont[d], Libertarian Party of Virginia[d], Libertarian Party of Washington[d], Libertarian Party of Wyoming[d], Libertarian Party of West Virginia[d] һәм Libertarian Party of Wisconsin[d]
Җитәкче	Анджела Макардл[d]
Дәүләт	Америка Кушма Штатлары
Әгъзалык	Международный альянс Либертарианских партий[d]
Әгъзалар саны	511 277
Сәяси позиция	синкретическая политика[d] һәм уң як үзәкчелек[d]
Сәяси идеология	классический либерализм[d], Культурный либерализм[d], икътисади либерализм, фискальный консерватизм[d], Laissez-faire[d], правое либертарианство[d], невмешательство[d], минархизм[d], анархо-капитализм[d] һәм Агоризм[d]
Штаб-фатирының урнашуы	Вашингтон, Америка Кушма Штатлары Әлегзәндрия, Виргиния, Америка Кушма Штатлары
Төс (уналтылы триплет)	E5C601
Рәсми веб-сайт	lp.org​(ингл.)
Иҗтимагый челтәрләрендәге хисап язмасы	MeWe[d]
Әгъзалары төркеме	[d]
Социаль медиаларда күзәтүчеләре	319 804 һәм 23 400 ± 99
Либертариан партия Викиҗыентыкта

Тарихы

Либертариан партия булдыруга этәргеч булып АКШның 37нче президенты Ричард Никсонның 1971 елның 15 августындагы чыгышы торган, анда яңа икътисади сәясәтнең башлануы, шул исәптән беренчедән, бәяләрне һәм хезмәт хакларын катыру, икенчедән, алтын стандартыннан баш тарту игълан ителә. Бу барысы да Америка дәүләтенә нигез салучылар идеясыннан бик ерак була, шуңа күрә 1971 елның 11 декабрендә Дэвид Нолан активистлар төркеме (Джон Хосперс, Джон Дин, Теодор Натан) һәм «Яшь америкалылар азатлык өчен» хәрәкәте вәкилләре белән (ингл. Young Americans for Freedom) АКШның Либертариан партиясенә нигез сала.

Ballot Access News бюллетенендә әйтелгәнчә, соңгы 8 елда либертарианнар үзләренең теркәлгән тарафдарлары санын шактый арттыра алганнар, АКШның милли партияләре арасында бишенче урыннан өченче урынга күтәрелгәннәр. Әгәр 2008 елның октябрендә партиянең 240 328 яклаучысы булса (0,24 % теркәлгән сайлаучылар саны), 2012 елның октябрендә либертарианнар буларак 330 811 кеше (0,31 %) теркәлгән, ә 2016 елның февралендә 411 250 кешегә (0,40 %) җиткән. 2012 елда партия вәкилләре 138 вазифа биләгән. 2020 елның апрелендә партиягә Мичиганнан конгрессмен Джастин Амаш керә.

Сәяси позициясе

Сәясәттә либертариан идеология нигезендә: ирекле базар икътисады, гражданнарның хокуклары һәм ирекләре, ирекле халыкара сәүдә, тынычлык һәм башка илләр эшенә катнашмау өчен чыгыш ясый. Икътисад ягыннан республика партиясенә иң якыны.

Президент сайлауларында катнашу

1972 елдан нәтиҗәләр.

Ел	Президентлыкка кандидат	Вице-президентлыкка кандидат	Алынган тавышлар	Сайлаучыларның проценты
1972	Джон Хосперс	Тони Натан	3674	<0,01
1976	Роджер Макбрайд	Дэвид Бергланд	172 553	0,21
1980	Эд Кларк	Дэвид Кох	921 128	1,06
1984	Дэвид Бергланд	Джим Льюис	228 111	0,25
1988	Рон Пол	Андре Мэрроу	431 750	0,47
1992	Андре Мэрроу	Нэнси Лорд	290 087	0,28
1996	Гарри Браун	Джо Джоргенсен	485 759	0,50
2000	Гарри Браун	Артур Оливер	384 431	0,36
2004	Майкл Баднарик	Ричард Кампанья	397 265	0,32
2008	Роберт Барр	Уэйн Рут	523 686	0,40
2012	Гэри Джонсон	Джеймс П. Грей	1 275 821	0,99
2016	Гэри Джонсон	Уильям Уэлд	4 058 500	3,29
2020	Джо Джоргенсен	Спайк Коэн	1 865 858	1,18

Сылтамалар

• АКШның Либертариан партиясе сайты (.)