Көнчыгыш марка

Көнчыгыш марка (алманча Ostmark; лат. Marchia orientalis), шулай ук Бавария көнчыгыш маркасы исеме астында билгеле) — IX—XII гасырларда Изге Рим империясе көньяк-көнчыгышында булдырылан һәм Австрия герцоглыгына чаклы оештырылган иртә феодаль дәүләт (марка). X гасырдан бу дәүләт өчен Көнчыгыш марка һәм Австрия маркграфлыгы исемнәре бер төрле дәрәҗәдә куллана.

Тарих

Беренче тапкыр славян җирләре чикләрендә буфер марка булдыру нияте IX гасыр башында башкарыла. Карл Бөекнең абарлар белән сугышлардан соң франкларның чикләре көнчыгышка таба күчерелә. Дунай буйлап Вена урманнары халыкларының бөек күченүеннән соң күбесенчә славяннар көн күргән территория Бавария герцоглыгы составына иңә. Бу җирләрдә Баварияда көнчыгыш маркасы формалаша, аның төп максаты немец колонизацияләве, христианлаштыру һәм славян халыклары явыннан чикләрне саклау. Көнчыгыш маркадан тыш шулай ук башка көньяк маркалар һәм кенәзлекләр — Штирия герцоглыгы, Каринтия герцоглыгы, Крайна һәм Истрия — булдырылалар, алар Алмания көньягы һәм славяннар арасында буфер зонасы булып хезмәт итәләр. 870 еллар Баварияда маркалар һәм башка 896 елдагы Рим империясе императоры булан Арнульф Каринтияле идарәсе астында берләштереләләр. 892 елда Урта Дунай буена империя славяннарга җитди куркыныч тудырган маҗарлар күченә. 907 елда Пресбург астындагы алышта (хәзерге Братислава) немец гаскәрләре венгрлар армиясе тарафыннан тар-мар ителәләр. Венгрлар басымы X гасырның уртасына кадәр дәвам итәләр. Тик 955 елда гына Лех елгасындагы бәрелештә Алмания императоры Оттон I Бөек хәлиткеч җиңү яулый һәм Австрия территориясен азат итә.

Якынча 960 елда Бавария составыннан Көнчыгыш марка бүленеп чыгарыла. Бу вакытта аның территориясе хәзерге Түбән Австрия көнбатыш өлешен һәм Югары Австриянең көнчыгыш өлешен били. Алмания чикләрен Венгрия җирләре белән нәтиҗәле оборонасын оештыру максатында кенәзлекләр булдырыла.

976 елда Көнчыгыш марка маркграфы 1246 елгача Австрияда идарә иткән Бакенбардлар династиясенә нигез төзәүче Леопольд I була. Аның варислары булган чакта марка территориясе көнчыгыш юнәлештә Лейта елгасына якын венгрлардан тартып алынган җирләр исәбенә киңәя. 996 елда беренче мәртәбә марканың борынгы атамасы немецча искә алына Ostarrîchi. Бу аттан хәзерге Австрия (нем. Österreich) исеме килеп чыкан.

Шулай ук карагыз

Австрия тарихы

Чыганаклар

Semple, Ellen Churchill (1915). "The Barrier Boundary of the Mediterranean Basin and Its Northern Breaches as Factors in History". Annals of the Association of American Geographers 5: 27-59.DOI:10.1080/00045601509357037.
Reuter, Timothy. Germany in the Early Middle Ages 800-1056. New York: Loman, 1991.